kalashamān ‘‘इमाम् नवतत्त्वसन्ततिम् मुक्त्वा’’ e khaṇḍano bhāvārtha bharatān teoshrī kahe chhe ke, ‘‘sansār-avasthāmān jīvadravya nav tattvarūp pariṇamyun chhe te to vibhāvapariṇati chhe, tethī nav tattvarūp vastuno anubhav mithyātva chhe’’ ane te ja kalashamān ‘‘यदस्यात्मनः इह द्रव्यान्तरेभ्यः पृथक् दर्शनम् नियमात् एतदेव सम्यग्दर्शनम्’’ e khaṇḍano artha karatān temaṇe kahyun chhe ke, ‘‘kāraṇ ke ā ja jīvadravya sakaḷ karmopādhithī rahit jevun chhe tevo ja pratyakṣhapaṇe teno anubhav, te ja nishchayathī samyagdarshan chhe.’’
samyagdarshananī māphak samyaggnān viṣhenī viparīt mānyatāo paṇ temaṇe joradār shailīthī draḍhatāpūrvak dūr karī chhe. koī jignāsu jīv chha dravya, nav padārtha ādinā ke jain shāstronā kevaḷ vikalpapūrvak jāṇapaṇāne samyaggnān mānī le evo avakāsh temaṇe rahevā dīdho nathī. samyaggnānanun svarūp batāvatān paṇḍitajīe anek sthaḷe svānubhavapradhān gnānane ja samyaggnān kahyun chhe. jem ke — 13mā kalashanā ‘‘किल इयम् एव ज्ञानानुभूतिः इति बुद्धवा’’ e khaṇḍanā arthamān tathā bhāvārthamān temaṇe tenā hārdanun udghāṭan karatān lakhyun chhe ke, ‘‘nishchayathī ā je anubhūti kahī te ja gnānānubhūti chhe eṭalīmātra jāṇīne. bhāvārtha ām chhe ke jīvavastuno je pratyakṣhapaṇe āsvād, tene nāmathī ātmānubhav em kahevāy athavā gnānānubhav em kahevāy; nāmabhed chhe, vastubhed nathī. em jāṇavun ke ātmānubhav mokṣhamārga chhe. ā prasaṅge bījo paṇ sanshay thāy chhe ke, koī jāṇashe ke dvādashāṅgagnān koī apūrva labdhi chhe. tenun samādhān ām chhe ke dvādashāṅgagnān paṇ vikalpa chhe. temān paṇ em kahyun chhe ke shuddhātmānubhūti mokṣhamārga chhe. tethī shuddhātmānubhūti thatān shāstra bhaṇavānī kāī aṭak ( – bandhan) nathī.’’ vaḷī, 110 mā kaḷashanā
shuddhatvarūp pariṇaman’’ em karyo chhe. e rīte temaṇe bhārapūrvak draḍh karyun chhe ke jene nirākuḷatālakṣhaṇ svātmānandarūpe pariṇat svānubhūti thaī hoy tene ja satyārtha samyaggnān hoī shake; te sivāyanun bījun kevaḷ paralakṣhī vikalpavāḷun shāstragnān te samyaggnān nathī.
vaḷī, sāmānyapaṇe jīvo shubhopayogane ja chāritra māne chhe ane shuddha pariṇatirūp chāritrano temane kāī ja khyāl hoto nathī. evā jīvonun agnān dūr karavā māṭe mithyā chāritra ane samyak chāritra viṣhenun spaṣhṭa vivaraṇ ā ṭīkāmān anek sthaḷe maḷī rahe chhe. jem ke — 142mā kalashanā ‘‘कर्मभिः क्लिश्यन्तां’’ e khaṇḍano artha karatān paṇḍitajī lakhe chhe ke, ‘‘vishuddha shubhopayogarūp pariṇām, jainokta sūtronun adhyayan, jīvādi dravyonā svarūpanun vāramvār smaraṇ, pañchaparameṣhṭhīnī bhakti ītyādi chhe je anek kriyābhed te vaḍe bahu ākṣhep (āḍambar) kare chhe to karo, tathāpi shuddha svarūpanī prāpti thashe te to shuddha gnān vaḍe thashe.’’ tathā te ja kalashanā ‘‘महाव्रततपोभारेण चिरं भग्नाः क्लिश्यन्तां’’ e khaṇḍanā arthamān kahe chhe