ja pramAN chhe, anya chhadmasthanun kahelun pramAN nathI. parantu sarvagnanA
vachananI paramparApUrvak chhadmastha kahe te pramAN chhe. tethI dharmanA
svarUpakathanamAn mULakAraNarUp sarvagnanun ahIn sthApan karyun.
have je sarvagnane mAnato nathI tene kahe chhe —
जदि ण हवदि सव्वह्णू ता को जाणदि अदिंदियं अत्थं ।
इंदियणाणं ण मुणदि थूलं पि असेसपज्जायं ।।३०३।।
यदि न भवति सर्वज्ञः ततः कः जानाति अतीन्द्रियं अर्थम् ।
इन्द्रियज्ञानं न जानाति स्थूलं अपि अशेषपर्यायम् ।।३०३।।
artha — he sarvagnanA abhAvavAdI? jo sarvagna na hoy to
atIndriy padArtho – indriyagochar nathI evA padArthone – koN jANe?
indriyagnAn to indriyonA sambandhamAn AvelA vartamAn sthUl padArthone
jANe chhe. tenA paN samasta paryAyone te jANatun nathI.
bhAvArtha — sarvagnano abhAv mImAnsak tathA nAstik kahe chhe.
temane ahIn niShedhyA chhe ke jo sarvagna na hoy to atIndriy padArthone
koN jANe? kAraN ke dharma – adharmanun phaL to atIndriy chhe, tene sarvagna
vinA (yathArtha – pUrNa) koI jANI shakatun nathI. eTalA mATe dharma-adharmanA
phaLane chAhato je puruSh chhe te to sarvagnane mAnya karI temanA vachanAnusAr
dharmanA svarUpano nishchay karI angIkAr karo!
तेणुवइट्ठो धम्मो संगासत्ताण तह असंगाणं ।
पढमो बारहभेओ दहभेओ भासिओ बिदिओ ।।३०४।।
तेन उपदिष्टः धर्मः सङ्गासक्तानां तथा असङ्गानां ।
प्रथमः द्वादशभेदः दशभेदः भाषित द्वितीयः ।।३०४।।
artha — e sarvagnadevathI upadeshit dharma be prakArathI chhe ek to
sangathI Asakta gRuhasthano ane bIjo asang munino. tyAn pratham gRuhasthano
dharma to bAr bhedarUp chhe tathA bIjo munino dharma dash bhedarUp chhe.
162 ]
[ svAmikArttikeyAnuprekShA