lokānuprekṣhā ]
vanaspati jīvonun pramāṇ. e chha rāshi meḷavī pūrvokta prakārathī shalākā, viralan, deyarāshinā vidhānathī shalākātray niṣhṭhāpan karavun. tyān je mahārāshi āve te paṇ madhyam asaṅkhyātāsaṅkhyātano bhed chhe. temān chār rāshi bījī meḷavavī. te ā pramāṇe – (1) vīs koḍākoḍī sāgarapramāṇ kalpakāḷanā samay, (2) sthitibandhanā kāraṇarūp kaṣhāyonān sthān, (3) anubhāgabandhanā kāraṇarūp kaṣhāyonān sthān tathā (4) yoganā avibhāgapratichchhed. e pramāṇe chār rāshi meḷavī pūrvokta vidhānathī shalākātray niṣhṭhāpan karavun. e pramāṇe karatān je pramāṇ thayun te jaghanya paritānantarāshi thaī. temānthī ek rūp ghaṭāḍatān utkr̥uṣhṭa asaṅkhyātāsaṅkhyāt thāy chhe. ane vachchenā judājudā bhed madhyamanā jāṇavā.
vaḷī jaghanya parītānant rāshinun viralan karī ek ek upar ek ek jaghanya parītānanta sthāpan karī paraspar guṇatān je pramāṇ thāy te jaghanya yuktānant jāṇavun. temānthī ek ghaṭāḍatān utkr̥uṣhṭa parītānant thāy chhe. vachchenā judā judā bhed madhyam parītānantanā chhe. vaḷī jaghanya yuktānantane jaghanya yuktānant vaḍe ek vār paraspar guṇatān jaghanya anantānant thāy chhe. temānthī ek ghaṭāḍatān utkr̥uṣhṭa yuktānant thāy chhe, tathā vachchenā judā judā bhed madhyam yuktānantanā jāṇavā.
have utkr̥uṣhṭa anantānantane lāvavāno upāy kahe chheḥ —
jaghanya anantānant pramāṇ shalākā, viralan, dey — e traṇ rāshi vaḍe anukrame pratham kahyā pramāṇe shalākātray niṣhṭhāpan karatān madhyam anantānantanā bhedarūp rāshi āve chhe. temān siddharāshi, nigodarāshi, pratyek vanaspati sahit nigodarāshi, pudgalarāshi, kāḷanā samay tathā ākāshanā pradesh — e chha rāshi madhyam anantānantanā bhedarūpe meḷavīne shalākātray niṣhṭhāpan pūrvavat vidhānathī karatān madhyam anantānantanā bhedarūp rāshi āve chhe. temān pharī dharmadravya-adharmadravyanā agurulaghu guṇanā avibhāgapratichchhed meḷavatān je mahārāshipramāṇ rāshi thaī tene pharī pūrvokta vidhānathī shalākātray niṣhṭhāpan karatān je koī madhyam