Shastra Swadhyay-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). 9. sarvishuddhagyAn adhikAr; PravchansAr; 1. gyAntattva pragyApan.

< Previous Page   Next Page >

Download pdf file of shastra: http://samyakdarshan.org/DwS
Tiny url for this page: http://samyakdarshan.org/GdMpiDK

Combined PDF/HTML Page 3 of 12

 

Hide bookmarks

Page 29 of 214
PDF/HTML Page 41 of 226
single page version

background image
bandhan mahīn je baddha te nar bandhachhedanathī chhūṭe,
tyam jīv paṇ bandho taṇun chhedan karī mukti lahe. 292.
bandho taṇo jāṇī svabhāv, svabhāv jāṇī ātmano,
je bandh mānhī virakta thāye, karmamokṣha kare aho! 293.
jīv bandh banne, niyat nij nij lakṣhaṇe chhedāy chhe,
pragnāchhīṇī thakī chhedatān banne judā paḍī jāy chhe. 294.
jīv bandh jyān chhedāy e rīt niyat nij nij lakṣhaṇe,
tyān chhoḍavo e bandhane, jīv grahaṇ karavo shuddhane. 295.
e jīv kem grahāy? jīv grahāy chhe pragnā vaḍe;
pragnāthī jyam judo karyo tyam grahaṇ paṇ pragnā vaḍe. 296.
pragnāthī grahavonishchaye je chetanāro te ja hun,
bākī badhā je bhāv te sau muj thakī parjāṇavun. 297.
pragnāthī grahavonishchaye je dekhanāro te ja hun,
bākī badhā je bhāv te sau muj thakī parjāṇavun. 298.
pragnāthī grahavonishchaye je jāṇanāro te ja hun,
bākī badhā je bhāv te sau muj thakī parjāṇavun. 299.
sau bhāv je parakīy jāṇe, shuddha jāṇe ātmane,
te koṇ gnānī ‘mārun ā’ evun vachan bole khare? 300.
aparādh chauryādik kare je puruṣh te shaṅkit phare,
ke lokamān pharatān rakhe ko chor jāṇī bāndhashe; 301.
aparādh je karato nathī, niḥshaṅk lok viṣhe phare,
‘bandhāun hun’ evī kadī chintā na thāye tehane. 302.

Page 30 of 214
PDF/HTML Page 42 of 226
single page version

background image
tyam ātamā aparādhī ‘hun bandhāun’ em sashaṅk chhe,
ne niraparādhī jīv ‘nahi bandhāun’ em niḥshaṅk chhe. 303.
sansiddhi, siddhi, rādh, ārādhit, sādhitek chhe,
e rādhathī je rahit chhe te ātamā aparādh chhe; 304.
vaḷī ātamā je niraparādhī te niḥshaṅkit hoy chhe,
varte sadā ārādhanāthī jāṇato ‘hun’ ātmane. 305.
pratikramaṇ, ne pratisaraṇ, vaḷī pariharaṇ, nivr̥uti, dhāraṇā,
vaḷī shuddhi, nindā, garhaṇāe aṣhṭavidh viṣhakumbh chhe. 306.
aṇapratikramaṇ, aṇapratisaraṇ, aṇapariharaṇ, aṇadhāraṇā,
anivr̥utti, aṇagarhā, anind, ashuddhiamr̥utakumbh chhe. 307.
9. sarvavishuddhagnān adhikār
je dravya ūpaje je guṇothī tethī jāṇ ananya te,
jyam jagatamān kaṭakādi paryāyothī kanak ananya chhe. 308.
jīvajīvanā pariṇām je darshāviyā sūtro mahīn,
te jīv agar ajīv jāṇ ananya te pariṇāmathī. 309.
ūpaje na ātmā koīthī tethī na ātmā kārya chhe,
upajāvato nathī koīne tethī na kāraṇ paṇ ṭhare. 310.
re! karma-āshrit hoy kartā, karma paṇ kartā taṇe
āshritapaṇe ūpaje niyamathī, siddhi nav bījī dīse. 311.

Page 31 of 214
PDF/HTML Page 43 of 226
single page version

background image
paṇ jīv prakr̥itinā nimitte ūpaje viṇase are!
ne prakr̥iti paṇ jīvanā nimitta ūpaje viṇase; 312.
anyonyanā nimitta e rīt bandh beu taṇo bane
ātmā ane prakr̥iti taṇo, sansār tethī thāy chhe. 313.
utpād-vyay prakr̥itinimitte jyān lagī nahi paritaje,
agnānī, mithyātvī, asanyat tyān lagī ā jīv rahe; 314.
ā ātamā jyāre karamanun phaḷ anantun paritaje,
gnāyak tathā darshak tathā muni teh karmavimukta chhe. 315.
agnānī vede karmaphaḷ prakr̥itisvabhāve sthit rahī,
ne gnānī to jāṇe udayagat karmaphaḷ, vede nahīn. 316.
surīte bhaṇīne shāstra paṇ prakr̥iti abhavya nahīn taje,
sākarasahit kṣhīrapānathī paṇ sarpa nahi nirviṣh bane. 317.
nirvedane pāmel gnānī karmaphaḷane jāṇato,
kaḍavā madhur bahuvidhane, tethī avedak chhe aho! 318.
karato nathī, nathī vedato gnānī karam bahuvidhane,
bas jāṇato e bandh tem ja karmaphaḷ shubh-ashubhane. 319.
jyam netra, tem ja gnān nathī kārak, nathī vedak are!
jāṇe ja karmoday, nirajarā, bandh tem ja mokṣhane. 320.
jyam lok māne ‘dev, nārak ādi jīv viṣhṇu kare’,
tyam shramaṇ paṇ māne kadī ‘ātmā kare ṣhaṭ kāyane’, 321.
to lok-muni siddhānt ek ja, bhed temān nav dīse,
viṣhṇu kare jyam lokamatamān, shramaṇamat ātmā kare; 322.

Page 32 of 214
PDF/HTML Page 44 of 226
single page version

background image
e rīt lokmuni ubhayano mokṣha koī nahīn dīse,
je dev, manuj, asuranā traṇ lokane nitye kare. 323.
vyavahāramūḍh atattvavid paradravyane ‘mārun’ kahe,
‘paramāṇumātra na mārun’ gnānī jāṇatā nishchay vaḍe. 324.
jyam puruṣh koī kahe ‘amārun gām, pur ne desh chhe’,
paṇ te nathī tenān, are! jīv mohathī ‘mārān’ kahe; 325.
evī ja rīt je gnānī paṇ ‘muj’ jāṇato paradravyane,
nijarūp kare paradravyane, te jarūr mithyātvī bane. 326.
tethī ‘na mārun’ jāṇī jīv, paradravyamān ā ubhayanī
kartr̥utvabuddhi jāṇato, jāṇe sudraṣhṭirahitanī. 327.
jo prakr̥iti mithyātvanī mithyātvī karatī ātmane,
to to achetan prakr̥iti kārak bane tuj mat viṣhe! 328.
athavā kare jo jīv pudgaladravyanā mithyātvane,
to to ṭhare mithyātvī pudgaladravya, ātmā nav ṭhare! 329.
jo jīv ane prakr̥iti kare mithyātva pudgaladravyane,
to ubhayakr̥ut je hoy tenun phaḷ ubhay paṇ bhogave! 330.
jo nahi prakr̥iti, nahi jīv kare mithyātva pudgaladravyane,
pudgaladarav mithyātva vaṇakr̥ut!e shun nahi mithyā khare? 331.
‘‘karmo kare agnānī tem ja gnānī paṇ karmo kare,
karmo suvāḍe tem vaḷī karmo jagāḍe jīvane; 332.
karmo kare sukhī tem vaḷī karmo dukhī jīvane kare,
karmo kare mithyātvī tem asanyamī karmo kare; 333.

Page 33 of 214
PDF/HTML Page 45 of 226
single page version

background image
karmo bhamāve ūrdhva loke, adhaḥ ne tiryak viṣhe,
je kāī paṇ shubh ke ashubh te sarvane karma ja kare. 334.
karma ja kare chhe, karma e āpe, hare,saghaḷun kare,
tethī ṭhare chhe em ke ātmā akārak sarva chhe. 335.
vaḷī ‘puruṣhakarma strīne ane strīkarma ichchhe puruṣhane’
evī shruti āchārya kerī paramparā ūtarel chhe. 336.
e rīt ‘karma ja karmane ichchhe’kahyun chhe shrutamān,
tethī na ko paṇ jīv abrahmachārī am upadeshamān. 337.
vaḷī je haṇe parane, haṇāye parathī, teh prakr̥iti chhe,
e arthamān paraghāt nāmanun nāmakarma kathāy chhe. 338.
e rīt ‘karma ja karmane haṇatun’kahyun chhe shrutamān,
tethī na ko paṇ jīv chhe haṇanār am upadeshamān.’’ 339.
em sāṅkhyano upadesh āvo, je shramaṇ prarūpaṇ kare,
tenā mate prakr̥iti kare chhe, jīv akārak sarva chhe! 340.
athavā tun māne ‘ātamā māro kare nij ātmane’,
to evun tuj mantavya paṇ mithyā svabhāv ja tuj khare. 341.
jīv nitya tem vaḷī asaṅkhyapradeshī darshit samayamān,
tenāthī tene hīn tem adhik karavo shakya nā. 342.
vistārathīy jīvarūp jīvanun lokamātra ja chhe khare,
shun tethī te hīn-adhik banato? kem karato dravyane? 343.
māne tun‘gnāyak bhāv to gnānasvabhāve sthit rahe’,
to em paṇ ātmā svayam nij ātamāne nahi kare. 344.

Page 34 of 214
PDF/HTML Page 46 of 226
single page version

background image
paryāy kanīkathī viṇase jīv, kanīk nahi viṇase,
tethī kare chhe te ja ke bījonahīn ekānt chhe. 345.
paryāy kanīkathī viṇase jīv, kanīkathī nahi viṇase,
jīv tethī vede te ja ke bījonahīn ekānt chhe. 346.
jīv je kare te bhogave nahi jehano siddhānt e,
te jīv mithyādraṣhṭi chhe, arhantanā matano nathī. 347.
jīv anya karato, anya vedejehano siddhānt e,
te jīv mithyādraṣhṭi chhe, arhantanā matano nathī. 348.
jyam shilpī karma kare parantu te nahīn tanmay bane,
tyam jīv paṇ karmo kare paṇ te nahīn tanmay bane. 349.
jyam shilpī karaṇ vaḍe kare paṇ te nahīn tanmay bane,
tyam jīv karaṇ vaḍe kare paṇ te nahīn tanmay bane. 350.
jyam shilpī karaṇ grahe parantu te nahīn tanmay bane,
tyam jīv paṇ karaṇo grahe paṇ te nahīn tanmay bane. 351.
shilpī karamaphaḷ bhogave paṇ te nahīn tanmay bane,
tyam jīv karamaphaḷ bhogave paṇ te nahīn tanmay bane. 352.
e rīt mat vyavahārano saṅkṣhepathī vaktavya chhe;
sāmbhaḷ vachan nishchay taṇun pariṇāmaviṣhayak jeh chhe. 353.
shilpī kare cheṣhṭā ane tenāthī teh ananya chhe,
tyam jīv karma kare ane tenāthī teh ananya chhe. 354.
cheṣhṭā karato shilpī jem dukhit thāy nirantare,
ne dukhathī teh ananya, tyam jīv cheṣhṭamān dukhī bane. 355.

Page 35 of 214
PDF/HTML Page 47 of 226
single page version

background image
jyam seṭikā nathī par taṇī, chhe seṭikā bas seṭikā,
gnāyak nathī tyam par taṇo, gnāyak khare gnāyak tathā; 356.
jyam seṭikā nathī par taṇī, chhe seṭikā bas seṭikā,
darshak nathī tyam par taṇo, darshak khare darshak tathā; 357.
jyam seṭikā nathī par taṇī, chhe seṭikā bas seṭikā,
sanyat nathī tyam par taṇo, sanyat khare sanyat tathā; 358.
jyam seṭikā nathī par taṇī, chhe seṭikā bas seṭikā,
darshan nathī tyam par taṇun, darshan khare darshan tathā. 359.
em gnān-darshan-charitaviṣhayak kathan nishchayanay taṇun;
sāmbhaḷ kathan saṅkṣhepathī enā viṣhe vyavahāranun. 360.
jyam nij svabhāvathī seṭikā paradravyane dhoḷun kare,
gnātāy e rīt jāṇato nij bhāvathī paradravyane; 361.
jyam nij svabhāvathī seṭikā paradravyane dhoḷun kare,
ātmāy e rīt dekhato nij bhāvathī paradravyane; 362.
jyam nij svabhāvathī seṭikā paradravyane dhoḷun kare,
gnātāy e rīt tyāgato nij bhāvathī paradravyane; 363.
jyam nij svabhāvathī seṭikā paradravyane dhoḷun kare,
sudraṣhṭi e rīt shraddhato nij bhāvathī paradravyane. 364.
em gnān-darshan-charitamān nirṇay kahyo vyavahārano,
ne anya paryāyo viṣhe paṇ e ja rīte jāṇavo. 365.
chāritra-darshan-gnān jarīye nahi achetan viṣhayamān,
te kāraṇe ā ātamā shun haṇī shake te viṣhayamān? 366.

Page 36 of 214
PDF/HTML Page 48 of 226
single page version

background image
chāritra-darshan-gnān jarīye nahi achetan karmamān,
te kāraṇe ā ātamā shun haṇī shake te karmamān? 367.
chāritra-darshan-gnān jarīye nahi achetan kāyamān,
te kāraṇe ā ātamā shun haṇī shake te kāyamān? 368.
chhe gnānano, darshan taṇo, upaghāt bhākhyo charitano,
tyān kāī paṇ bhākhyo nathī upaghāt pudgaladravyano. 369.
je guṇ jīv taṇā, khare te koī nahi paradravyamān,
te kāraṇe viṣhayo prati sudraṣhṭi jīvane rāg nā. 370.
vaḷī rāg, dveṣh, vimoh to jīvanā ananya pariṇām chhe,
te kāraṇe shabdādi viṣhayomān nahīn rāgādi chhe. 371.
ko dravya bījā dravyane utpād nahi guṇano kare,
tethī badhāye dravya nij svabhāvathī ūpaje khare. 372.
re! pudgalo bahuvidh nindā-stutivachanarūp pariṇame,
tene suṇī, ‘mujane kahyun’ gaṇī, roṣh toṣh jīvo kare. 373.
pudgaladarav shabdatvapariṇat, tehano guṇ anya chhe,
to nav kahyun kāī paṇ tane, he abudh! roṣh tun kyam kare? 374.
shubh ke ashubh je shabda te ‘tun suṇ mane’ na tane kahe,
ne jīv paṇ grahavā na jāye karṇagochar shabdane; 375.
shubh ke ashubh je rūp te ‘tun jo mane’ na tane kahe,
ne jīv paṇ grahavā na jāye chakṣhugochar rūpane; 376.
shubh ke ashubh je gandh te ‘tun sūṅgh mujane’ nav kahe,
ne jīv paṇ grahavā na jāye ghrāṇagochar gandhane; 377.

Page 37 of 214
PDF/HTML Page 49 of 226
single page version

background image
shubh ke ashubh ras jeh te ‘tun chākh mujane’ nav kahe,
ne jīv paṇ grahavā na jāye rasanagochar ras are! 378.
shubh ke ashubh je sparsha te ‘tun sparsha mujane’ nav kahe,
ne jīv paṇ grahavā na jāye kāyagochar sparshane; 379.
shubh ke ashubh je guṇ te ‘tun jāṇ mujane’ nav kahe,
ne jīv paṇ grahavā na jāye buddhigochar guṇane; 380.
shubh ke ashubh je dravya te ‘tun jāṇ mujane’ nav kahe,
ne jīv paṇ grahavā na jāye buddhigochar dravyane. 381.
ā jāṇīne paṇ mūḍh jīv pāme nahīn upasham are!
shiv buddhine pāmel nahi e par grahaṇ karavā chahe. 382.
shubh ne ashubh anekavidh pūrve karelun karma je,
tethī nivarte ātmane, te ātamā pratikramaṇ chhe; 383.
shubh ne ashubh bhāvī karam je bhāvamān bandhāy chhe,
tethī nivartan je kare, te ātamā pachakhāṇ chhe; 384.
shubh ne ashubh anekavidh chhe vartamāne udit je,
te doṣhane je chetato, te jīv ālochan khare. 385.
pachakhāṇ nitya kare ane pratikramaṇ je nitye kare,
nitye kare ālochanā, te ātamā chāritra chhe. 386.
je karmaphaḷane vedato nijarūp karamaphaḷane kare,
te pharīy bāndhe aṣhṭavidhanā karmanedukhabījane; 387.
je karmaphaḷane vedato jāṇe ‘karamaphaḷ men karyun’,
te pharīy bāndhe aṣhṭavidhanā karmanedukhabījane; 388.

Page 38 of 214
PDF/HTML Page 50 of 226
single page version

background image
je karmaphaḷane vedato ātmā sukhī-dukhī thāy chhe,
te pharīy bāndhe aṣhṭavidhanā karmanedukhabījane. 389.
re! shāstra te nathī gnān, jethī shāstra kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe chhe gnān judun, shāstra judunjin kahe; 390.
re! shabda te nathī gnān, jethī shabda kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe chhe gnān judun, shabda judojin kahe; 391.
re! rūp te nathī gnān, jethī rūp kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe chhe gnān judun, rūp judunjin kahe; 392.
re! varṇa te nathī gnān, jethī varṇa kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe chhe gnān judun, varṇa judojin kahe; 393.
re! gandh te nathī gnān, jethī gandh kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe chhe gnān judun, gandh judījin kahe; 394.
re! ras nathī kāī gnān, jethī ras kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe chhe gnān judun, ras judojinavar kahe; 395.
re! sparsha te nathī gnān, jethī sparsha kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe chhe gnān judun, sparsha judojin kahe; 396.
re! karma te nathī gnān, jethī karma kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe chhe gnān judun, karma judunjin kahe; 397.
re! dharma te nathī gnān, jethī dharma kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe chhe gnān judun, dharma judojin kahe; 398.
adharma te nathī gnān, jethī adharma kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe chhe gnān judun, adharma judojin kahe; 399.

Page 39 of 214
PDF/HTML Page 51 of 226
single page version

background image
re! kāḷ te nathī gnān, jethī kāḷ kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe chhe gnān judun, kāḷ judojin kahe; 400.
ākāsh te nathī gnān, e ākāsh kāī jāṇe nahīn,
te kāraṇe ākāsh judun, gnān judunjin kahe; 401.
nahi gnān adhyavasān chhe, jethī achetan teh chhe,
te kāraṇe chhe gnān judun, judun adhyavasān chhe. 402.
re! sarvadā jāṇe ja tethī jīv gnāyak gnānī chhe,
ne gnān chhe gnāyakathī avyatirikta īm gnātavya chhe. 403.
samyaktva, ne sanyam, tathā pūrvāṅgagat sūtro, ane
dharmādharam, dīkṣhā vaḷī, budh puruṣh māne gnānane. 404.
em ātamā jeno amūrtik te nathī ā’rak khare,
pudgalamayī chhe ā’ra tethī ā’ra to mūrtik khare. 405.
je dravya chhe par tehane na grahī, na chhoḍī shakāy chhe,
evo ja teno guṇ ko prāyogī ne vaisrasik chhe. 406.
tethī khare je shuddha ātmā te nahīn kāī paṇ grahe,
chhoḍe nahīn vaḷī kāī paṇ jīv ne ajīv dravyo viṣhe. 407.
bahuvidhanān muniliṅgane athavā gr̥uhasthīliṅgane
grahīne kahe chhe mūḍhajan ‘ā liṅg muktimārga chhe’. 408.
paṇ liṅg muktimārga nahi, arhant nirmam dehamān
bas liṅg chhoḍī gnān ne chāritra, darshan sevatā. 409.
muniliṅg ne gr̥uhīliṅge liṅgo na muktimārga chhe;
chāritra-darshan-gnānane bas mokṣhamārga jino kahe. 410.

Page 40 of 214
PDF/HTML Page 52 of 226
single page version

background image
tethī tajī sāgār ke aṇagār-dhārit liṅgane,
chāritra-darshan-gnānamān tun joḍ re! nij ātmane. 411.
tun sthāp nijane mokṣhapanthe, dhyā, anubhav tehane,
temān ja nitya vihār kar, nahi vihar paradravyo viṣhe. 412.
bahuvidhanān muniliṅgamān athavā gr̥uhīliṅgo viṣhe
mamatā kare, teṇe nathī jāṇyo ‘samayanā sār’ne. 413.
vyavahāranay e ubhay liṅgo mokṣhapanth viṣhe kahe,
nishchay nahīn māne kadī ko liṅg muktipath viṣhe. 414.
ā samayaprābhr̥ut paṭhan karīne, artha-tattvathī jāṇīne,
ṭharashe arathamān ātamā je, saukhya uttam te thashe. 415.

Page 41 of 214
PDF/HTML Page 53 of 226
single page version

background image
shrī
pravachanasār
(padyānuvād)
1. gnānatattva-pragnāpan
(harigīt)
sur-asur-narapativandyane, pravinaṣhṭaghātikarmane,
praṇaman karun hun dharmakartā tīrtha shrī mahāvīrane; 1.
vaḷī sheṣh tīrthaṅkar ane sau siddha shuddhāstitvane,
muni gnān-drag-chāritra-tap-vīryācharaṇasanyuktane. 2.
te sarvane sāthe tathā pratyekane pratyekane,
vandun vaḷī hun manuṣhyakṣhetre vartatā arhantane. 3.
arhantane, shrī siddhaney namaskaraṇ karī e rīte,
gaṇadhar ane adhyāpakone, sarvasādhusamūhane; 4.
tasu shuddhadarshanagnānamukhya pavitra āshram pāmīne,
prāpti karun hun sāmyanī, jenāthī shivaprāpti bane. 5.
sur-asur-manujendro taṇā vibhavo sahit nirvāṇanī
prāpti kare chāritrathī jīv gnānadarshanamukhyathī. 6.
chāritra chhe te dharma chhe, je dharma chhe te sāmya chhe;
ne sāmya jīvano mohakṣhobhavihīn nij pariṇām chhe. 7.

Page 42 of 214
PDF/HTML Page 54 of 226
single page version

background image
je bhāvamān praṇame darav, te kāḷ tanmay te kahyun;
jīvadravya tethī dharmamān praṇamel dharma ja jāṇavun. 8.
shubh ke ashubhamān praṇamatān shubh ke ashubh ātmā bane,
shuddhe praṇamatān shuddha, pariṇāmasvabhāvī hoīne. 9.
pariṇām viṇ na padārtha, ne na padārtha viṇ pariṇām chhe;
guṇ-dravya-paryayasthit ne astitvasiddha padārtha chhe. 10.
jo dharmapariṇatasvarūp jīv shuddhopayogī hoy to
te pāmato nirvāṇasukh, ne svargasukh shubhayukta jo. 11.
ashubhodaye ātmā kunar, tiryañch ne nārakapaṇe
nitye sahasra duḥkhe pīḍit, sansāramān ati ati bhame. 12.
atyant, ātmotpanna, viṣhayātīt, anup, anant ne
vichchhedahīn chhe sukh aho! shuddhopayogaprasiddhane. 13.
suviditasūtrapadārtha, sanyamatap sahit, vītarāg ne
sukhaduḥkhamān sam shramaṇane shuddhopayog jino kahe. 14.
je upayogavishuddha te mohādighātiraj thakī
svayamev rahit thayo thako gneyāntane pāme sahī. 15.
sarvagna, labdhasvabhāv ne trijagendrapūjit e rīte
svayamev jīv thayo thako tene svayambhū jino kahe. 16.
vyayahīn chhe utpād ne utpādahīn vināsh chhe,
tene ja vaḷī utpādadhrauvyavināshano samavāy chhe. 17.
utpād tem vināsh chhe sau koī vastumātrane,
vaḷī koī paryayathī darek padārtha chhe sadbhūt khare. 18.

Page 43 of 214
PDF/HTML Page 55 of 226
single page version

background image
prakṣhīṇaghātikarma, anahadavīrya, adhikaprakāsh ne
indriy-atīt thayel ātmā gnānasaukhye pariṇame. 19.
kāī dehagat nathī sukh ke nathī duḥkh kevaḷagnānīne,
jethī atīndriyatā thaī te kāraṇe e jāṇaje. 20.
pratyakṣha chhe sau dravyaparyay gnān-pariṇamanārane;
jāṇe nahīn te temane avagrah-īhādi kriyā vaḍe. 21.
na parokṣha kāī paṇ sarvataḥ sarvākṣhaguṇasamr̥uddhane,
indriy-atīt sadaiv ne svayamev gnān thayelane. 22.
jīvadravya gnānapramāṇ bhākhyun, gnān gneyapramāṇ chhe;
ne gney lokālok tethī sarvagat e gnān chhe. 23.
jīvadravya gnānapramāṇ nahie mānyatā chhe jehane,
tenā mate jīv gnānathī hīn ke adhik avashya chhe. 24.
jo hīn ātmā hoy, nav jāṇe achetan gnān e,
ne adhik gnānathī hoy to vaṇ gnān kyam jāṇe are? 25.
chhe sarvagat jinavar ane sau artha jinavaraprāpta chhe,
jin gnānamay ne sarva artho viṣhay jinanā hoīne. 26.
chhe gnān ātmā jinamate; ātmā vinā nahi gnān chhe,
te kāraṇe chhe gnān jīv, jīv gnān chhe vā anya chhe. 27.
chhe ‘gnānī’ gnānasvabhāv, artho gneyarūp chhe ‘gnānī’nā,
jyam rūp chhe netro taṇān, nahi vartatā anyonyamān. 28.
gneye praviṣhṭa na, aṇapraviṣhṭa na, jāṇato jag sarvane
nitye atīndriy ātamā, jyam netra jāṇe rūpane. 29.

Page 44 of 214
PDF/HTML Page 56 of 226
single page version

background image
jyam dūdhamān sthit indranīlamaṇi svakīy prabhā vaḍe
dūdhane viṣhe vyāpī rahe, tyam gnān paṇ artho viṣhe. 30.
nav hoy artho gnānamān, to gnān sau-gat paṇ nahīn,
ne sarvagat chhe gnān to kyam gnānasthit artho nahīn? 31.
prabhukevaḷī na grahe, na chhoḍe, pararūpe nav pariṇame;
dekhe ane jāṇe niḥsheṣhe sarvataḥ te sarvane. 32.
shrutagnānathī jāṇe khare gnāyakasvabhāvī ātmane,
r̥̄iṣhio prakāshak lokanā shrutakevaḷī tene kahe. 33.
pudgalasvarūp vachanothī jin-upadiṣhṭa je te sūtra chhe,
chhe gnapti tenī gnān, tene sūtranī gnapti kahe. 34.
je jāṇato te gnān, nahi jīv gnānathī gnāyak bane;
pote praṇamato gnānarūp, ne gnānasthit sau artha chhe. 35.
chhe gnān tethī jīv, gney tridhā kahelun dravya chhe;
e dravya par ne ātamā, pariṇāmasanyut jeh chhe. 36.
te dravyanā sadbhūtasadbhūt paryayo sau vartatā,
tatkāḷanā paryāy jem, visheṣhapūrvak gnānamān. 37.
je paryayo aṇajāt chhe, vaḷī janmīne pravinaṣhṭa je,
te sau asadbhūt paryayo paṇ gnānamān pratyakṣha chhe. 38.
gnāne ajāt-vinaṣhṭa paryāyo taṇī pratyakṣhatā
nav hoy jo, to gnānane e ‘divya’ koṇ kahe bhalā? 39.
īhādipūrvak jāṇatā je akṣhapatit padārthane,
tene parokṣha padārtha jāṇavun shakya nājinajī kahe. 40.

Page 45 of 214
PDF/HTML Page 57 of 226
single page version

background image
je jāṇatun apradeshane, sapradesh, mūrta, amūrtane,
paryāy naṣhṭa-ajātane, bhākhyun atīndriy gnān te. 41.
jo gney arthe pariṇame gnātā, na kṣhāyik gnān chhe;
te karmane ja anubhave chhe em jinadevo kahe. 42.
bhākhyān jine karmo udayagat niyamathī sansārīne,
te karma hotān mohī-rāgī-dveṣhī bandh anubhave. 43.
dharmopadesh, vihār, āsan, sthān shrī arhantane
varte sahaj te kāḷamān, māyācharaṇ jyam nārīne. 44.
chhe puṇyaphaḷ arhant, ne arhantakiriyā udayikī;
mohādithī virahit tethī te kriyā kṣhāyik gaṇī. 45.
ātmā svayam nij bhāvathī jo shubh-ashubh bane nahīn,
to sarva jīvanikāyane sansār paṇ varte nahīn! 46.
sau vartamān-avartamān, vichitra, viṣham padārthane
yugapad saravataḥ jāṇatun, te gnān kṣhāyik jin kahe. 47.
jāṇe nahīn yugapad trikāḷik tribhuvanastha padārthane,
tene saparyay ek paṇ nahi dravya jāṇavun shakya chhe. 48.
jo ek dravya anantaparyay tem dravya anantane
yugapad na jāṇe jīv, to te kem jāṇe sarvane? 49.
jo gnān ‘gnānī’nun ūpaje kramashaḥ arath avalambīne,
to nitya nahi, kṣhāyik nahīn ne sarvagat nahi gnān e. 50.
nitye viṣham, vidhavidh, sakaḷ padārthagaṇ sarvatrano
jinagnān jāṇe yugapade, mahimā aho e gnānano! 51.

Page 46 of 214
PDF/HTML Page 58 of 226
single page version

background image
te artharūp na pariṇame jīv, nav grahe, nav ūpaje,
sau arthane jāṇe chhatān, tethī abandhak jin kahe. 52.
arthonun gnān amūrta, mūrta, atīndri ne aindriy chhe,
chhe sukh paṇ evun ja, tyān paradhān je te grāhya chhe. 53.
dekhe amūrtik, mūrtamāny atīndrine, prachchhannane,
te sarvanepar ke svakīyane, gnān te pratyakṣha chhe. 54.
pote amūrtik jīv mūrtasharīragat e mūrtathī
kadī yogya mūrta avagrahī jāṇe, kadīk jāṇe nahīn. 55.
ras, gandh, sparsha vaḷī varaṇ ne shabda je paudgalik te
chhe indriviṣhayo, temaney na indriyo yugapad grahe. 56.
te indriyo paradravya, jīvasvabhāv bhākhī na temane;
tenāthī je upalabdha te pratyakṣha kaī rīt jīvane? 57.
artho taṇun je gnān parataḥ thāy teh parokṣha chhe;
jīvamātrathī ja jaṇāy jo, to gnān te pratyakṣha chhe. 58.
svayamev jāt, samant, artha anantamān vistr̥ut ne
avagrah-īhādi rahit, nirmaḷ gnān sukh ekānt chhe. 59.
je gnān ‘kevaḷ’ te ja sukh, pariṇām paṇ vaḷī te ja chhe;
bhākhyo na temān khed jethī ghātikarma vinaṣhṭa chhe. 60.
arthāntagat chhe gnān, lokālokavistr̥ut draṣhṭi chhe;
chhe naṣhṭa sarva aniṣhṭa ne je iṣhṭa te sau prāpta chhe. 61.
suṇī ‘ghātikarmavihīnanun sukh sau sukhe utkr̥uṣhṭa chhe’,
shraddhe na teh abhavya chhe, ne bhavya te sammat kare. 62.

Page 47 of 214
PDF/HTML Page 59 of 226
single page version

background image
sur-asur-narapati pīḍit varte sahaj indriyo vaḍe,
nav sahī shake te duḥkh tethī ramya viṣhayomān rame. 63.
viṣhayo viṣhe rati jemane, dukh chhe svabhāvik temane;
jo te na hoy svabhāv to vyāpār nahi viṣhayo viṣhe. 64.
indriyasamāshrit iṣhṭa viṣhayo pāmīne, nij bhāvathī
jīv praṇamato svayamev sukharūp thāy, deh thato nathī. 65.
ekāntathī svargey deh kare nahi sukh dehīne,
paṇ viṣhayavash svayamev ātmā sukh vā dukh thāy chhe. 66.
jo draṣhṭi prāṇīnī timirahar, to kārya chhe nahi dīpathī;
jyān jīv svayam sukh pariṇame, viṣhayo kare chhe shun tahīn? 67.
jyam ābhamān svayamev bhāskar uṣhṇa, dev, prakāsh chhe,
svayamev loke siddha paṇ tyam gnān, sukh ne dev chhe. 68.
guru-dev-yatipūjā viṣhe, vaḷī dān ne sushīlo viṣhe,
jīv rakta upavāsādike, shubh-upayogasvarūp chhe. 69.
shubhayukta ātmā dev vā tiryañch vā mānav bane;
te paryaye tāvatsamay indriyasukh vidhavidh lahe. 70.
suraney saukhya svabhāvasiddha nasiddha chhe āgam viṣhe;
te dehavedanathī pīḍit ramaṇīy viṣhayomān rame. 71.
tiryañch-nārak-sur-naro jo dehagat dukh anubhave,
to jīvano upayog e shubh ne ashubh kaī rīt chhe? 72.
chakrī ane devendra shubh-upayogamūlak bhogathī
puṣhṭi kare dehādinī, sukhī sam dīse abhirat rahī. 73.

Page 48 of 214
PDF/HTML Page 60 of 226
single page version

background image
pariṇāmajanya anekavidh jo puṇyanun astitva chhe,
to puṇya e devānta jīvane viṣhayatr̥uṣhṇodbhav kare. 74.
te uditatr̥uṣhṇa jīvo, dukhit tr̥uṣhṇāthī, viṣhayik sukhane
ichchhe ane āmaraṇ dukhasantapta tene bhogave. 75.
parayukta, bādhāsahit, khaṇḍit, bandhakāraṇ, viṣham chhe;
je indriyothī labdha te sukh e rīte duḥkh ja khare. 76.
nahi mānatoe rīt puṇye pāpamān na visheṣh chhe
te mohathī āchchhanna ghor apār sansāre bhame. 77.
viditārtha e rīt, rāgadveṣh lahe na je dravyo viṣhe,
shuddhopayogī jīv te kṣhay dehagat duḥkhano kare. 78.
jīv chhoḍī pāpārambhane shubh charitamān udyat bhale,
jo nav taje mohādine to nav lahe shuddhātmane. 79.
je jāṇato arhantane guṇ, dravya ne paryayapaṇe,
te jīv jāṇe ātmane, tasu moh pāme lay khare. 80.
jīv mohane karī dūr, ātmasvarūp samyak pāmīne,
jo rāgadveṣh parihare to pāmato shuddhātmane. 81.
arhant sau karmo taṇo karī nāsh e ja vidhi vaḍe,
upadesh paṇ em ja karī, nirvr̥ut thayā; namun temane. 82.
dravyādike mūḍh bhāv varte jīvane, te moh chhe;
te mohathī āchchhanna rāgī-dveṣhī thaī kṣhobhit bane. 83.
re! moharūp vā rāgarūp vā dveṣhapariṇat jīvane
vidhavidh thāye bandh, tethī sarva te kṣhayayogya chhe. 84.