: poṣh : 2000 ātmadharma : 17 :
sabhāmān adhyātma upadesh
lekhāṅk 2 jo
bhagavān yogīndradev shun kahe chhe?
sabhāmān nishchayamokṣhamārgano upadesh āpe te ‘upādhyāy’ parameṣhṭī chhe. evī vyākhyā paramātma prakāshanī
gāthā 7 nī ṭīkāmān (pānun–12) karavāmān āvī chhe. ā viṣhayane lagatī sanskr̥it ṭīkā nīche mujab chhe:–
‘पञ्चास्तिकाय षट् द्रव्य सप्त तत्त्व नव पदार्थेषु मध्ये शुध्ध जीवास्तिकाय शुध्ध जीव द्रव्य शुध्ध
जीव तत्त्व शुध्ध जीव पदार्थ संज्ञं स्वशुध्धात्मभावमुषादेयं तस्माच्यान्यद्धेयं कथयंति। शुध्धात्म स्वभाव
सम्यक् श्रध्धान झानानुं चरणरूपामेदरत्नत्रयात्मक निश्चय मोक्ष मार्गं चये कथयन्ति ते भवन्त्यु
पाध्यायास्तानहं बन्दे।।
artha:– pāñch astikāy, chha dravya, sāt tattva ane nav padārtho madhye shudhdha jīvāstikāy, shudhdha jīv dravya,
shudhdha jīv tattva ane shudhdha jīv padārthathī oḷakhāto shudhdha ātma bhāv upādey chhe, ane tethī bījun te hey
(chhoḍavā lāyak) chhe; em je upadesh āpe chhe, tathā shudhdhātma svabhāv je samyak shradhdhā, samyaggnān, samyak
anucharaṇ (svarūp sthiratā) rūp abhed ratnatray batāvanāro nishchay mokṣhamārgano je upadesh āpe chhe te
‘upādhyāy’ chhe, tene hun vandu chhun.
paṇḍit jyachandrajī kahe chhe ke, ātmānun sevan karavāno upadesh āpavo.
shrī samayasāramān te sambandhe nīche pramāṇe kahyun chhe:–
‘darshan, gnān, chāritra traṇe ātmānī ja paryāyo chhe, koī judī vastu nathī; tethī sādhu puruṣhoe ek
ātmānun ja sevan karavun e nishchay chhe; ane vyavahārathī [eṭale ke svarūpamānsthir na rahī shakāy tyāre]
anyane paṇ e ja upadesh apavo.’ (pā. 40)
e uparathī sidhdha thāy chhe ke, sādhu puruṣhoe ek ātmānun ja sevan karavāno upadesh āpavo.
mumukṣhuone shrī samayasār nirantar sambhaḷāvavo, tathā nirantar teno abhyās karavo.
shrī samayasār adhyātma granth chhe, tenī hindīmān bhāṣhāvachanikā paṇḍit jyachandre san–1864 mān karī chhe, te
vachanikā pūrī karatān temaṇe nīche pramāṇe jaṇāvyun chhe:–
‘ā nyāye ā ātmakhyāti nāmanī ṭīkā paṇ amr̥utachandra āchārya kr̥ut chhe ja; tethī tene vāñchanārā tathā
sāmbhaḷanārāoe temano upakār mānavo yukta ja chhe, kāraṇ ke tene vāñchavā tathā sāmbhaḷavāthī pāramārthik
ātmānun svarūp jaṇāy chhe, tenun shraddhān tathā ācharaṇ thāy chhe, ane mithyāgnān shraddhān tathā ācharaṇ dūr
thāy chhe. ane paramparāe mokṣhanī prāpti thāy chhe; mumukṣhue āno nirantar abhyās karavo yogya chhe.’
(juo samayasār pā. pa19)
alpa buddhimāṭe shrī samayasār chhe.
vaḷī te ja pāne, teoe ṭīkā pūrṇa karatān antim maṅgaḷ kavit rūpe karyun chhe, temān trījun pad nīche pramāṇe chhe:–
‘deshakī vachanikāmen likhi jyachandra paḍhe saṅkṣhep artha, alpa buddhikun pāvanun;’
artha:– alpa buddhi jīv samajī shake māṭe desh bhāṣhāmān saṅkṣhep artha lakhyā chhe. (pā. 519)
samyagdraṣhṭi, mithyādraṣhṭionī sabhāne shrī samayasār samajāve chhe, tethī mithyādraṣhṭio samyagdraṣhṭi thaī jāy chhe:–
shrī samayasāramān pahelī 38 gāthāo [jīv–ajīv adhikāramān] pūrvaraṅg rūp chhe; te samāpta karatān
paṇḍitajī jaṇāve chhe ke, ‘ahīn pratham raṅgabhūmi sthaḷ kahyun, tyān jonārā to samyagdraṣhṭhi puruṣh chhe, tem ja bījā
mithyādraṣhṭi puruṣhonī sabhā chhe. temane batāve chhe. nr̥itya karanārā jīv–ajīv padārtho chhe, ane bannenun ekapaṇun,
kartākarmapaṇun ādi temanā svāṅg chhe. temān teo paraspar anek rūp thāy chhe; āṭh ras rūp thaī pariṇame chhe, te
nr̥itya chhe. tyān samyagdraṣhṭi jonār jīv–ajīvanā bhinna svarūpane jāṇe chhe. te to ā sarva svāṅgone karmakr̥ut jāṇī
shānt rasamān ja magna chhe, ane mithyādraṣhṭi jīv–ajīvano