Atmadharma magazine - Ank 023
(Year 2 - Vir Nirvana Samvat 2471, A.D. 1945).

< Previous Page  


PDF/HTML Page 17 of 17

background image
ATMADHARMA With the permisson of the Borada Govt. Regd. No. B. 4787
order No. 30-24 date 31-10-44
જન્મ મરણ ટાળવાનો ઉપાય છે. એકલો જાણકસ્વભાવ છે તેમાં બીજું કાંઈ કરવાનો સ્વભાવ નથી. નિર્વિકલ્પ
અનુભવ થયા પહેલાંં આવો નિશ્ચય કરવો જોઈએ. આ સિવાય બીજું માને તો વ્યવહારે પણ આત્માનો નિશ્ચય
નથી. અનંત ઉપવાસ કરે તોય આત્માનું જ્ઞાન ન થાય, બહારમાં દોડાદોડી કરે તેનાથી પણ જ્ઞાન ન થાય, પણ
જ્ઞાનસ્વભાવની પક્કડથી જ જ્ઞાન થાય. આત્મા તરફ લક્ષ અને શ્રદ્ધા કર્યા વગર સમ્યગ્દર્શન–સમ્યગ્જ્ઞાન થાય
ક્યાંથી? પહેલાંં દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્રના નિમિત્તોથી અનેક પ્રકારે શ્રુતજ્ઞાન જાણે અને તે બધામાંથી એક આત્માને તારવે
પછી તેનું લક્ષ કરી પ્રગટ અનુભવ કરવા માટે, મતિ–શ્રુતજ્ઞાનની બહાર વળતી પર્યાયોને સ્વસન્મુખ કરતાં તત્કાળ
નિર્વિકલ્પ નિજસ્વભાવરસ આનંદનો અનુભવ થાય છે. પરમાત્મ સ્વરૂપનું દર્શન જે વખતે કરે છે તે જ વખતે
આત્મા પોતે સમ્યગ્દર્શનરૂપ પ્રગટ થાય છે; આત્માની પ્રતીત જેને આવી ગઈ છે તેને પાછળથી વિકલ્પ આવે ત્યારે
પણ જે આત્મદર્શન થઈ ગયું છે તેનું તો ભાન છે, એટલે કે આત્માનુભવ પછી વિકલ્પ ઊઠે તેથી સમ્યગ્દર્શન ચાલ્યું
જતું નથી. કોઈ વેશમાં કે વાડામાં સમ્યગ્દર્શન નથી પણ સ્વરૂપ એજ સમ્યગ્દર્શન અને સમ્યગ્જ્ઞાન છે.
સમ્યગ્દર્શનથી જ્ઞાનસ્વભાવી આત્માનો નિશ્ચય કર્યા પછી પણ શુભભાવ આવે ખરા, પરંતુ આત્મહિત
તો જ્ઞાનસ્વભાવનો નિશ્ચય કરવાથી જ થાય છે. જેમ જેમ જ્ઞાનસ્વભાવની દ્રઢતા વધતી જાય તેમ તેમ શુભભાવ
પણ ટળતા જાય છે. બહારના લક્ષે જે વેદન થાય તે બધું દુઃખરૂપ છે, અંદરમાં શાંતરસની જ મૂર્તિ આત્મા છે
તેના લક્ષે જે વેદન તે જ સુખ છે. સમ્યગ્દર્શન તે આત્માનો ગુણ છે, ગુણ તે ગુણીથી જુદો ન હોય. એક અખંડ
પ્રતિભાસમય આત્માનો અનુભવ તે જ સમ્યગ્દર્શન છે.
છેલ્લી ભલામણો
આ આત્મકલ્યાણનો નાનામાં નાનો (બધાથી થઈ શકે તેવો) ઉપાય છે. બીજા બધા ઉપાય છોડીને આ
જ કરવાનું છે. હિતનું સાધન બહારમાં લેશ માત્ર નથી, સત્સમાગમે એક આત્માનો જ નિશ્ચય કરવો. વાસ્તવિક
તત્ત્વની શ્રદ્ધા વગર અંદરના વેદનની રમઝટ નહિ જામે. પ્રથમ અંતરથી સતનો હકાર આપ્યા વગર સત
સ્વરૂપનું જ્ઞાન થાય નહિ અને સત સ્વરૂપના જ્ઞાન વગર ભવબંધનની બેડી તૂટે નહિ. ભવબંધનના અંત
વગરનાં જીવન શા કામના? ભવના અંતની શ્રદ્ધા વગર કદાચ પુણ્ય કરે તો તેનું ફળ રાજપદ કે ઈન્દ્રપદ મળે
પરંતુ તેમાં આત્માને શું? આત્માના ભાન વગરના તો એ પુણ્ય અને એ ઈન્દ્રપદ બધાંય ધૂળધાણી જ છે, તેમાં
આત્માની શાંતિનો અંશ પણ નથી. માટે પહેલાંં શ્રુતજ્ઞાનવડે જ્ઞાનસ્વભાવનો દ્રઢ નિશ્ચય કરતાં પ્રતીતમાં ભવની
શંકા જ રહેતી નથી. અને જેટલી જ્ઞાનની દ્રઢતા થાય તેટલી શાંતિ વધતી જાય છે.
ભાઈ પ્રભુ! તું કેવો છો, તારી પ્રભુતાનો મહિમા કેવો છે એ તેં જાણ્યો નથી. તારી પ્રભુતાના ભાનવગર
તું બહારમાં જેનાં તેનાં ગાણાં ગાયા કરે તો તેમાં કંઈ તને તારી પ્રભુતાનો લાભ નથી. પરનાં ગાણાં ગાયા પણ
પોતાના ગાણાં ગાયા નહિ; ભગવાનની પ્રતિમા સામે કહે કે ‘હે નાથ, હે ભગવાન! આપ અનંત જ્ઞાનના ધણી
છો’ ત્યાં સામો પણ એવો જ પડઘો પડે કે ‘હે નાથ, હે ભગવાન! આપ અનંતજ્ઞાનના ધણી છો’ ... અંતરમાં
ઓળખાણ હોય તો એ સમજેને! ઓળખાણ વગરના અંતરમાં સાચો પડઘો
[નિઃશંકતા] જાગે નહિ.
શુદ્ધાત્મ સ્વરૂપનું વેદન કહો, જ્ઞાન કહો, શ્રદ્ધા કહો, ચારિત્ર કહો, અનુભવ કહો કે સાક્ષાત્કાર કહો–જે કહો
તે આ એક આત્મા જ છે. વધારે શું કહેવું? જે કાંઈ છે તે આ એક આત્મા જ છે. તેને જ જુદા જુદા નામથી
કહેવાય છે. કેવળીપદ, સિદ્ધપદ કે સાધુ પદ એ બધા એક આત્મામાં જ સમાય છે. સમાધિમરણ આરાધના એ
વગેરે નામો પણ સ્વરૂપની સ્થિરતા જ છે. આ પ્રમાણે આત્મસ્વરૂપની સમજણ એ જ સમ્યગ્દર્શન છે અને એ
સમ્યગ્દર્શન જ સર્વ ધર્મનું મૂળ છે, સમ્યગ્દર્શન જ આત્માનો ધર્મ છે...
આત્મધર્મના ત્રીજા વર્ષના ગ્રાહકોને અમૃતઝરણાં નામનું ભેટ પુસ્તક સ્વ. પારેખ લીલાધર
ડાહ્યાભાઈના સ્મરણાર્થે તેમના ધર્મ પત્ની શ્રી જયાબેન પારેખ તરફથી આપવાનું નક્કી
થયું છે તો નવા વર્ષનું લવાજમ સવેળા મોકલાવી આપશો કે જેથી પર્યુષણ વખતે આપને
ભેટ પુસ્તક મળી જાય.
[આત્મધર્મ કાર્યાલય સુવર્ણપુરી–સોનગઢ કાઠિયાવાડ] પ્ર કા શ ક
મુદ્રક – પ્રકાશક: – શ્રી જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ વતી જમનાદાસ માણેકચંદ રવાણી.
શિષ્ટ સાહિત્ય મુદ્રણાલય, દાસકુંજ, મોટા આંકડિયા, કાઠિયાવાડ. તા. ૮ – ૭ – ૪પ