। ધર્મનું મૂળ સમ્યગ્દર્શન છે ।
વર્ષ : ૩ સંપાદક ચૌત્ર
રામજી માણેકચંદ દોશી
અંક : ૬ વકીલ ૨૪૭૨
સાચું સમજીને કરવું શું?
પ્રશ્ન:– જ્ઞાનીઓ વારંવાર સમજાવે છે કે આત્મા બીજાનું કાંઈ કરી શકતો
નથી, તે સાચું–પરંતુ આ સમજ્યા પછી શું કરવું?
ઉત્તર:– હું બીજાનું કરી શકતો નથી–એમ સાચું સમજ્યા પછી ‘હવે શું કરવું’
એ પ્રશ્ન જ નહિ ઊઠે; કેમકે કોઈ બીજાનું હું નથી કરી શકતો એમ સમજ્યો એટલે
પોતામાં જ કરવાનું રહ્યું, પોતામાં જે રાગ થાય તેને સ્વભાવની એકાગ્રતાવડે
ટાળવાની ક્રિયા (સ્થિરતારૂપ ક્રિયા અર્થાત્ સમ્યક્ચારિત્ર) કરવાનું જ રહ્યું.
પ્રશ્ન:– ચૈતન્યની ઓળખાણ દ્વારા સમ્યગ્દર્શન થયા પછી શું કરવું?
ઉત્તર:– ચૈતન્યનું ગ્રહણ અને બંધભાવનો ત્યાગ કરવો. વચ્ચે વ્યવહાર–
વિકલ્પ વગેરે આવી પડે તેને બંધનભાવપણે જાણીને છોડી દેવા.
પહેલાંં અજ્ઞાનપણે પણ બીજાનું તો કરી શકતો જ ન હતો, માત્ર બીજાની
ચિંતા કરતો હતો. સામી પ્રતિકૂળ વસ્તુને ફેરવવાની ચિંતા કરવાથી કાંઈ તે વસ્તુ
ફરી જતી નથી. ધર્મ પુસ્તકો લેવા કે મૂકવાની ક્રિયા આત્મા કરી શકતો નથી;
અજ્ઞાનથી માત્ર રાગ–દ્વેષ કરતો, હવે સમજણ થતાં જ્ઞાન જ કરવાનું રહ્યું, જ્ઞાન
કરતાં કરતાં રાગ–દ્વેષ ટળીને મુક્તિ થાય છે.
અજ્ઞાની જીવ ક્ષણેક્ષણે રાગ–દ્વેષ કરી સંસાર વધારે છે, સાચી સમજણ થતાં
જીવ ક્ષણેક્ષણે મુક્તિ કરે છે, એટલે સમજણ પછી મોક્ષની ક્રિયા જ કરવાની રહી,
અને વિકારની ક્રિયાને છોડવાની રહી. જડની ક્રિયાને તો કોઈ આત્મા કરી શકતો
જ નથી–માત્ર જાણી શકે છે.
વાર્ષિક લવાજમ છુટક નકલ
અઢી રૂપિયા ચાર આના
• આત્મધર્મ કાર્યાલય સુવર્ણપુરી – સોનગઢ કાઠિયાવાડ •