: vaishAkh : 2472 : Atmadharma : 133 :
bhedo te paryAy chhe, koI paN vastu paryAy vagar hoI shake nahi.
Atmadravya kAyam rahIne tenI avasthA badalyA kare chhe. dravya ane guN to ekarUp chhe temAn bhed nathI paN
avasthAmAn anek prakAre pheraphAr thAy chhe tethI avasthamAn bhed chhe. pahelAnn dravya–guN–paryAyanun svarUp judun judun
oLakhAvIne pachhI traNene abhedadravyamAn samAvI deshe. A rIte dravya–guN–paryAyanI vyAkhyA pUrI thaI.
– sharuAtanun kartavya –
arihant bhagavAnanA dravya–guN–paryAyane barAbar jANavA te ja dharma chhe. arihant bhagavAnanA dravya–guN–
paryAyane jANanAr jIv potAnA AtmAne paN jANe chhe; A jANyA vagar dayA, bhakti, pUjA, vrat, tap, brahmacharya
ke shAstra abhyAs te badhun karavA chhatAn dharma thato nathI, ane moh TaLato nathI; mATe pahelAnn potAnA gnAnavaDe
arihant bhagavAnanA dravya–guN–paryAyano nirNay karavo joIe, A ja dharma karavA mATe sharuAtanun kartavya chhe...
[ – poSh vad 2. tA. 19 – 1 – 1946 – ]
pUrve dravya–guN–paryAyanun svarUp batAvyun. arihantanA dravya guN paryAyane jANanAr jIv potAnA dravya–
guNaparyAyamay AtmAne jANI le chhe–em have kahe chhe.
“sarvataH vishuddha evA te bhagavAn arhantamAn (arhantanA svarUpano khyAl karatAn) jIv traNe prakaranA
samayane (dravyaguNaparyAyamay nij AtmAne) potanA manavaDe kaLI le chhe–samajI le chhe–jANI le chhe.”
[gAthA 80 TIkA, lAIn – 5]
arihantabhagavAnanun svarUp sarvataH vishuddha chhe eTale ke teo dravyathI, guNathI ane paryAyathI sampUrNa shuddha chhe
tethI dravya–guN–paryAyapaNe temanA svarUpane jANatAn potAnun svarUp dravyathI–guNathI ane paryAyathI kevun chhe te
jIvane khyAlamAn Ave chhe.
A AtmAnun ane arihantanun svarUp paramArthe samAn chhe, tethI je arihantanA svarUpane jANe te potAnA
svarUpane jANe. ane je potAnA svarUpane jANe tenA mohano kShay thAy chhe.
– samyakatvasanmukh dashA –
jeNe potAnA gnAnavaDe arihantanA dravya–guN–paryAyane lakShamAn lIdhA te jIvane arihantano khyAl karatAn
paramArthe potAno ja khyAl Ave chhe. arihantanA dravyaguN pUrA chhe ane temanI avasthA sampUrNa gnAnamay chhe, tadna
vikArarahit chhe em nirNay karatAn potAnA dravya–guN pUrA chhe ane avasthA sampUrNa gnAnarUp, vikArarahit hovI
joIe em pratIt thAy chhe. jevA bhagavAn arihant tevo ja hun em, arihantane jANatAn svasamayane manavaDe
jIv kaLI le chhe. ahIn sudhI hajI arihantanA svarUp sAthe potAnA svarUpanI sarakhAmaNI kare chhe, eTale
arihantamAn lakShe potAnA AtmAnun svarUp nakkI karavA mAnDyun chhe, ahIn paralakShe nirNay hovAthI manavaDe potAnA
AtmAne kaLI le chhe em kahyun chhe. bhale, ahIn vikalpa chhe topaN vikalpa dvArA je nirNay karI lIdho chhe te
nirNayarUp gnAnamAnthI ja mokShamArganI sharuAt thavAnI chhe. manavaDe vikalpathI gnAn karyun chhe topaN nirNayanA jore
gnAnamAnthI vikalpa toDIne svalakShe sAchun samajI mohakShay karavAno ja chhe–evI shaili chhe. jeNe manavaDe AtmAno
nirNay karyo tene samyakatvasanmukh dashA thaI chhe.
– arihant sAthe sarakhAmaNI –
arihantane dravya–guN paryAyapaNe jANanAr jIv dravyaguN–paryAyasvarUp potAnA AtmAne kevI rIte kaLI
le chhe tenun svarUp have batAve chhe. arihantane jANanAr jIv potAnA gnAnamAn potAnA dravya–guN–paryAyane A
pramANe vichAre chhe–
‘A chetan chhe’ evo je anvay te dravya chhe, anvayane Ashrit rahelun ‘chaitanya’ evun je visheShaN te guN
chhe ane ek samayanI maryAdAvALu jenun kALaparimAN hovAthI paraspar apravRutta evA je anvayavyatireko (ek
bIjAmAn nahi pravartatA evA je anvayanA vyatireko) te paryAyo chhe–ke jeo chiddavivartananI (AtmAnA
pariNamananI) granthio chhe. [gAthA 80 TIkA, lAIn 8]
pahelAnn arihant bhagavAnane sAmAnyapaNe jANIne have temanA svarUpane lakShamAn rAkhIne dravya–guN–
paryAyathI visheShapaNe vichAre chhe. “A arihant AtmA chhe” em dravyane jANyun, gnAnane dharanAr je kAyamI dravya te
ja AtmA chhe, A rIte arihant sAthe AtmAne meLave chhe.