Atmadharma magazine - Ank 033
(Year 3 - Vir Nirvana Samvat 2472, A.D. 1946).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 12 of 17

background image
: અષાઢ : ૨૪૭૨ : આત્મધર્મ : ૧૬૭ :
ભાગ્યે હાલમાં તે પરમાગમ, ટીકા તથા હિંદી અનુવાદ સહિત છપાઈને પ્રસિદ્ધ થાય છે, તેનાં સાત પુસ્તકો આવી
ગયાં છે.)
જે શ્રુત વડે આત્મભાન કરીને એકાવતારી થઈ શકાય એવું શ્રુત આજે પણ જયવંત વર્તે છે.
આજે આઠમીવાર આ સમયસારજીના વાંચનની શરુઆત થાય છે. સભામાં પ્રવચનરૂપે આઠમી વાર
વંચાય છે, અંદર પોતાના સ્વાધ્યાય માટે લગભગ વીસ વાર વંચાઈ ગયું છે; પરંતુ એ કાંઈ વધારે નથી. આખી
જિંદગી સુધી આ સમયસારના ભાવોને ઘૂંટયા કરે તો પણ તેના ભાવો પૂરા ન પડે એવું ગૂઢ રહસ્ય તેમાં ભરેલું
છે. કેવળજ્ઞાન થાય ત્યારે સમયસારના ભાવ પૂરા પડે. સમયસારના ભાવનો આશય સમજીને પોતે એકાવતારી
થઈ જાય–એટલું કરી શકે. પરંતુ વાણીદ્વારા ભાવ પૂરા પડે તેમ નથી. શ્રુતકેવળી પણ વાણી દ્વારા વિવેચનથી આ
સમયસારનો સંપૂર્ણ સાર ન કહી શકે–એવા મહાન ભાવો ભરેલા છે. આ ગ્રંથાધિરાજ છે તેમાં બ્રહ્માંડના ભાવો
ભરેલા છે. તેની અંતરના આશયને સમજીને શુદ્ધાત્માની શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–સ્થિરતા વડે પોતાના સમયસારની પૂર્ણતા
કરી શકાય છે. ભલે, અત્યારે વિશેષ પડખાંના જાણપણાનો વિચ્છેદ હોય, પરંતુ યથાર્થ તત્ત્વજ્ઞાન સમજવા પૂરતા
જ્ઞાનનો વિચ્છેદ નથી, તત્ત્વ સમજવાની તાકાત અત્યારે પણ છે. જે યથાર્થ તત્ત્વજ્ઞાન કરે તેને એકાવતારીપણાનો
નિઃસંદેહ નિર્ણય થઈ શકે છે. કુંદ–કુંદાચાર્યદેવે મહાન ઉપકાર કર્યા છે. સં. ૧૯૭૮ માં આ સમયસાર હાથમાં
આવ્યું–વાંચ્યું અને અભ્યાસ કરતાં અલૌકિક ભાવો નીકળ્‌યા. આ સમયસાર આ કાળે ભવ્ય જીવોનો મહાન
આધાર છે; લોકો ક્રિયાકાંડી અને વ્યવહારના પક્ષકાર છે, તત્ત્વના વિરહા થઈ પડ્યા છે, નિશ્ચય–સ્વભાવ ગૂલ
થઈ ગયો છે–ઢંકાઈ ગયો છે, ત્યારે આ સમયસાર શુદ્ધાત્મ તત્ત્વને બતાવીને તત્ત્વના વિરહ ભૂલાવી દે છે અને
નિશ્ચય સ્વભાવને પ્રગટ કરે છે.
સમયસાર શરૂ કરતાં પ્રથમ જ શ્રી કુંદકુંદાચાર્યદેવે મંગળિક કર્યું છે કે– ‘वंदितु सव्व सिद्धे’ અનંત સિદ્ધ
ભગવંતોનો આદર કરું છું; બધું ભૂલી જઈને મારા આત્મામાં હું સિદ્ધપણું સ્થાપું છું. આ રીતે સિદ્ધપણાનો જ
આદર કર્યો છે. જેને જે વંદન કરે તેને તેનો દ્રષ્ટિમાં આદર આવ્યા વગર સાચું વંદન હોઈ શકે નહિ.....
અનંત સિદ્ધ થયા, પહેલાંં સિદ્ધ દશા ન હતી પછી પ્રગટ કરી, દ્રવ્ય એવું જ ટકી રહ્યું, પર્યાય બદલી ગઈ–
આમ બધં લક્ષમાં લઈને પોતાના આત્મામાં સિદ્ધપણાની સ્થાપના કરી છે–પોતાની સિદ્ધદશાનું પ્રસ્થાનું મૂકયું છે.
હું મારા આત્મામા અત્યારે પ્રસ્થાનું મૂકું છું કે હું સિદ્ધ છું અલ્પકાળે સિદ્ધ થવાનો છું, આ પ્રસ્થાનાં પાછા નહિ
ફરે... સિદ્ધ છું એવી શ્રદ્ધાની ભીંસ લાગતાં આત્મામાંથી વિકારનો નાશ થઈને સિદ્ધભાવ જ રહી જાઓ! હવે
સિદ્ધ સિવાયના ભાવોનો આદર નથી.... આ સાંભળીને હકાર લાવનાર પણ સિદ્ધ છે. હું સિદ્ધ અને તું પણ
સિદ્ધ–એમ આચાર્યદેવ સિદ્ધપણાથી જ મંગળ શરુઆત કરે છે.
[આ પ્રમાણે આઠમીવાર શ્રી સમયસારજી ના વાંચનની શરુઆતનું મહા મંગળિક થયું.]
(અનુસંધાન પાન ૧૬૩ થી ચાલુ)
૪૦ પરમાર્થ
૪૧ નિશ્ચયનયના અનુસાર જ્ઞાન–
દર્શન–ચારિત્ર–તપ વીર્ય એ
પાંચ પ્રકારના આચાર સ્વરૂપ.
૪૨ સમયસાર
૪૩ અધ્યાત્મરસ
૪૪ સમતાદિરૂપ નિશ્ચયનયથી છ
આવશ્યક છે તે સ્વરૂપ
૪૫ અભેદ રત્નત્રયરૂપ
૪૬ વીતરાગ સામાયિક
૪૭ પરમ શરણ ઉત્તમ મંગલ
૪૮ કેવળજ્ઞાન ઉત્પત્તિનું કારણ
૪૯ સમસ્ત કર્મોના નાશનું કારણ
૫૦ નિશ્ચયનયની અપેક્ષાથી જે દર્શન
જ્ઞાન–ચારિત્ર અને તપના ભેદથી ચાર
પ્રકારની આરાધના છે તે સ્વરૂપ
૫૧ પરમાત્માની ભાવનારૂપ
૫૨ શુદ્ધાત્માની ભાવનાથી ઉત્પન્ન જે
સુખ તેની અનુભૂતિ રૂપ પરમકળા
૫૩ દિવ્ય કળા
૫૪ પરમ અદ્વૈત
૫૫ અમૃતસ્વરૂપ પરમ ધર્મધ્યાન
૫૬ શુક્લધ્યાન
૫૭ રાગાદિ વિકલ્પો રહિત ધ્યાન
૫૮ નિષ્કલ ધ્યાન
૫૯ પરમ સ્વાસ્થ્ય
૬૦ પરમ વીતરાગતારૂપ
૬૧ પરમ સમતારૂપ
૬૨ પરમ એકત્વ
૬૩ પરમ ભેદજ્ઞાન
૬૪ પરમ સમરસીભાવ
૧૪. સંપૂર્ણ રાગાદિ વિકલ્પોની
ઉપાધિથી રહિત અને પરમ આહ્લાદ
સુખરૂપ લક્ષણનું ધારક જે ધ્યાન છે
તે સ્વરૂપ નિશ્ચય મોક્ષમાર્ગના
કહેનારા આ સિવાય બીજા પણ ઘણા
જીવ–પર્યાયી નામો છે, ધર્માત્મા
જીવને પ્રગટેલા ધર્મને આ બધાં
નામો લાગુ પડે છે–એમ જાણવું.