āso : 2472 ātmadharma : 213 :
samyagdarshan pragaṭ karyun to, pahelānn je gnāne vikalpa sahit nirṇay karyo hato te gnānano nirṇay to ṭakī
rahyo chhe, mātra vikalpano nāsh thayo chhe; je gnānano nirṇay nāsh pāmato nathī te gnānane hey kem kahevāy? ahīn
kaī apekṣhā chāle chhe te samajavī joīe. ekalā vikalpavāḷā gnānanī ahīn vāt nathī; evun gnān to abhavī
paṇ kare chhe, parantu je jīv vikalpa sahit nirṇay karīne abhed taraph ḍhaḷe chhe te jīvane, pūrve nirṇay karanārun gnān
mokṣhamārganun sādhan thāy chhe, ahīn svabhāv taraph ḍhaḷyun te gnān nishchay ane svabhāv taraph ḍhaḷatān pahelānn vikalpa
sahit svabhāvano nirṇay karanārun gnān te vyavahār chhe. jo svabhāvamān ḍhaḷīne nishchay pragaṭ kare to pahelānnnā
gnānane vyavahār kahevāy chhe. svabhāv sanmukh thatān pratham to vikalpanun gnān hoy chhe. paṇ jo vikalpa toḍīne te
gnān antar svabhāv sanmukh thāy ane samyaggnān rūpe pariṇame to te gnān nitya ṭakī rahyun kahevāy. je gnāne
vikalpa sahit nirṇay karyo te gnān vikalpa toḍīne svamān ḍhaḷī ja jashe–evī shailīthī ahīn kathan chhe. paṇ
vikalpa karatān karatān gnān samyakrūpe pariṇamī jashe em je māne tenī draṣhṭi vikalpamān ja aṭakī chhe tethī tene
samyaggnān thāy nahi.
nav tattvanī shraddhā, vikalpasahit gnān ane pañch mahāvratanī vr̥uttie rīte vyavahārasamyagdarshan–gnān–
chāritranun gnān to pahelānn āve, te vyavahār chhe; temān jeṭalo rāg chhe te hey chhe paṇ je gnān chhe te hey nathī–
em kyāre kahevāy? jo te gnān ṭakī rahīne abhedanī shraddhā kare to te hey nathī. paṇ jo abhedanī shraddhā na kare
to te gnānamān samyaggnānarūp thavānī tākāt nathī, ane tethī te gnān ātmāne lābhanun kāraṇ nathī.
jem kevaḷī bhagavānane pūrvanā badhā vikalponun gnān varte chhe, vikalpo chhūṭī javān chhatān tenun gnān chhūṭī
jatun nathī; tem svarūp taraph ḍhaḷavā jatān pratham je vikalpo hoy chhe te vikalpo samyaggnān thatān chhūṭī jāy chhe paṇ
gnāne karelā yathārtha nirṇayano svīkār to chālu rahe chhe. kem ke jo gnānano nirṇay paṇ chhuṭī jāy to paryāyano ja
nāsh thāy. dravya, guṇ ane pragaṭelī gnān paryāy te traṇe thaīne vastu chhe.
nij shuddhātmānī shraddhā karyā vagar koī jīv agīār aṅg bhaṇe topaṇ tenun gnān ṭakayun na kahevāy
paṇ te gnān vināshik chhe, svabhāvanī shraddhā vagaranun agīār aṅganun gnān te paṇ kṣhaṇik bodh chhe, shāstronun
visheṣh jāṇapaṇun na hovā chhatān jo svabhāvanī shraddhā karīne gnān svamān vaḷe to te gnān ṭakayun kahevāy. je gnānanun
abhedapaṇun ātmā sāthe thāy te gnān avināshī chhe. jo ke te gnān–paryāy to ek samay pūratī ja chhe parantu te
gnānanun pariṇaman kramekrame vadhīne kevaḷagnānarūp thāy chhe e apekṣhāe te gnānane avināshī kahevāy chhe. je gnān
rāgamān ṭake te vināshī ane svabhāvamān ṭake te avināshī chhe.
gayā kāḷanī vikārī paryāyano khyāl vartamān gnānamān thāy te nukashānanun kāraṇ nathī; kem ke vikārano
vikār tarīke khyāl karyo te to gnānanun kārya thayun, gnānanun kārya nukashānanun kāraṇ nathī.
pragnāvaḍe ja ātmānun grahaṇ karavānun kahyun chhe ane bākī badhā bhāvone ātmāthī par jāṇavā–em kahyun
chhe. ‘chetak te ja hun’ –āmān vikalpa paṇ chhe ane gnān paṇ chhe; āmān je gnān chhe te chetak svabhāv taraph
ḍhaḷanārun chhe. chetak svabhāvanī abhedapaṇe shraddhā karatān te shraddhānā jore te gnānano nirṇay paryāyamān chālu raheshe
ane vikalpa chhūṭī jashe. nishchayasvabhāvanun lakṣha karanārā jīvane nishchay–vyavahār kaī rīte hoy te āmān āvī
jāy chhe. yathārtha svabhāvanun svadravyāshrit gnān te nishchay chhe ane svabhāvanun lakṣha karavā jatān je vikalpa ūṭhyo
te vyavahār chhe.
ātmā to gnān chhe, te gnān ja karyā kare chhe. ātmā kyāre gnān nathī karato? agnān dashāmān shubhāshubh
bhāv karatī vakhate paṇ gnān to kare chhe; paṇ te gnānadashā kyāre ṭake athavā to te gnān mokṣhanun kāraṇ kyāre
thāy? jo rāganun avalamban toḍīne abhed svabhāvanī shraddhā karīne tenā avalambane gnān kare to te gnān svamān
bhaḷīne abhed thāy ane te mokṣhanun kāraṇ thāy. paṇ je gnān par lakṣhamān rokāy ane svamān na ḍhaḷe te gnān
mokṣhanun kāraṇ thāy nahi.
ā gāthāmān pratham chha kārakanā bhedathī vāt karī chhe ane pachhī chha kārakanā bhedano nakār karīne vāt karī
chhe, ‘hun chetak chhun’ mārā vaḍe ja chetun chhun’ ītyādi chha kārak bhedanā vichārathī athavā to ‘mārāmān chha kārak bhed
nathī–hun ek chetak ja chhun’ evā vichār te banne rāg chhe, hajī gnānamān bhed paḍe chhe; jo abhed svabhāvamān
nirvikalpapaṇe ṭharī jāy to tevo bhedano vichār na hoy paṇ abhedano anubhav ja hoy. ane jo
chaitanyasvabhāvano nirṇay karyo ja na hoy to tene paṇ āvā svabhāv taraph ḍhaḷavānā vichār na āve; jeṇe
chaitanyasvabhāvane nirṇayamān to līdho chhe paṇ hajī vikalpa toḍīne temān ekāgra thayo nathī evā jīvane
sādhakadashāmān āvā vikalporūp vyavahār āve chhe.