ḥ 6ḥ ātmadharmaḥ 37
potānā pūrepūrā guṇone oḷakhīne jīv temān sthir thāy to paryāy paṇ pūrī ja pragaṭe. tethī pratham ātmānā dravya–guṇ
paryāyanun svarūp oḷakhavun joīe.
sureshḥ– tame ātmā chho? tame gharethī ahīn āvyā tyāre sharīrane tamārī sāthe parāṇe–baḷajabarīthī āvavun paḍayun ke
nahi?
dīneshḥ– nā, sharīr baḷajabarīthī āvyun nathī. ātmā ane sharīr banne judā padārtho chhe tethī ek bījānun kāī karī
shake nahi. ātmā potāne kāraṇe āvyo chhe ane sharīr sharīranā kāraṇe āvyun chhe. sharīranā jaḍ paramāṇuomān dravyatva nāmanī
shakti chhe tethī teo pariṇamīne ahīn āvyā chhe; parantu ātmāne kāraṇe sharīr āvyun nathī temaj sharīranā kāraṇe ātmā
āvyo nathī. banne padārtho svatantra chhe.
sureshḥ– jīv ane pudgalamān shun pher chhe?
dīneshḥ– jīvamān gnān chhe, pudgalamān gnān nathī. pudgal rūpī chhe, jīv arūpī chhe.
sureshḥ– pudgalamān gnānaguṇ kem na hoī shake?
dīneshḥ– pudgal jaḍ rūpī chhe tethī temān gnān nathī. gnān to arūpī chhe ane pudgal to rūpī chhe, rūpī vastunā badhā
guṇo rūpī ja hoy paṇ arūpī na hoy.
sureshḥ– pudgal rūpī chhe ane gnān arūpī chhe–e shī rīte jāṇyun.
dīneshḥ– je rūpī vastu hoy te indriyo dvārā jāṇī shakāy ane pudgalo rūpī chhe tethī te indriyo dvārā jāṇī shakāy
chhe. je āṅkhathī dekhāy, nākathī suṅghāy, kānathī sambhaḷāy, jībhathī chakhāy, ane chāmaḍīthī sparshāy te badhuy rūpī pudgal chhe;
ane gnān to arūpī hovāne līdhe te āṅkhathī dekhātun nathī, kānathī sambhaḷātun nathī, hāth vagerethī sparshātun nathī, jībhathī
chakhātun nathī ane nākathī suṅghātun nathī. koī paṇ achetan padārthamān gnān hoī shake nahi.
sureshḥ– āpaṇe reḍiyāmān je sāmbhaḷīe chhīe te shabdo ākāshamānthī āve chhe ke shun chhe?
dīneshḥ– nā. shabdo ākāshamānthī āvatā nathī. shabda to jaḍ paramāṇuonī avasthā chhe, te ākāshano guṇ nathī.
ghaṇā paramāṇuo bhegā thaīne shabdarūpe pariṇame chhe te āpaṇe sāmbhaḷīe chhīe. paramāṇuomān ja shabdarūp thavānī shakti chhe.
ākāsh dravya to judun chhe.
sureshḥ– paramāṇumān ‘sparsha’ guṇ chhe em shī rīte kahī shakāy?
dīneshḥ– kemake pāṇī vagere padārtho ṭāḍhāmānthī unā thāy chhe, ṭāḍhun ane unun e banne sparsha guṇanī ja payāryo chhe.
sureshḥ– pāṇīne ṭāḍhāmānthī unun to agnie karyun chhe ne?
dīneshḥ– nahi, agni ane pāṇī banne padārtho judān chhe tethī agni pāṇīne unun karatī nathī. pāṇīmān anant
paramāṇu dravyo chhe ane te darek paramāṇuomān sparsha guṇ chhe, te guṇ pahelān ṭhaṇḍī paryāyarūpe hato ane pachhī te ja guṇ potānī
shaktithī unī dashā rūpe thayo; temān agni vagere koīe kāī karyun nathī. pāṇīnā paramāṇuo potānī lāyakātathī potānā
kāraṇe svayam unā thayā chhe.
sureshḥ– jo pāṇī potānī ja lāyakātathī ja unun thatun hoy to agni āvyā pahelān te kem unun thayun na hatun?
dīneshḥ– darek dravyamān ‘dravyatva’ nāmanī shakti chhe, te shaktine līdhe dravyo sadākāḷ ek sarakhān rahetān nathī ane
tenī hālat sadākāḷ badalāyā kare chhe. paramāṇuomān paṇ dravyatvaguṇ hovāne līdhe tenī hālat badalāyā kare chhe. tethī teo
koīvār ṭhaṇḍā, koī vār garam vagere hoy chhe. je paramāṇuo ṭhaṇḍāmānthī garam thayā te agnie karyā nathī. paṇ tenī potānī
dravyatvashaktine līdhe ja thayān chhe.
sureshḥ– agnie pāṇīne unun karyun em mānīe to shun vāndho āve?
dīneshḥ– jo agnie pāṇī unun karyun em mānīe to agninā paramāṇuomānthī kāīk nīkaḷīne pāṇīnā
paramāṇuomān praveshī jāy–em hovun joīe. agnimānthī garamī nīkaḷīne pāṇīmān praveshī gaī–em thatun nathī. kemake darek
dravyomān ‘agurulaghutva’ nāmanī shakti chhe tethī ek dravyanā koī guṇ ke paryāy bījā dravyamān praveshī shakatān nathī. darek
dravyonā guṇ–paryāy potapotāmān ja rahe chhe. vastunī paryāy bahārathī āvatī nathī parantu potānā guṇamānthī ja paryāy āve
chhe; tethī pāṇīnī unī dashā tenā sparsha guṇamānthī ja āvī chhe parantu agninā paramāṇuomānthī āvī nathī.
vaḷī darek padārtha anekānt svarūp chhe, eṭale potānā svarūpapaṇe chhe ane paranā svarūpapaṇe nathī. pāṇī agni–