chAritrarUp mokShamArga pragaTayo te vyavahAr chhe, ane
siddhabhagavAnane namaskAr karyA te paN vyavahAr chhe.
shuddhAtmAno vAchyavAchakarUp sambandh te sambandh chhe ane shuddha
AtmAnA svarUpanI prApti thavI te prayojan chhe.
shun! tethI bIjI gAthAmAn AchAryadeve ‘samay’ nun (–jIvanun)
svarUp varNavyun chhe.
अत्रोच्यन्ते केचिद्धेयतया वा नयादिशुद्धयर्थम्।। ५६६।।
anukUL chhe evA je (nayAbhAs santi) nayAbhAso chhe
temAnthI (kechitt) keTalAk nayAbhAso (heyatayA)
tyAjyapaNe (vA) ane (nayAdishuddhayarthan) nay vagerenI
shuddhi mATe (aL uchyate) ahIn kahe chhe.
bhAvArtha– ‘jIvane varNAdivALo kahevo te asadbhUt–
vyavahAranay chhe’ evA shankAkAranA pratipAdanane pUrva
gAthAmAn nayAbhAs siddha karIne have, nayanI parupaNAnI
vishuddhine mATe heyarUpamAn keTalAk nayAbhAsonun svarUp batAve
chhe. kevAn chhe te nayAbhAso? ke jeomAn nayanun vAstavik
lakShaN to ghaTatun nathI parantu upachAr, sangnA, hetu ane draShTAnt
kathanadvArA granthakAre nayAbhAsanun svarUp paN batAvI dIdhun chhe
arthAt jenAmAn nayanun lakShaN to lAgu paDe nahi parantu
upachAr, sangnA, hetu tathA draShTAnt dekhAy tene nayAbhAs
kahevAy chhe.
येऽयं मनुजादिवपुर्भवति
अप्यपसिद्धांतत्त्वं नासिद्धं स्यादनेकधर्मित्वात्।।५६८।।
sAdhAraN loko alabdha buddhivALA hovAthI arthAt tattvanA
jANakAr na hovAthI temane (kil) kharekhar (ayan vyavahAra
asti) Avo vyavahAr hoy chhe ke, (ya) je (ayan) A
(manujAdivapu) manuShya vagere sharIr chhe (sa) te ja (jIva
bhavati) jIv chhe kem ke (tata api ananyatvAt)
sharIrathI paN jIv ananya chhe. parantu (sa ayan vyavahAra)
temano A vyavahAr (yathApasiddhAntAt) apasiddhAnt jevo
ja hovAthI arthAt siddhAnt viruddha hovAthI (avyavahAra
syAt) avyavahAr ja chhe; tathA (anekadharmitvAt) (sharIr
ane jIvane) anekadharmIpaNun hovAthI (apasiddhAntattva) tenun
apasiddhAntapaNun paN (asiddha na syAt) asiddhi nathI.
bhAvArtha–tattvane nahi samajanArA sAdhAraN loko
‘manuShya vagere gati sambandhI je sharIr chhe te jIvanAn chhe,
ityAdi prakAre je vyavahAr kare chhe te asadbhut vyavahAranay
chhe em koInun kahevun chhe; parantu te barAbar nathI. tem ja
evA lokavyavahArane vyavahAr ja kahI shakAto nathI. kem ke
nayanun lakShaN ‘tadguNasamvignAn’ ityAdi mAnavAmAn Avyun
chhe, tethI guNaguNImAn bhedakalpanA vagerenun nAm ja nay chhe.
jyAn dharmI (–padArtha) judA judA hoy tyAn nay kahevo te
siddhAnt viruddha chhe. tethI uparanA kathanamAn apasiddhAnt nAmano
doSh Ave chhe. manuShyAdi sharIr ane jIvamAn bhinnatA chhe,
bhinna bhinna vastu chhe, tethI sharIrane jIvanun kahevAmAn,
‘tadguNasamvignAn’ vagere je nayanun lakShaN chhe te lAgu paDatun
nahi hovAthI, apasiddhAnt nAmano doSh Ave chhe.
sharIr ane jIvane ekakShetrAvagAhapaNun hovAthI ekatvanI
AshankA karavI temAn ativyApti doSh Ave chhe.