ḥ 1pa4ḥ ātmadharmaḥ 44
ahinsā ane hinsā
puruṣhārtha siddhi upāy gāthā 42 thī 90nā ādhāre
ज्यांंसुधी हिंसा–अहिंसाना वास्तविक स्वरूपने जीव न जाणे त्यांसुधी ते कदी पण खरी अहिंसानो
उपासक थई शके ज नहि अने हिंसा टाळी शके नहि. ghaṇā loko bahārathī ahinsā ke hinsā māne chhe, parantu
ahinsā ke hinsā bahāramān nathī paṇ ātmānā bhāvamān ja chhe. vaḷī desh ane kāḷanā pheraphār anusār ahinsānā
svarūpamān paṇ pheraphār thāy chhe–em ghaṇā loko māne chhe, parantu te satya nathī kem ke ahinsā koī desh ke kāḷane
ādhāre nathī paṇ ātmānā bhāvane ja ādhāre hovāthī tenun svarūp sadāy ekasarakhun ja chhe. mahāsamartha gaṇadharatūlya
shrī amr̥utachandrāchāryadeve ahinsā tathā hinsānun svarūp ghaṇī ja alaukik rīte spaṣhṭapaṇe puruṣhārthasiddhi upāy shāstramān
varṇavyun chhe, temānthī nīchenā viṣhayo ahīn āpavāmān āve chhe–
(1) potānā shuddhopayogarūp pariṇāmano ghāt te ja kharī hinsā chhe. potāmān rāgādi bhāvonī utpatti thavī
te hinsā chhe ane rāgādinī utpatti na thavī te ahinsā chhe. samyagdarshan pragaṭ karyā sivāy koī paṇ jīv sācho
ahinsak thaī shake ja nahi. potānā bhāv prāṇono ghāt te hinsā chhe. (gāthā–42 thī 44)
(2) par jīvone pīḍā thavā chhatān jo jīvane kaṣhāy bhāv na hoy to te ahinsā chhe, par jīvone pīḍā na
thavā chhatān jo jīvane kaṣhāy bhāv hoy to te hinsā ja chhe. potānā kaṣhāy bhāvathī ja potānā chaitanya prāṇano ghāt
thāy chhe ane te ja hinsā chhe, par jīvonā kāraṇe ā jīvane jarā paṇ hinsā nathī. (gā. 4p thī 49)
(3) shūṣhka jīvanun lakṣhaṇ (gā. pa0)
(4) bāhya hinsā na hovā chhatān hinsak, bāhya hinsā hovā chhatān ahinsak, bāhya hinsā thoḍī dekhāy chhatān
antaramān ghaṇī hinsā, bāhya hinsā ghaṇī dekhāy chhatān antaramān thoḍī hinsā, be puruṣhone bāhya hinsā samān hovā chhatān
antar hinsāmān pher–ityādi prakāro dvārā hinsā–ahinsānā svarūpanun spaṣhṭīkaraṇ. (gā. pa1 thī pa3)
(pa) tīvra hinsānā sthānonun varṇan ane te chhoḍavāno upadesh.
1. madirā sevanamān hinsā (gā. 61 thī 63)
2. māns bhakṣhaṇamān hinsā (gā. 6p thī 68)
3. madh bhakṣhaṇamān hinsā (gā. 69 thī 70)
(6) madh, māns, madirā vagereno khorāk je jīvane hoy te jīv jinadharmanī deshanā sāmbhaḷavāne paṇ lāyak
nathī. samyagdarshan pragaṭ karavā māgatā jignāsu jīvane paṇ māns, madh vagereno khorāk hoy ja nahi, to pachhī
samyagdraṣhṭione te na ja hoy–e dekhītun chhe. (gā. 74 thī 7p)
(7) hinsā–ahinsānun māp bāhya sāmagrī uparathī thaī shake nahi; dharmanā hetuthī koī paṇ jīvane mārī
nākhavo, athavā duḥkh mukta karavānā hetuthī duḥkhī jīvane mārī nākhavo, athavā kṣhudhātūr prāṇīne mānsanun dān karavun–
evā prakāranā badhā bhāvo tīvra hinsā ja chhe. (gā. 78 thī 89)
(8) param ahinsāmay jinamatamān prarūpel hinsā–ahinsānun svarūp je jīv jāṇī gayo chhe te jīv kadāpi
hinsāmay matomān shraddhā karato nathī. (gā. 90)
have ā gāthāonā artha bhāvārtha sahit āpavāmān āve chhe.
hinsānun svarūp gāthā–42
arthaḥ– ātmānā shuddhopayogarūp pariṇāmono ghāt thato hovāthī ā (hinsā, juṭhun, chorī, maithun, parigrah)
badhā hinsā ja chhe; asatya vachan vagere bhedo mātra shiṣhyone samajāvavā māṭe udāharaṇarūp kahel chhe.
bhāvārthaḥ– juṭhun, chorī vagere sarve pāp bhāvo hinsāmān ja garbhit chhe kem ke te badhāmān ātmānā
shuddhapariṇāmano ghāt thāy chhe. āchāryadeve ā gāthāmān ‘आत्माना शुद्धोपयोगनो जे घात करे ते हिंसा छे’ em
hinsānun svarūp ṭūṅkāmān jaṇāvī dīdhun chhe.
ek jīv bījā jīvane mārī shakato nathī temaj tenun rakṣhaṇ karī shakato nathī; ane par jīvonun bhalun–būrun karī
shakato nathī. paṇ tevā bhāvathī jīv potānī ja hinsā kare chhe. potānā shuddhasvarūpanun abhān te sauthī mahān hinsā chhe.