–ટૂંકસારઃ લેખાંકઃ ૬
સમ્યગ્દર્શન જ છે. જગતના જીવો સમ્યગ્દર્શનનું સાચું સ્વરૂપ જાણે અને ખોટી શ્રદ્ધા તથા ખોટી શ્રદ્ધાવાળાનું સેવન
છોડે તે માટે આચાર્યદેવ સમ્યગ્દર્શનનું સ્વરૂપ બતાવે છે. શ્રી કુંદકુંદ ભગવાન સત્ને સ્થાપે છે અને અસત્ને ઉથાપે
છે. જો એમ ન કરે તો જીવોને સત્ કઈ રીતે સમજાય? જગતમાં એવું કાંઈ નથી કે જે બધાયને સારૂં લાગે...સાચી
વાત કહેતાં ઠગને તે ન રુચે, પણ તેથી કાંઈ સાચી વાત કહેનારનો દોષ નથી.
ઉપદેશનો દોષ નથી. મદિરાપાનનું વ્યસન ખરાબ છે એમ કહીને તેનો નિષેધ કરવામાં આવે ત્યારે કલાલને દુઃખ
થાય, બ્રહ્મચર્યનો ઉપદેશ આપવામાં આવે ત્યારે વેશ્યાને દુઃખ થાય, પરંતુ તેથી કાંઈ બ્રહ્મચર્ય વગેરેનો ઉપદેશ
આપવાનું તો બંધ ન કરાય. તેમ જગતના જીવોએ અનંતકાળથી એક સેકંડ માત્ર પણ સત્ સાંભળ્યું નથી અને
અનેક પ્રકારની ઊંધી માન્યતા જ પોષી છે, તેથી જ્યારે જ્ઞાનીઓ સત્ સ્વરૂપ સમજાવીને ઊંધી માન્યતાઓનો નિષેધ
કરે છે ત્યારે કેટલાક અજ્ઞાની જીવોને દુઃખ થાય છે. પરંતુ એ દુઃખ તો તેમને પોતાની ઊંધી માન્યતાનું જ છે. જેઓ
અજ્ઞાની છે તેઓ તો અનાદિથી પોતાની ઊંધી માન્યતા વડે દુઃખી જ છે, તેથી સત્યના ઉપદેશથી તેમને કાંઈ નવું
નુકશાન થવા સંભવ નથી. અને સત્ય સાંભળતાં તે સમજીને જેઓ ઊંધી માન્યતા છોડે છે તેઓને સમ્યગ્દર્શનનો
અપૂર્વ લાભ થાય છે. તેથી સત્ય ઉપદેશ જીવોને લાભનું જ કારણ છે, માટે સત્યની નિઃશંકપણે જાહેરાત કરવી
જોઈએ.
ઉત્તરઃ–વસ્તુના સ્વરૂપનું યથાર્થ પ્રરૂપણ કરવામાં રાગ–દ્વેષ નથી, પણ પોતાનું કાંઈ પ્રયોજન વિચારી
હોય તો વીતરાગ અર્હંતદેવને પણ રાગ–દ્વેષ ઠરે, કેમ કે તેઓશ્રીની વાણીમાં પણ સત્ને સત્ તરીકે અને અસત્ને
અસત્ તરીકે કહેવાય છે.
ગુણને ભલા અને અવગુણને બૂરા કહે છે. જો ગુણ–અવગુણનો વિવેક ન કરે તો તો મૂઢભાવ છે.
ઉત્તરઃ–સર્વેનું પ્રયોજન એક નથી. સર્વેનું પ્રયોજન જો એક જ હોય તો જુદા જુદા મત શા માટે કહો છો?
સ્વરૂપ બતાવીને વીતરાગભાવ પોષવા