।। ધર્મનું મૂળ સમ્યગ્દર્શન છे ।।
વર્ષ ચોથુંદ્વિતીય શ્રાવણ
અંક દસ
સંપાદક
રામજી માણેકચંદ દોશી
વકીલર૪૭૩
જીવ અને કર્મ એકબીજાને કાંઈ નુકશાન કરે નહિ.
શ્રી અમિતગતિ આચાર્યકૃત યોગસાર (અર્થાત્ અધ્યાત્મતરંગિણી) ના નવમા અધિકારની
૪૯મી ગાથામાં (પા. ૧૮૬) કહ્યું છે કે–
न कर्म हंति जीवस्य न जीवः कर्मणो गुणान्।
वध्य घातक भावोऽस्ति नान्योन्यं जीव कर्मणोः।।४९।।
અર્થઃ–ન તો કર્મ જીવના ગુણોને નષ્ટ કરે છે, કે ન તો જીવ કર્મના ગુણોને નષ્ટ કરે છે;
તેથી જીવ અને કર્મનો એકબીજામાં વધ્ય–ઘાતક સંબંધ નથી.
ભાવાર્થઃ– ‘વધ્યાઘાતક ભાવ’ નામના વિરોધમાં વધ્યનો અર્થ મરનાર અને ઘાતકનો
અર્થ મારનાર થાય છે; આ વિરોધ સર્પ અને નોળીયામાં, પાણી અને અગ્નિમાં–વગેરેમાં દેખવામાં
આવે છે અર્થાત્ નોળીઓ સર્પને મારી નાખે છે તેથી સર્પ વધ્ય છે અને નોળીઓ ઘાતક છે એમ
કહેવાય છે તથા પાણી અગ્નિને બૂઝાવી દે છે તેથી અગ્નિ વધ્ય છે અને પાણી ઘાતક છે. પણ અહીં
જીવ અને કર્મમાં તેવા પ્રકારનો વિરોધ જોવામાં આવતો નથી, કેમ કે જો કર્મ જીવના ગુણોને નષ્ટ
કરતું હોત અથવા તો જીવ કર્મના ગુણોને નષ્ટ કરતો હોત તો તો જીવ અને કર્મમાં વધ્યઘાતકભાવ
નામનો વિરોધ હોત, પરંતુ એવું તો છે નહિ. તેથી જીવ અને કર્મમાં વધ્ય ઘાતક ભાવ નામનો
વિરોધ નથી. એટલે કે જીવના ગુણોને કર્મ હણી શકતું નથી અને કર્મને જીવ હણી શકતો નથી, બંને
સ્વતંત્ર છે.
* * * * * * *
વાર્ષિક લવાજમ૪૬છૂટક અંક
અઢી રૂપિયાશાશ્વત સુખનો માર્ગ દર્શાવતું માસિક પત્રચાર આના
* આત્મધર્મ કાર્યાલય–મોટા આંકડિયા કાઠિયાવાડ *