પોતાના સ્પર્શમાત્રથી ધન્ય બનાવનાર સમ્યગ્દ્રષ્ટિ મહાપુરુષની જન્મજયંતિ ઉજવવાનો આજનો પ્રસંગ આપણા
માટે અતિ આનંદોલ્લાસનો પ્રસંગ છે. ગુરુદેવનું આંતરિક જીવન ભેદજ્ઞાનમય પરમ પવિત્ર હોવા ઉપરાંત
બાહ્યમાં પણ તેમને આશ્ચર્યકારક પરમોપકારી પ્રભાવનાયોગ વર્તે છે જેને લીધે ભારતવર્ષમાં એક આધ્યાત્મિક
યુગ પ્રવર્ત્યો છે. ‘સમયસારપ્રવચનો’ની પ્રસ્તાવનામાં પોતાને માટે ‘યુગપ્રધાન’ શબ્દ લખાયેલો વાંચીને ગુરુદેવે
નિર્માનતાને લીધે કહ્યું હતું કે ‘મારે માટે બહુ મોટો શબ્દ લખી નાખ્યો છે. ’ પરંતુ આજથી એકાદ અઠવાડિયા
પહેલાંં જ પંડિત લાલનજીએ કાંઈક વાતથી ઉલ્લાસ આવી જતાં કહ્યું કે ‘ગુરુદેવ, આપ યુગપ્રધાન નથી પણ
યુગસ્રષ્ટા છો. ’ આ રીતે પં. લાલનજીને ગુરુદેવને માટે ‘યુગપ્રધાન’ શબ્દ મોટો નહિ પણ નાનો લાગે છે;
‘યુગસ્રષ્ટા’ શબ્દ યોગ્ય લાગે છે. ખરેખર ગુરુદેવે આ કાળમાં જ્ઞાનમૂર્તિ આત્માનો, સમ્યગ્દર્શનના મહિમાનો
નિશ્ચયનયની મુખ્યતાનો, દ્રવ્યના સંપૂર્ણ સ્વાતંત્ર્યનો, ઉપાદાન–નિમિત્તના યથાર્થ તત્ત્વજ્ઞાનનો, આધ્યાત્મિક
વસ્તુવિજ્ઞાનનો અને સમયસારનો યુગ સર્જ્યો છે.
વસ્ત્ર તડકે સૂકવવાથી પાણી ઝરી જાય છે તેમ શરીર તડકે તપાવવા વગેરેની કષ્ટક્રિયાથી કર્મો નિર્જરી જશે–
આવી આવી તત્ત્વજ્ઞાનશૂન્ય માન્યતાઓ પ્રવર્તતી. અબાધિત સુવિજ્ઞાનસિદ્ધાંતોની કસોટીમાંથી પાર ઉતરી શકે
એવો વીતરાગપ્રણીત સદ્ધર્મ વૈજ્ઞાનિક ભૂમિકા ઉપરથી સરી પડીને રૂઢિચૂસ્ત સાંપ્રદાયિકતામાં અને ક્રિયાકાંડમાં
અટવાઈ ગયો હતો. ‘વીતરાગે આમ કહ્યું છે માટે તે ખરું હશે, આપણે અલ્પજ્ઞ શું જાણીએ? ’ એવી ઢીલી વાતો
કરનારા લોકો જ ચારે તરફ દેખાતા. પણ ‘મેરો ધની નહિ દૂર દિસંતર, મોહિમેં હૈ મોહિ સૂઝત નીકે’ એવો
અનુભવ કરીને ‘હું જ્ઞાનમૂર્તિ ભગવાન છું’ એમ છાતી ઠોકીને કહેનાર કોઈ દેખાતું નહોતું. એવા સમયમાં
ગુરુદેવે સમયસાર દ્વારા પરમ ચમત્કારિક આત્મપદાર્થને અનુભવ્યો અને અનુભવજનિત શ્રદ્ધાના વજ્ર–ખડક
ઉપર ઊભા રહીને જગતને ઘોષણા કરી કે ‘અહો જીવો! પરભાવોથી અને વિકારથી ભિન્ન જ્ઞાનમૂર્તિ
આત્મપદાર્થના અનુભવથી કહીએ છીએ કે અમે જે માર્ગે ચાલીએ છીએ અને જે માર્ગ દર્શાવીએ છીએ તે માર્ગે
ચાલ્યા આવો અને જો મોક્ષ ન મળે તો એ દોષ અમે અમારા શિર પર લઈએ છીએ. આત્મામાં ભવ છે જ નહિ
એવો અનુભવ કર્યા વિના જ્ઞાન કેવું? દર્શન કેવું? અને એ શુદ્ધાત્મભૂમિકા પ્રાપ્ત કર્યા વિના તમે ચારિત્રનાં
ચિત્રામણ શેના પર કરશો? આ જે અમે કહીએ છીએ તે વાત ત્રણ કાળમાં ત્રણ લોકમાં ફરે એમ નથી. સર્વ
તીર્થંકરોએ એ જ વાત કરી છે અને સર્વ અનુભવી પુરુષો ત્રણ કાળે એ જ વાત કહેવાના છે. ’ અનુભવની વજ્ર
ભૂમિ ઉપર ઊભા રહીને અત્યંત અત્યંત નિઃશંકપણે તેમ જ કોઈ દિવસ લેશ પણ કંટાળા વિના, સદા આનંદ–
સાગરને ઉછાળતા, અત્યંત પ્રમોદપૂર્વક ચૈતન્ય ભગવાનનાં ગાણાં ગાતાઅધ્યાત્મ–ઉપદેશ વરસાવતા ગુરુદેવ આ
કાળે એક અજોડ લોકોત્તર વ્યક્તિ છે. જગતને બાહ્ય પદાર્થો જ દેખાય છે પણ તે બધાનો દેખનાર મહા પદાર્થ
દેખાતો નથી. એવા જગતને ગુરુદેવ પડકાર કરે છે કે ‘અહો જીવો! જે બધાના ઉપર તરતો ને તરતો રહે છે
એવો આ પ્રત્યક્ષ અનુભવગમ્ય પ્રધાન પદાર્થ જેની આગળ બીજું બધું શૂન્ય જેવું છે તે જ તમને કેમ દેખાતો
નથી? આત્મા જ એક પરમ અલૌકિક સર્વોત્કૃષ્ટ મહિમાવંત પદાર્થ છે જેના વિના જગતમાં સર્વત્ર અંધકાર
છે........... આ બધું અમે આગમાધારે કહીએ છીએ એમ નહિ પણ પ્રત્યક્ષ અનુભવથી કહીએ છીએ. એમ છતાં
તે અનુભવ આગમથી સર્વથા અવિરુદ્ધ છે. ’ વસ્તુ–વિજ્ઞાન સમજાવવાની ગુરુદેવની શૈલી પણ અનોખી છે.
‘સત્નો કદી નાશ ન થાય, શૂન્યમાંથી સત્ કદી ઉત્પન્ન ન થાય, કારણ–કાર્ય ભિન્ન ભિન્ન પદાર્થોમાં ન હોય’
ઈત્યાદિ પરમ વૈજ્ઞાનિક સત્યોને ગુરુદેવ અત્યંત