badhAyane jANanAr saLang gnAnasvabhAvI hun chhun–em na mAnatAn, ek paN ThekANe mArA nimittanI apekShA chhe em
jeNe mAnyun chhe teNe traNe kALanA badhAy padArthonI svatantratAne uDADI chhe. ane badhAne jANanAr potAno sarvagna
svabhAv tene paN uDADayo chhe, tene sarvagna bhagavAnanI shraddhA nathI, sarvagna bhagavAne shun kahyun tenI paN shraddhA nathI.
‘par vastuo parAdhIn chhe, paravastune mArI apekShA chhe’ em agnAnI mAne bhale, paN tethI kAI par vastu
parAdhIn thaI jatI nathI, mAtra te agnAnIne tenA UndhA abhiprAyathI anant sansAr bhAv vadhe chhe.
pariNAm hoy to satyabhAShA bolAy’ AvA prakAranI mAnyatA te agnAn chhe. agnAnane lIdhe ja tene paranun
karavApaNun ane par sAtheno sambandh dekhAy chhe. kharekhar em chhe nahi. 319mA shlokamAn AchAryadev kahe chhe ke– A
agnAnane pAmIne je jIvo parathI paranAn maraN, jIvan, sukh, dukh dekhe chhe arthAt mAne chhe teo ahankAr–rasathI
karma karavAnAn Ichchhuk chhe ane teo niyamathI mithyAdraShTi chhe, potAnA AtmAno ja teo ghAt kare chhe. UndhI
mAnyatAne lIdhe, jevun svarUp chhe tevun dekhAtun nathI paN badhun Undhun ja bhAse chhe. ekabIjAnun kAI kare evun vastu
svarUp chhe nahi chhatAn agnAnane lIdhe ja agnAnIne tevun bhAse chhe. mAre lIdhe parane kAI thAy ne parane lIdhe mane
kAI thAy–em agnAnathI ja dekhAy chhe. A jagatamAn je kAI bandhan ane dukh chhe te agnAnathI ja chhe. gnAnIne
bandhan nathI–dukh nathI.
dekhAy chhe. je vastune jue te vasturUpe ja potAne mAnI le chhe. paN vastu em nathI. phakta agnAnathI ja em
bhAse chhe. jo agnAn chhoDIne gnAnabhAvathI jue to svatantratA bhAse. agnAnane lIdhe ja svatantratA bhAsatI nathI.
A lAkaDun Unchun thayun. tyAn ‘A hAthe lAkaDAne Unchun karyun’ em agnAnathI ja bhAse chhe, be dravyonI ekatArUp
mAnyatAthI ja em lAge chhe. gnAnIone samyaggnAnathI em bhAse chhe ke lAkaDun te vakhatanA potAnA paryAyanA
svabhAvathI ja Unchun thayun chhe, hAthane lIdhe thayun nathI. tevI ja rIte mArA hinsA ke dayAnA bhAvane lIdhe par jIv
maryo ke bachyo–ItyAdi prakAranI jeTalI mAnyatAo chhe te sarve agnAnane lIdhe ja chhe. badhAy jIvo pot potAnI
te te vakhatanI svatantra avasthAthI ja sukhI ke dukhI thAy chhe. potA sivAy bIjA sarve padArthonI je je avasthA
thAy chhe te badhAy par dravyanA bhAvo chhe, potAnA bhAvo nathI. potAvaDe par dravyanA bhAvone karI shakavA ashakya
chhe. mATe, agnAnInA adhyavasAnano ‘paramAn k kkarun’ evo je Ashay chhe te mithyA chhe, ane te ja bandhanun
kAraN chhe. jem–AkAshane phUl hotAn ja nathI tethI, ‘hun AkAshanA phUlane chUnTu chhun’ evo abhiprAy mithyA chhe–
khoTo chhe; tem paravastumAn paravastuno vyApAr ja nathI, par vastunA bhAvo potAmAn asat chhe tethI, ‘hun
paravastumAn k kkarun’ evo je agnAnIno adhyavasAy chhe te chokkasapaNe mithyA chhe, khoTo chhe, juThTho chhe, nirarthak
chhe. jIvanI je khoTI mAnyatA chhe te mAnyatA pramANe paramAn banatun nathI mATe te khoTI mAnyatA paramAn nirarthak chhe,
ane te khoTI mAnyatAthI potAno AtmA haNAy chhe tethI te khoTI mAnyatA potAmAn anarthak chhe; potAnA
AtmAne anant sansAramAn rakhaDAvavA mATe te mAnyatA sArthak chhe, paN paramAn to tadna nirarthak chhe.
karAy. gnAnI kahe chhe ke bhAI, vyavahArathI paN paranun kaI tun karI shakato nathI. vyavahAr shun kahevAy tenun paN tane