ગાથા–६
: ફાગણ : ૨૪૭પ : આત્મધર્મ : ૧૦૫ :
પોતે જેટલો રાગટાળીને પોતામાં ઠરે છે તેટલી પોતાના આત્માની જ સેવા છે.
(૪૯) જ્ઞાનીઓ પ્રતિમા પાસે કેમ જાય છે?
જ્ઞાનીઓ પણ જિનપ્રતિમાના દર્શનાદિ કરે છે; ત્યાં અજ્ઞાનીને એવું લાગે છે કે “ભગવાનની પ્રતિમા
પાસેથી કાંઈક માગે છે; જો તેમની પાસે કાંઈ ન માગતા હોય તો તેમની પાસે જાય શા માટે?” પણ જ્ઞાનીઓ
પ્રતિમા વગેરે પરદ્રવ્ય પાસેથી કાંઈ માગતા નથી. પોતાને શુભ વિકલ્પ ઊઠ્યો છે, ત્યાં પ્રતિમા વગેરે નિમિત્ત
કોઈવાર હોય છે, પણ તે નિમિત્તના અવલંબને રાગ થયો નથી. પોતાને ભગવાનના સ્વરૂપની ઓળખાણપૂર્વક
શુભ વિકલ્પ ઊઠ્યો છે તેથી પ્રતિમામાં જિનેન્દ્રદેવનો નિક્ષેપ કરે છે. મિથ્યાદ્રષ્ટિ જીવને સમ્યક્નય જ હોતા નથી
તેથી તે નિક્ષેપના સ્વરૂપને પણ જાણતો નથી. નિક્ષેપ કરનાર તો સમ્યક્નય છે.
(પ૦) કોઈ પણ તત્ત્વનો ઉકેલ કરવા માટેની ચાવી
કોઈ કહે કે ‘શાસ્ત્રથી જ્ઞાન થાય છે.’ તો જ્ઞાની તેને પૂછે છે કે શાસ્ત્ર તે કયું દ્રવ્ય? જે દ્રવ્ય શાસ્ત્રો છે તે
તો પરમાણુ છે–જડ છે–અચેતન છે, તેમાંથી શું જ્ઞાન થાય? જડ વસ્તુથી તો જ્ઞાન થાય જ નહિ. અને જો ભાવ–
શાસ્ત્ર કહો તો તે તો આત્માની જ નિર્વિકારી જ્ઞાન પર્યાય છે, તેમાં નિમિત્તનું અવલંબન નથી. દ્રવ્ય–ગુણ–
પર્યાયનું યથાર્થ સ્વરૂપ ઓળખવાથી જ જૈન દર્શનના દરેક તત્ત્વનો યથાર્થ ઉકેલ થઈ શકે છે.
કોઈ કહે કે ‘ભગવાનની વાણીથી જ્ઞાન થયું;’ તો તેને જ્ઞાની પૂછે છે કે ભગવાન એટલે શું? તે દ્રવ્ય–ગુણ
કે પર્યાય? અને વાણી એટલે શું?–તે કોની પર્યાય? પહેલાંં, ભગવાન તો આત્મદ્રવ્યની પર્યાય છે અને વાણી તો
જડની પર્યાય છે, માટે વાણી ખરેખર ભગવાનની નથી. અને વાણી જડ–છે તેનાથી જ્ઞાન–થતું નથી. આમ
સંયોગથી અને રાગથી જુદું જ્ઞાનસ્વરૂપ જાણે તો તે જ્ઞાન સ્વ પરને યથાર્થ જાણી શકે. પણ જો રાગમાં ને પરમાં
જ એકપણું માને તો જ્ઞાન સ્વને કે પરને યથાર્થ જાણી શકે નહિ. ।। ५।।
વળી સિદ્ધભગવાનનું સ્વરૂપ વિશેષપણે ઓળખાવે છે––
केवल दंसण णाणमय केवल सुक्ख सहाय।
जिणवर बंदउं भत्तियए जेहिं पयासिय भाव।। ६।।
અર્થ:–જેઓ કેવળદર્શન અને કેવળજ્ઞાનમય છે તથા કેવળ સુખ જ જેમનો સ્વભાવ છે અને જેમણે
જીવાદિક સમસ્ત પદાર્થો પ્રકાશિત કર્યા છે (–જાણ્યા છે, ને કહ્યા છે) તે પરમાત્માને હું નમસ્કાર કરું છું.
(પ૧) સિદ્ધભગવાને શેનું સુખ?
પ્રશ્ન:–સિદ્ધ ભગવાનને શરીર અને ઈન્દ્રિયો કે બાહ્ય કાંઈ સામગ્રી નથી છતાં તેઓ કેવળ સુખમય છે તો
તેઓ કઈ રીતે સુખી હશે?
ઉત્તર:–ત્યાં કેવળજ્ઞાન–કેવળ દર્શનમય સ્વભાવ છે, સિદ્ધને પોતાની પૂર્ણ શુદ્ધ પર્યાયનું જ સુખ છે. સિદ્ધ
દશામાં અથવા તો કોઈ પણ જીવને સુખ માટે જે સામગ્રીની જરૂર માને છે અને પરને સંભારે છે તેને
સુખસ્વરૂપી આત્માની પ્રતીતિ નથી અને તેણે જ્ઞાનસ્વભાવને જાણ્યો નથી. સિદ્ધદશામાં તો આત્માની આકુળતા
ટળી ગઈ છે અને એકલા સુખરૂપ દશા થઈ ગઈ છે. સાધક જીવને પોતાની પર્યાયનું પૂર્ણધ્યેય સિદ્ધદશા છે તેથી
તેને ઓળખીને બહુ માન કરે છે–વારંવાર સ્મરણ કરીને નમસ્કાર કરે છે. અહીં શરૂઆતથી ૬ ગાથા સુધી
સિદ્ધભગવાનને નમસ્કાર કર્યા છે. (–ચાલુ)
વર્દ્ધમાનપુરીમાં જિનમંદિરનું ખાતમુહૂર્ત
શ્રી વર્દ્ધમાનપુરી (વઢવાણ શહેર)માં પોષ વદ ૩ને સોમવારના દિવસે શ્રી જિનમંદિર તથા
સ્વાધ્યાયમંદિરનું ખાતમુહૂર્ત ત્યાંના મુમુક્ષુમંડળે ઉત્સાહપૂર્વક કર્યું હતું. ખાતમુહૂર્તનો વિધિ સોનગઢમાં
બ્રહ્મચારી શ્રી ગુલાબચંદભાઈએ કરાવ્યો હતો. પરમ પૂજ્યગુરુદેવશ્રી જૈનધર્મની જે અપૂર્વ પ્રભાવના કરી
રહ્યા છે તેનો જ આ પ્રતાપ છે. આ મંગળ કાર્યની શરૂઆત કરવા માટે વર્દ્ધમાનપુરીના મુમુક્ષુઓને વધાઈ!!
આજીવન બ્રહ્મચર્ય
મહા વદ પ ગુરુવાર તા ૧૭–ર–૪૯ના રોજ પરમ પૂજ્ય સદગુરુદેવશ્રી વિહાર કરીને ગોરડકા ગામે
પધાર્યા ત્યારે ત્યાંના ભાઈ શ્રી મનસુખલાલ અમીચંદભાઈ (ઉ. વ. ૪૪) તથા તેમનાં ધર્મપત્ની પારવતી
બેન–તેમણે પૂ. ગુરુદેવશ્રી પાસે સજોડે આજીવન બ્રહ્મચર્ય પાળવાની પ્રતિજ્ઞા અંગીકાર કરી છે. આ શુભકાર્ય
બદલ તેઓને ધન્યવાદ.