Atmadharma magazine - Ank 066
(Year 6 - Vir Nirvana Samvat 2475, A.D. 1949).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 4 of 17

background image
: ચૈત્ર : ૨૪૭૫ : આત્મધર્મ : ૧૦૯ :

માહ સુદ ૧૦ મંગળવાર
[સવારે દસ વાગે માંગળિક]
આ આત્મા પોતે માંગળિક છે. આત્માની ઓળખાણ કરવી તે જ મંગળ છે. આત્મા પોતામાં સુખ છે તે
ભૂલીને શરીર–મન–વાણી–લક્ષ્મી વગેરેમાં સુખ માને છે અને તેને પોતાનાં માને છે તે અમંગળ છે. પુત્રને જન્મ
થાય, લગ્ન થાય, કે ઘરનું વાસ્ત લ્યે–એને લોકો મંગળ કહે છે પણ તે તો બધા નાશવાન છે, તે કોઈ માંગળિક નથી.
આત્માનો અવિનાશી સ્વભાવ છે તે જ માંગળિક છે. અરિહંત મંગળ, સિદ્ધ મંગળ, સાધુ મંગળ અને ધર્મમંગળ–એ
ચાર મંગળ છે તે ચારે ય, આત્માની જ નિર્મળ દશાઓ છે. આત્મા પોતે જ્ઞાનપ્રભુ છે પણ એને પોતાના મહિમાની
ખબર નથી તેથી ક્ષણિક પુણ્ય–પાપના વિકારને પોતાનો માને છે, તે અમંગળ છે, આત્મા જ્ઞાનાનંદભગવાન છે તેના
ભાનદ્વારા તે અમંગળ ટળે છે. મંગલ શબ્દમાં મમ અને ગલ એવા બે પદ છે. ‘મમ’ એટલે પર વસ્તુનું હું કરી શકું
એવું અભિમાન, તેને આત્મભાન વડે જે ગાળે નષ્ટ કરે–તે ભાવ મંગળ છે. આત્માના જે પવિત્ર ભાવ વડે પાપનો
નાશ થાય તે માંગળિક છે. અથવા મંગ એટલે પવિત્રતા, તેને જે પમાડે તે માંગળિક છે. આત્માના જે ભાવ વડે
આત્માને પવિત્રતાનો લાભ થાય તે મંગળ છે. પવિત્રતાનો લાભ, અને અભિમાનનો નાશ–એ બંને જુદા નથી.
પવિત્રતાનો લાભ તે અસ્તિથી કથન છે અને અભિમાનનો નાશ તે નાસ્તિથી છે. એક મંગળભાવમાં બંને આવી
જાય છે. આત્માની ઓળખાણ કરીને અંતરમાં આત્માનો ધર્મ પ્રગટ કરે તેને ભગવાન માંગળિક કહે છે. આ
માંગળિક અવિનાશી છે. દેહાદિથી ભિન્ન, જ્ઞાન સ્વરૂપી આત્માની સત્સમાગમે ઓળખાણ, શ્રદ્ધા અને સ્થિરતા પ્રગટ
કરવી તે અસ્તિથી મંગળ છે. જ્ઞાનસ્વરૂપી આત્મા મંગળ છે, તેના ભાન વડે અજ્ઞાન ટળે છે. અજ્ઞાન એ જ પાપ છે,
તેનો નાશ જ્ઞાનથી થાય છે. અજ્ઞાનનો નાશ તે નાસ્તિથી મંગળ છે.
અરિહંત અને સિદ્ધ માંગળિક છે, તે આત્માની જ અવસ્થાઓ છે. અંતરમાં પરિપૂર્ણ જ્ઞાન સ્વભાવ છે
તેમાંથી સર્વજ્ઞદશા પ્રગટ કરવી તેને ભગવાન માંગળિક કહે છે. ઘરનું વાસ્તુ, વિવાહ વગેરે કાર્યોમાં મંગળ નથી,
ત્યાં તો પાપ ભાવ છે તે અમંગળ છે. આત્મા પોતે અનંતગુણનો પિંડ છે. આત્મામાં અનંતગુણોનું વાસ્તુ છે.
આત્માનું વાસ્તુ એટલે આત્માનું રહેઠાણ. આત્મા શરીરમાં કે મકાનમાં રહેતો નથી પણ પોતાના જ્ઞાનાદિ
અનંતગુણોમાં રહે છે અનંતગુણો તે આત્માનું વાસ્તુ છે. આત્માનું રહેઠાણ શોધીને તેમાં વસવું તે માંગળિક છે.
વસ્તુની ઓળખાણ કરીને તેમાં વસે તેને વાસ્તુ કહે છે. આત્માના ભાનથી સિદ્ધદશા પ્રગટ કરી તેમાં આત્મા
સાદિ અનંતકાળ રહે છે, તે જ આત્માનું વાસ્તુ છે. એ સિવાય બીજું ઘર આત્માને નથી.
શ્રી વીતરાગ સર્વજ્ઞદેવે જેવો જોયો અને કહ્યો તેવા આત્માને જાણવો તે જ પ્રથમ મંગળ છે, તે જ ધર્મ છે.
જુઓ ભાઈ! આ વાત અંતરના અધ્યાત્મની છે, બહારની આ વાત નથી. માટે અંતરમાં આત્માની દરકાર કરીને
આ સમજવું જોઈએ. આ સમજ્યા વગર જીવ–અનંતકાળથી રખડયો છે. હવે સાચી સમજણ કરવી તે માંગળિક
છે. શરીર અને વિકારથી ભિન્ન ચૈતન્યમૂર્તિ ભગવાન આત્માનું ભાન થયા પછી અંદરમાં ઠરીને પૂર્ણ જ્ઞાન
પ્રગટ્યું તે અરિહંત અને સિદ્ધ છે, અને અંદરમાં ઠરતાં ઠરતાં જેને કંઈક કચાસ રહી ગઈ છે તે સાધુ છે, ને જે
પવિત્ર દશા પ્રગટી છે તે ધર્મ છે, એ અરિહંત, સિદ્ધ, સાધુ અને ધર્મ–એ ચાર માંગળિક છે. આ ચારે માંગળિક છે
તે આત્માની પવિત્ર દશા છે. જ્યાં સુધી આત્મતત્ત્વને ઓળખે નહિ ત્યાં સુધી જે કાંઈ કરે તે બધા સાધન ખોટા
છે. અનંતકાળે નહિ કરેલ એવું આત્મભાન કરવું તે જ મંગળ છે.
અમ ઘેર પ્રભુજી પધાર્યા
ફાગણ વદ ૩ ના દિવસે સાવરકુંડલામાં શ્રી આદિનાથ ભગવાન અને
શ્રી મહાવીર ભગવાનના પ્રતિમાજી (જેની પ્રતિષ્ઠા વીંછિયામા થઈ હતી
તે) પધાર્યા છે, પ્રભુજી પધાર્યા તે પ્રસંગે ત્યાંના શેઠશ્રી જગજીવન બાઉચંદ
દોશી વગેરેએ ઘણા જ ઉત્સાહપૂર્વક પ્રભુજીના સન્માનનો ઉત્સવ ઊજવ્યો
હતો. પ્રભુજીના ભવ્ય સ્વાગતમાં ગામના સેંકડો લોકોએ ભાગ લીધો હતો.