ઊજવવું જોઈએ? –તે જાણતા નથી, તેથી જૈનધર્મના એ મહાન ધાર્મિક પર્વના દિવસે જ જૈનધર્મથી
વિરુદ્ધ એવા કુદેવ પૂજનાદિ કાર્યોમાં તેઓ જોડાય છે, અને ગૃહીત મિથ્યાત્વના મોટા પાપનું પોષણ
કરીને, આ અમૂલ્ય અવસરને ગૂમાવી બેસે છે. એવા જીવો દિપાવલી પર્વનો ખરો મહિમા જાણીને
કુદેવપૂજનાદિ પાપકાર્યોથી બચે અને જૈનધર્મની પ્રભાવનાના પંથે વળે તે માટે દિપાવલી પર્વ સંબંધી
સ્પષ્ટતા કરવાની જરૂર છે.
આવીને દિવ્ય રત્નમણિના દિપકો વડે સર્વત્ર ઝગમગાટ પ્રસરાવીને ભગવાનની મુક્તિનો મહોત્સવ
ઊજવ્યો. દિપકોના સમૂહ વડે ઊજવાયેલ એ મુક્તિનો મહોત્સવ તે જ દિપાવલી પર્વ તરીકે પ્રસિદ્ધ થયો.
એ રીતે દિપાવલી પર્વ એટલે મહાવીર ભગવાનની મુક્તિનો માંગલિક મહોત્સવ: મુક્તિની ભાવનાવાળા
ભવ્ય જીવો એ પવિત્ર પ્રસંગને સ્મરણભૂમિમાં તાજો કરીને તે પવિત્ર દશા પ્રત્યેનો ઉત્સાહ વ્યક્ત કરે છે.
દિપાવલી પર્વ એ ફટાકડા ફોડવાનું, જુગાર રમવાનું કે પૈસાની પૂજા કરવાનું પર્વ નથી પણ તે તો મુક્ત
થયેલા આત્માને યાદ કરીને આત્માની મુક્તિની ભાવના માટેનું વિશિષ્ટ પર્વ છે. અને તે પ્રસંગે ભગવાન
શ્રી મહાવીર પ્રભુનું નિર્વાણપૂજન કરવું જોઈએ.
જ્ઞાનલક્ષ્મીનું પૂજન કર્યું. ત્યારથી દિપાવલીપર્વમાં ‘લક્ષ્મીપૂજન’ કરવાની પરંપરા ચાલુ થઈ.
ગણધરદેવ તે મુનિઓના સમૂહના સ્વામી છે તેથી તે જ ગણેશ છે, ને તે શ્રી ગૌતમગણેશ જ પૂજનીક છે.
માટે
અજ્ઞાનતાથી ચાંદીના ટુકડારૂપ જડ લક્ષ્મીનું પૂજન કરે છે, ને એ રીતે ધર્મના માંગળિક પ્રસંગે ઊલ્ટા
પાપની પુષ્ટિ કરે છે; તેથી તે સંબંધી પણ પ્રકાશની જરૂર છે.
પૂજવી યોગ્ય નથી. તેને પુજવાથી મહા પાપ થાય છે. તે લક્ષ્મીને આત્મા ભોગવી શકતો નથી પણ તેને
ભોગવવાની કે મેળવવાની ભાવનાથી પોતે દુઃખી જ થાય છે. માટે એટલું અવશ્ય નક્કી કરવું જોઈએ કે
પૂજવાયોગ્ય જે લક્ષ્મી છે તે આત્મામાં જ છે. એ લક્ષ્મી કઈ છે તે ઓળખવું જોઈએ. આત્માની લક્ષ્મી
આત્માથી જુદી ન હોય. અજીવ લક્ષ્મીનો સ્વામી અજીવ હોય, અજીવનો સ્વામી જીવ ન હોય. જીવ તો
ચૈતન્યસ્વરૂપ છે ને કેવળજ્ઞાન જ તેની અક્ષય–પૂર્ણ લક્ષ્મી છે. જ્ઞાન સિવાય બીજી કોઈ લક્ષ્મીનો સ્વામી
જીવ નથી. પોતાના પૂર્ણ