જેવા છે. જેમ ધજાનો છેડો જે તરફનો પવન હોય તે તરફ ઉડવા માંડે અને ગારમાં નાખેલો ખીલો જે તરફ ગાય
ફરે તે તરફ નમી પડે, તેમ તે અજ્ઞાનીઓ જ્યાં જાય ત્યાં ‘હા જી હા’ કરે છે, પણ સત્ય–અસત્યને ન્યાયથી
સમજતા નથી. ‘એકને સાચું માનશું તો બીજા ઉપર દ્વેષ આવશે, માટે બધાને સરખા માનવા, સાચા–ખોટાની
જેની બુદ્ધિ ચાલતી નથી તેને ધર્મ થાય નહિ. ‘ગોળ અને ખોળ સરખાં માનો, અનાજ અને વિષ્ટા સજ્જન અને
દુર્જન; બધાને સરખાં માનો–એમ તે કહે છે પણ ઘેર રોટલી કે દાળમાં ફેર પડે ત્યાં તો વિરોધ કરે છે. ભાતમાં
કાંકરો આવે તો ત્યાં ભાત અને કાંકરાને સરખાં માનીને એમ ને એમ ખાઈ જતો નથી પણ ભાત અને કાંકરાનો
વિવેક કરીને કાંકરાને કાઢી નાખે છે. જો એમ ન કરે તો લોકો તેને મૂર્ખ ગણે છે. તેમ ધર્મમાં સાચા–ખોટાનો
બરાબર વિવેક કરીને,–અસત્યનું સેવન છોડવું જોઈએ. જો સાચા–ખોટાનો વિવેક ન કરે ને બધું સરખું માને તો
તે સમભાવ નથી પણ ધર્મમૂઢતા છે. સંસારમાં–ઘરમાં સારા–નરસાનો વિવેક કરે છે અને પરમાર્થમાં સત્ય–
અસત્યનો વિવેક ન કરે, અસત્યને સત્યમાં ને સત્યને અસત્યમાં ખતવે, તો તે મૂઢતા છે, સમભાવ નથી. બધા
જોઈએ. ઝેર અને અમૃત, સ્ત્રી અને પુત્રી, –બંનેને સરખાં માનવા તેમાં વિવેક શું રહ્યો? દીકરી, સ્ત્રી અને માતા–
એ ત્રણે ‘સ્ત્રી’ પણે (–નારી જાત અપેક્ષાએ) સરખાં છે, પણ વર્તમાન લોકવ્યવહારમાં સરખાં નથી. જે આમ
ન સમજે તેને લૌકિકમાં મૂર્ખ કહેવાય છે; તેમ લોકોત્તર આત્મધર્મમાં પણ જે વિવેક ન રાખે તેને પણ મૂર્ખ
કહેવાય છે. માટે સાચા–ખોટાને સમજી, સાચાનો જ સ્વીકાર કરવો જોઈએ. જેની પાસેથી ધર્મ સમજવો છે તે
પોતે ધર્મ પામેલ છે કે નહિ અને તેનામાં અલૌકિક ગુણ શું છે?–વગેરે પ્રથમ જાણવું જોઈએ.
મળવા બંધ કરવા માટે અનંત તીર્થંકરોએ પુણ્ય–પાપ રહિત આત્માની
શ્રદ્ધા, તેની સમજણ તથા તેમાં સ્થિરતા–તે ઉપાય કહ્યા છે.
અનંતકાળે દુર્લભ મનુષ્ય જીવન, તથા તેમાં મહા મોંઘપવાળા સત્સમાગમ–
શ્રવણ મળ અને તારો સ્વતંત્ર સ્વભાવ છે તેને તું ન માને તે કેમ ચાલે?