: 138 : ātmadharma : 90
vyavahāranun sāchun gnān thāy.
–ek siddhāntamān ā badhāy bol samāī jāy chhe.
pahelā bolamān utpād vyay vinā hoto nathī–em kahyun.
bījā bolamān vyay utpād vinā hoto nathī–em kahyun.
‘mithyā shraddhāno nāsh thayo chhe paṇ hajī niḥshaṅkatā thaī nathī’–em na bane; kem ke mithyāshraddhāno nāsh
niḥshaṅkatānī utpatti vagar hoto nathī. je kṣhaṇe paranī ruchi gaī te ja kṣhaṇe svanī ruchi thaī. alpagnatāno
abhāv te sarvagnatānā utpādarūp chhe.–e pramāṇe ekano vyay bījānā utpād sahit ja hoy chhe. nāsti
apekṣhāe mithyātvano vyay, ane asti apekṣhāe samyaktvanī utpatti; ekanī nāsti thaī te bījā bhāvanī
asti batāve chhe. māṭīmān piṇḍ avasthā ṭaḷī ane tyār pachhīnī ghaḍārūp avasthā thaī, te banne vachche bhed nathī;
ek bhāvano abhāv te tyārapachhīnā bhāvanī utpattivāḷo chhe. bījā bhāvanī utpatti vagarano vināsh hoto
nathī. eṭale, karmano nāsh thāy to mithyātvabhāv ṭaḷe–em karma sāme jovānun na rahyun paṇ potānī paryāyamān
samyaktvanā utpād vagar mithyātvano vyay nathī,–eṭale potānā pariṇāmamān jovānun āvyun.
utpād vyay vinā nahi ne vyay utpād vinā nahi. pachhīnā bhāvano je utpād chhe te ja pahelānnnā
bhāvano vināsh chhe; ne pahelānnā bhāvano je vināsh chhe te ja pachhīnā bhāvano utpād chhe. –e pramāṇe be
prakārathī utpād–vyayanun avinābhāvīpaṇun batāvyun. have ‘utpād–vyay sāthe dhuravanun avinābhāvīpaṇun batāve chhe.
[3] je utpād ane vyay chhe te ja dhurav chhe
māṭīmān piṇḍano vyay ane ghaḍāno utpād thāy chhe te ja māṭīnī sthiti chhe, kāraṇ ke vyatireko dvārā ja
anvay prakāshe chhe. vyatireko eṭale utpād–vyay; ane anvay eṭale dhurav, piṇḍanā vyayathī ne ghaḍānā utpādathī
māṭīnun sadrash hovāpaṇun jaṇāy chhe. piṇḍ avasthā maṭīne ghaḍo thayo paṇ māṭī dekhātī nathī–em na bane. māṭīnī
dhuravatā vinā ghaḍānī utpatti ane piṇḍano vyay shemān thāy? dhuravatā vagar utpād–vyay thaī shakatā nathī.
ahīn to kahyun ke utpād–vyay dvārā te padārthanī dhuravatā prakāshe chhe. ghaḍānā utpād vaḍe māṭīnī dhuravatā prakāshe chhe,
paṇ ghaḍānā utpād vaḍe ‘kumbhāre ghaḍo karyo’–em prakāshatun nathī. pudgalamān karma avasthāno vyay ane bījī
avasthāno utpād thāy te dvārā pudgal–paramāṇunun dhuravapaṇun jaṇāy chhe, tenā dvārā ātmāno bhāv jaṇāto nathī.
ātmāmān mithyātvano vyay ane samyaktvano utpād thayo te dvārā ātmānī dhuravatā jaṇāy chhe; paṇ karmano nāsh
thayo te dvārā ātmānī dhuravatā jaṇātī nathī. darek vastumān potānā utpād–vyay–dhurav ek sāthe ja hoy chhe.–ā
samaje to padārthanun bhedagnān thaī jāy chhe, ane kyāy paramān ghālamel karavānun mithyā–abhimān ṭaḷī jāy chhe.
vastumān utpād–vyay ne dhurav e traṇe ek sāthe chhe; pūrva paryāyathī vyayarūp, vartamān paryāyapaṇe utpādarūp
ane pahelā–pachhīnā saḷaṅg pravāhamān dravyapaṇānī dhuravatā chhe. utpād ane vyay banneno samay bhinna nathī, paṇ ekano
vyay te bījāno utpād chhe–em temanāmān vyatirekapaṇun chhe; ne te vyatirekomān anvayapakṣhe rahelun dravya dhruv chhe. ‘ā te
ja chhe, evun dhuravapaṇun utpād–vyay dvārā jaṇāy chhe.
traṇ prakār kahyā, have chothā prakāramān dhurav sāthe utpād–vyayanun avinābhāvīpaṇun batāve chhe.
[4] je dhurav (–sthiti) chhe te ja utpād ane vyay chhe.
māṭīnī je dhuravatā chhe te ja ghaḍāno utpād ane piṇḍano vyay chhe, kāraṇ ke dhuravane chhoḍīne utpād vyay thatā
nathī. dhurav utpād–vyay vagaranun hotun nathī. jyān dhuravatā hoy tyān ek paryāyano utpād ne pūrvaparyāyano vyay
thāy chhe. dhurav vastu chhe paṇ koī avasthā nathī–em na bane. dhurav ṭakatī vastumān koī navī avasthāno utpād
ane junī avasthāno vyay thāy ja. utpād–vyay vagar ekalun dhurav na hoy. dhuravane chhoḍīne–dhuravathī judā ekalā
utpād–vyay na thāy. dravyanī dhruvatā rahīne utpād–vyay thāy chhe. *
e pramāṇe utpād vyay ne dhurav traṇe ek sāthe ja chhe. jo em na mānavāmān āve ne utpād–vyay–dhurav
e traṇene ek bījā vagaranā–bhinna bhinna ja mānavāmān āve to temān doṣho āve chhe. shun doṣh āve chhe te have
batāvashe.