: chaitra : 2477 : 137 :
pariṇāmanā utpād–vyay–dhuravano ādhār je dravya chhe te dravya upar ruchi jāy chhe, tenī ā vāt chhe.
koī māṇas em kahe ke ‘amuk māṇas pahelānn mārun nahoto mānato ane have māne chhe.’ to tyān te
māṇasamān mānavānī paryāyano bhāv thayo, temān ‘nahi mānavānā bhāv’ no abhāv thayo, ane māṇasapaṇe te
dhurav rahyo. e rīte vastumān utpād–vyay–dhurav traṇe ek bījānī sāthe ja hoy chhe.
ek padārthanā utpād–vyayane līdhe bījā padārthanī paryāyanā utpād–vyay thāy–em nathī.
pudgalamān mithyātva karmano vyay thayo māṭe ahīn jīvanī paryāyamān mithyātva ṭaḷyun–em nathī. paṇ potānī
paryāyamān samyaktvano utpād thayo te ja mithyātvanā vyay svarūp chhe; samyaktvano utpād mithyātvanā vyay
vinā hoto nathī. ek sāthe be avasthā rahetī nathī, paṇ bījī avasthā thatān pahelī avasthāno abhāv
thaī jāy chhe. siddha paryāy thāy ne sansār paryāy paṇ rahe em na bane, paṇ siddha paryāy thatān sansār
paryāyano te ja vakhate vyay thaī jāy chhe. vītarāg paryāy thāy ne rāgaparyāy paṇ rahe–em na bane,
vītarāg paryāyamān rāgaparyāyano abhāv chhe.
koī kahe ke–‘thoḍok rāg ne thoḍīk vītarāgatā em to sādhakane bane chhe? ’ –to tenun samādhān: tyān
utpādarūp paryāy ek ja chhe, ne te paryāyamān pūrvanī paryāyano abhāv chhe. ekalī rāgaparyāy lyo to te
rāgaparyāyamān paṇ tenī pahelānnā rāgano to abhāv ja chhe. je navī paryāy utpanna thaī te pūrva paryāyano vyay
thaīne thaī chhe; eṭale ke vartamān paryāyano utpād pūrvaparyāyanā vyay svarūp chhe.
svabhāvanī ruchi utpanna thatān vibhāvanī ruchi ṭaḷī ja jāy chhe. e pramāṇe bījā bhāvano utpād
pahelā bhāvanā vyay vagar hoto nathī. svabhāvanī samyak ruchinā utpād vakhate tenī sāthe vikāranī
ruchino paṇ utpād bhego na hoī shake. ruchi to samyaktva guṇanī paryāy chhe ne āsakitano rāg te to
chāritra guṇanī paryāy chhe,–em guṇ bhed chhe; ne darek guṇano utpād svatantra chhe; māṭe pariṇāmanā utpādamān
svabhāvanī ruchi ane āsakitano rāg–e banne to sādhakane ek sāthe hoī shake; paṇ samyakaruchi ane
mithyāruchi–em ek ja guṇanī be paryāyo ek sāthe utpādarūp na hoy. paṇ ekano vyay thaīne bījī
paryāyano utpād thāy chhe. samyaktvaguṇanī paryāyamān savaḷī ruchi ane ūndhī ruchi e banneno utpād ek
sāthe na hoy, paṇ ūndhī ruchinā vyayapūrvak savaḷī ruchino utpād hoy chhe. ā rīte ekano utpād te
bījāno (–pūrvano) vyay chhe. māṭīmān ghaḍārūpī avasthānī je utpatti chhe te ja piṇḍarūp avasthāno vināsh
chhe. ghaḍānī utpatti ane piṇḍano vināsh–e banne judā judā nathī. eṭale pachhīnī paryāyano je utpād chhe te
pahelānnnī paryāyanā vyay svarūp ja chhe.
ā rīte, utpād sāthe vyayanun avinābhāvīpaṇun batāvīne pahelo bol kahyo.
have bījā bolamān, vyay sāthe utpādanun avinābhāvī paṇun batāve chhe.
[2] je vyay chhe te ja utpād chhe
vyay utpād vinā hoto nathī. pūrvanī paryāyano vyay navī paryāyanā utpād vagarano hoy nahi. pahelī
paryāyano vyay te bījī paryāyanā utpād svarūp chhe. māṭīnā piṇḍano je vyay chhe te ja ghaḍāno utpād chhe. koī kahe
ke ‘ātmāmānthī agnānano nāsh to thayo chhe paṇ hajī sāchun gnān pragaṭyun nathī.’–to tenī e vāt khoṭī chhe;
teṇe vastunā utpād–vyay–dhuravasvabhāvane jāṇyo nathī.
ā utpād–vyay–dhuravasvabhāvanā nirṇayamān to samay samayanā upādānanī svatantratānun gnān chhe. ahīn
ghaḍo thavānī vātamān kumbhārane to yād paṇ karyo nathī; kem ke ahīn vastusvabhāvanī vāt chhe, tethī ghaḍo māṭīnā
utpād svabhāvathī thāy chhe e ja vāt līdhī. ām upādānanī svatantratāne jāṇe to ja sanyogarūp nimittane
jāṇī shake.
jo potāne jovānī āṅkh ūghaḍe to pachhī bījāne joī shake; tem jo upādānane oḷakhe to ja nimittane
oḷakhe;svaprakāshak gnān thāy to ja te parane jāṇī shake; svabhāvane jāṇe to ja sanyogane jāṇī shake; dravya taraph
vaḷe to ja paryāyane jāṇī shake. nishchayane jāṇe to ja