: 136 : ātmadharma : 90
vyay ne dhurav ek bījā vagar hotān nathī. parantu paranī sāthe to tene kāī sambandh nathī.
ā to samay samayanā utpād–vyay–dhuravanī sūkṣhma vāt chhe. vastunā utpād–vyay–dhurav svabhāvane
samajatān, potāne par sāme jovānun rahetun nathī; pote potānā pariṇāmane jovā jatān gnān antaramān pariṇāmī
svabhāv taraph vaḷe chhe; ne te pariṇāmī–dhuravadravyanā āshraye vītarāgī–pariṇāmono pravāh thayā kare chhe.
darek dravya pote ja sat chhe eṭale tenā svabhāvathī ja te utpād–vyay–dhuravavāḷun chhe,–ām nakkī karyun tyān, ek
dravya bījā dravyamān kāī na karī shake–e vāt paṇ āvī ja gaī. ātmā bījānun kāī karī shakato nathī em samajatān
ja bījānī sāme jovānun rahetun nathī paṇ potānā dravya sāme jovānun āve chhe. paranī sāme joīne ‘hun paranun karī
shakato nathī’–em yathārtha na mānī shakāy, paṇ paranī sanmukhatāthī khasīne potānā taraph vaḷe tyāre ja ‘paranun hun
nathī karī shakato’–em kharekhar mānyun kahevāy. ‘paranun hun nathī karato ne mārā pariṇāmane par nathī karatun, to mārā
pariṇāmane koṇ kare chhe?–kyāthī pariṇāmo āve chhe?’–em nakkī karatān andaramān jyānthī pariṇām āve chhe evā
dhurav sāme jovānun rahyun. eṭale, potānā pariṇām potāthī ja thāy chhe–em mānanāranī draṣhṭi dhuravadravya upar paḍī chhe.
dhurav sāme jotān ja samyak paryāyano utpād thāy chhe, ne te utpād mithyāparyāyano vyayasvarūp chhe. jo dhurav sāme na
jue to mithyāparyāyano utpād thāy chhe. vastusvabhāv samajatān dhuravasvabhāvanī draṣhṭithī samyak–vītarāgī paryāyono
utpād thāy te ja tātparya chhe.
* * * * *
darek padārtha samaye samaye utpād–vyay–dhuravasvarūp chhe; jo te utpād–vyay–dhurav traṇene ek sāthe ja na
māno to vastu ja siddha thatī nathī. vastunā potānā utpād–vyay ne dhurav ek bījā vagar na hoy, paṇ par
vastunā utpād–vyay–dhuravanī sāthe tene kāī sambandh nathī.–ām samaje to par sāthenā kartāpaṇānī mānyatā chhūṭī
jāy ne potānā samay samayanā pariṇāmanī svatantratā māne; ane, samay samayanā pariṇām pariṇāmī–
dravyamānthī āve chhe eṭale pariṇāmī–dravya upar draṣhṭi jatān samyaktvano utpād tathā mithyātvano vyay thaī jāy
chhe. te dharma chhe.–e rīte dharmanī ā vāt chāle chhe.
utpād vyay vagar hoto nathī,
vyay utpād vagar hoto nathī,
utpād ane vyay dhurav vagar hotā nathī,
dhurav utpād ane vyay vagar hotun nathī.
je utpād chhe te ja vyay chhe,
je vyay chhe te ja utpād chhe,
je utpād ane vyay chhe te ja dhurav chhe.
je dhurav chhe te ja utpād ane vyay chhe.
e pramāṇe vastumān utpād–vyay ne dhurav traṇe ek sāthe ja hoy chhe.–kaī rīte? te batāvavā māṭe ahīn
māṭīnun draṣhṭānt āpe chhe.
māṭīmān je ghaḍāno utpād chhe te ja pūrvanī piṇḍadashāno vyay chhe; je piṇḍano vyay chhe te ja ghaḍāno utpād
chhe; je ghaḍāno utpād ne piṇḍano vyay chhe te ja māṭīnī dhuravatā chhe; ane je māṭīnī dhuravatā chhe te ja ghaḍāno utpād
ane piṇḍano vyay chhe.–e rīte darek dravyamān utpād–vyay ne dhurav ek sāthe ja vartī rahyān chhe.
ahīn āchāryadev te vāt vistārathī samajāve chhe.
[1] je utpād chhe te ja vyay chhe : māṭīmān ghaṭ avasthāno je utpād chhe te ja piṇḍ avasthāno vyay chhe;
kāraṇake bhāvanun bhāvāntaranā abhāv svabhāve avabhāsan chhe. bhāvanun eṭale ke vartamān utpādanun bhāvāntaranā
eṭale ke pūrva paryāyanā, abhāv svabhāve eṭale ke vyayarūpe avabhāsan thāy chhe–jaṇāy chhe; ek bhāvanī utpatti
thaī te tenī pahelānnā bhāvano nāsh thaīne thāy chhe. ahīn e dhyān rākhavun ke vartamān paryāyano utpād te vartamān
paryāyanā ja vyayarūp nathī, paṇ vartamān paryāyano utpād te pūrva paryāyanā vyayarūp chhe. mokṣhabhāvano utpād thayo te
sansār bhāvanā abhāv svarūp chhe: samyaggnānarūp bhāv pragaṭyo te agnānabhāvanā abhāv svarūpe chhe; gnān
paryāyano utpād thāy ane temān pūrvanī agnān paryāy paṇ rahe–em kadī banatun nathī. darek pariṇām utpād–vyay–
dhurav svarūp chhe.
ā pramāṇe ekek samayanā darek pariṇāmanā utpād–vyay–dhuravanī svatantratāne samaje to, samay samayanā