Atmadharma magazine - Ank 091
(Year 8 - Vir Nirvana Samvat 2477, A.D. 1951).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 19 of 21

background image
: ૧૫૮ : : આત્મધર્મ : ૯૧
છે. અસ્થિરતાના અલ્પ રાગ–દ્વેષ થાય તો પણ શ્રદ્ધા–જ્ઞાનમાં સામ્યભાવ ટળતો નથી. સર્વજ્ઞભગવાન જેવો જ
મારો જ્ઞાનસ્વભાવ છે, જગતની બધી ચીજનો હું તો જ્ઞાતા–દ્રષ્ટા છું, જાણનાર–દેખનાર ચૈતન્યસ્વભાવ સિવાય
જગતમાં કોઈ ચીજ મારી નથી–આમ જેને ચૈતન્યની ચિંતા જાગી છે અને ચૈતન્યના લક્ષે જ્ઞાતાપણે રહીને સર્વને
જાણ્યા કરે છે તેને સાચી સમતા છે, તે જ ધર્મ છે, અને તે જ આત્માની મુક્તિનો ઉપાય છે. એ સિવાય કોઈ પર
પદાર્થમાં કાંઈ ઘાલમેલ કરવાનું માને તો સમતાભાવ રહી શકે નહિ; કેમ કે હું પરમાં ઘાલમેલ કરી શકું–એમ જેણે
માન્યું તેને પોતાની ઈચ્છા પ્રમાણે પરમાં થાય ત્યાં મિથ્યાત્વપૂર્વકનો રાગ અને ઈચ્છા પ્રમાણે ન થાય ત્યાં
મિથ્યાત્વપૂર્વકનો દ્વેષ થયા વિના રહેશે નહીં.
અહીં આચાર્યદેવ કહે છે કે સર્વજ્ઞભગવાને એક સામ્યભાવને જ આત્માની ઉપાસનાનો માર્ગ કહ્યો છે.
દેવ–ગુરુની સેવા કરવી તે આત્માની ઉપાસનાનો માર્ગ છે–એમ કહ્યું નથી. પાત્ર જીવને સાચા દેવ–ગુરુની
સેવાનો શુભભાવ ભલે હો; પરંતુ તેનો સરવાળો જો આત્માની ઉપાસનામાં ન ફળે અને તે દેવ–ગુરુની સેવાના
રાગમાં જ ધર્મ માનીને અટકી જાય તો ભગવાન તેને શાંતિનો રસ્તો કહેતા નથી; ચૈતન્યની ઉપાસના રાગ વડે
થતી નથી. ચૈતન્યસ્વભાવની સેવાનો–ઉપાસનાનો રસ્તો સ્વભાવ જ છે.
પહેલાંં શુદ્ધ આત્માની ઓળખાણ કરીને સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ કરવું તે સમ્યગ્દર્શન પણ સામ્યભાવ છે. હું
જગતનો સાક્ષી જ્ઞાતા છું, જગત આખું ડૂલી જાય પણ પોતાના જ્ઞાતાપણાનો પ્રતીત ખસે નહિ–એવો
સમ્યગ્દ્રષ્ટિનો સામ્યભાવ છે. અને ત્યાર પછી સ્વરૂપમાં વિશેષ એકાગ્રતા થતાં જ્ઞાતાભાવ અને વીતરાગભાવ
વધી જતાં, રાગ–દ્વેષ પણ ન થાય–તે ચારિત્રદશાનો સામ્યભાવ છે.
‘જીવિત કે મરણે નહિ ન્યૂનાધિકતા
ભવ મોક્ષે પણ શુદ્ધ વર્તે સમભાવ જો...’
–એમાં તો ચારિત્રદશાના ઉત્કૃષ્ટ સમતાભાવની વાત છે. આત્માના અનુભવમાં લીનતા થતાં એવો
જ્ઞાતાભાવ પ્રગટે કે, આબરૂ ઠીક કે અનાબરૂ અઠીક, જીવન રહે તો ઠીક ને મરણ અઠીક, ભવ અઠીક અને મોક્ષ થાય
તો ઠીક–એવો વિકલ્પ પણ ન ઊઠે. આવો સામ્યભાવ તે આત્માની ઉપાસનાનો ને મોક્ષનો ઉપાય છે, એ સિવાય
બીજો કોઈ ઉપાય નથી. પણ એવી સમતા ક્યારે આવે? પહેલાંં નિત્યાનંદ આત્માને જાણ્યો હોય તો તેમાં
એકાગ્રતાથી જીવન–મરણ વગેરેમાં સમતાભાવ રહે. પરથી ભિન્ન આત્માના જ્ઞાનસ્વભાવને જેણે જાણ્યો તેને જ્ઞાનનો
સમતાભાવ પ્રગટ થયા વગર રહે નહીં. એ સમતાભાવ તે જ આત્માની શાંતિનો એકમાત્ર ઉપાય છે.
–મહિકા ગામમાં વૈશાખ સુદ ૪ ના રોજ પદ્મ૦ એકત્વ અધિકાર ગા. ૬૩ ઉપર પૂ. ગુરુદેવશ્રીનું પ્રવચન.
વિદ્યાર્થીઓ માટે શ્રી જૈનદર્શન શિક્ષણ વર્ગ
ઉનાળાની રજાઓ દરમિયાન વૈશાખ સુદ પાંચમ શુક્રવાર તા. ૧૧–૫–૫૧
થી વૈશાખ વદ અમાસ સોમવાર તા. ૪–૬–૫૧ સુધીના ૨૫ દિવસ દરમિયાન
વિદ્યાર્થીઓને જૈનદર્શનના અભ્યાસ માટે એક શિક્ષણવર્ગ ખોલવામાં આવશે.
૧૨ વર્ષની ઉપરના જૈન ભાઈઓને વર્ગમાં દાખલ કરવામાં આવશે.
શિક્ષણવર્ગમાં દાખલ થનારને માટે ભોજન તથા રહેવાની સગવડ શ્રી જૈન
સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ તરફથી થશે. આ શિક્ષણવર્ગમાં દાખલ થવા ઈચ્છા હોય
તેમણે નીચેના સરનામે સૂચના મોકલી દેવી અને તા. ૧૦–૫–૫૧ના રોજ હાજર
થઈ જવું (વિદ્યાર્થીઓએ બિછાનું સાથે લાવવું.)
શ્રી જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ
સોનગઢ : સૌરાષ્ટ્ર
નોંધ : આત્મધર્મના ૯૦ મા અંકમાં “વૈશાખ વદ એકમ સુધી” એમ
ભૂલથી છપાઈ ગયું છે તેને બદલે ત્યાં વૈશાખ વદ અમાસ સુધી” સમજી લેવું.