Atmadharma magazine - Ank 098
(Year 9 - Vir Nirvana Samvat 2478, A.D. 1952).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 3 of 21

background image
ભવભ્રમણ કેમ ન અટકયું?
‘રાગમાત્ર હું નહિ, શુભભાવ પણ આત્મસ્વભાવને
મદદગાર નથી’–એવી સમજણ વિના માત્ર પુણ્યની ક્રિયા કરી,
ને તેથી અનંતવાર નવમી ગ્રૈવેયક સુધી જે જીવ ગયો તેની
શ્રદ્ધા વ્યવહારે તો બહુ ચોખ્ખી હોય છે, કેમ કે સંપૂર્ણ
વ્યવહારશુદ્ધિ વિના નવમી ગ્રૈવેયક સુધી જઈ શકાય નહીં. પણ
અંતરમાં તે જીવને પરમાર્થ શ્રદ્ધાન્ ન હતું તેથી ભવભ્રમણ ટળ્‌યું
નહિ.
એકવાર સત્ય શ્રદ્ધા કરવાથી, ભેદજ્ઞાનજ્યોતિ વડે સર્વ
પરદ્રવ્ય અને પરભાવથી છૂટવું થાય છે. એકવાર સ્વતંત્ર
સ્વસમયને માને તો સંસાર રહે નહિ. સમ્યગ્જ્ઞાન શું છે તે
અનંતકાળમાં જીવે જાણ્યું નથી, અને અજ્ઞાનભાવે ધર્મના નામે
પાપ ઘટાડી પુણ્ય બાંધ્યું પણ તેનાથી ધર્મ થયો નહિ ને
ભવભ્રમણ અટકયું નહિ.
નવમી ગ્રૈવેયકે જનાર અજ્ઞાની જીવને વ્યવહારે શ્રદ્ધા–
જ્ઞાન અને શુભપ્રવૃત્તિ હોય છે, બાહ્યથી નગ્ન દિગંબર મુનિપણું
હોય છે, પંચ મહાવ્રતનું પાલન સાવધાનીપૂર્વક હોય છે; પણ
અંતરમાં હું ચૈતન્યમૂર્તિ આત્મા પરથી નિરાળો છું, પુણ્ય–
પાપના વિકલ્પથી રહિત છું, કોઈ પરનો મારે આશ્રય છે જ
નહિ,–એવી સ્વાવલંબી તત્ત્વશ્રદ્ધા નથી તેથી તે જીવનું
ભવભ્રમણ ટળતું નથી.
–સમયસાર–પ્રવચનો ભા. ૧ પૃ. ૯૧, ૯૩, ૧૨૩.
‘હીરાની રજ!’
જે હીરા સરાણે ચડે તે તો મૂલ્યવાન છે જ, પણ તેની
જે રજ ખરે તેના પણ સેંકડો રૂપિયા ઊપજે; તેમ વસ્તુનું
સત્યસ્વરૂપ સાંભળતાં જે જીવ વસ્તુસ્વરૂપને પકડે છે તેની તો
શી વાત? તે તો અમૂલ્ય હીરો પકડે છે, પણ આવું સત્યસ્વરૂપ
સાંભળતાં જે શુભભાવ થાય તેને કારણે પણ ઊંચું પુણ્ય બંધાય
છે.... આ અધ્યાત્મ છઠ્ઠી ગાથાના અંતરભાવો જે સમજે તેનો
મોક્ષભાવ પાછો ન ફરે, તેની મુક્તિ થયા વિના રહે નહિ.
(સમયસાર–પ્રવચન ૧ પૃ. ૧પ૬)
*