thaī gayo nathī. svabhāv to trikāḷ anant shaktino piṇḍ evo ne evo chhe. te trikāḷ svabhāvanī pratīti
karatān pariṇamanamān svarūpano lābh thāy chhe. dravya–guṇ to trikāḷ evā ne evā chhe ja, paṇ teno svīkār
karatān ja paryāyamān teno lābh thāy chhe eṭale ke nirmaḷ pariṇaman thāy chhe. te pariṇamanamān anantī shaktio
ek sāthe pariṇame chhe tenun ā varṇan chāle chhe. jīvatvashakti ane chitishaktinun varṇan karyun. have trījī
dashishaktinun varṇan kare chheḥ
gnānamātrabhāvamān ek samayamān anantī shaktio bhegī chhe, āgaḷ–pāchhaḷ nathī.
dashishakti chhe.
bhedo chhe. padārthonā visheṣho athavā bhedone lakṣhamān na letān, temanī sāmānya sattāmātranun avalokan kare chhe tethī
darshan–upayog anākār chhe. ‘ā anākār upayog chhe’ em jeṇe lakṣhamān līdhun te to gnān chhe. sva ane par,
sāmānya ane visheṣh badhun sat chhe, te satmātrane darshan upayog dekhe chhe. ‘badhun sat chhe’ eṭale ‘sat’ apekṣhāe
padārthomān jīv–ajīv ityādi bhed paḍatā nathī. āno artha em na samajavo ke darshanaupayog jīv–ajīv
badhāne ekamekapaṇe dekhe chhe. padārthonī jevī bhinna bhinna sattā chhe tevī ja darshanaupayog dekhe chhe; parantu te sattāmātra
ja dekhe chhe eṭale ke ‘ā sat chhe’ eṭalun ja te lakṣhamān lye chhe; satmān ‘ā jīv chhe ne ā ajīv chhe, ā hey chhe
ne ā upādey chhe’ evā visheṣh bhed pāḍīne jāṇavun te gnānanun kārya chhe. darshanane, gnānane, ānandane, badhā dravya–
guṇ–paryāyane ane traṇalokanā samasta padārthone vikalpa vagar darshanashakti dekhe chhe, paṇ temān ‘ā jīv chhe, ā
gnān chhe’ evā koī bhed te nathī pāḍatī. ‘ā jīv chhe, ā ajīv chhe, ā sva chhe, ā par chhe’ em badhā
padārthone bhinna bhinnapaṇe rāg vagar gnān jāṇe chhe. chhadmasthane gnān pahelān darshanaupayog hoy chhe, ne sarvagnane
gnānanī sāthe ja darshanaupayog hoy chhe. chhadmasthane paṇ gnān ane darshan bannenun pariṇaman to ek sāthe ja chhe,
pariṇamanamān kāī evo kram nathī ke pahelān darshanashakti pariṇame ane pachhī gnānashakti pariṇame. shakti to badhī
ek sāthe ja pariṇame chhe, mātra upayogarūp vepāramān tene kram paḍe chhe.
chhe–em ahīn batāvavun chhe. ātmasvabhāvanā lakṣhe je gnānamātrabhāv pariṇamyo te gnānamātrabhāvamān rāgādi
vikār ūchhaḷatā nathī paṇ darshan vagere anantī shaktio ūchhaḷe chhe. kevaḷī bhagavānane pahelān darshan ane pachhī
gnān thāy–e mānyatā to mithyā chhe; parantu chhadmasthaney pahelān darshan pariṇame ane pachhī gnān pariṇame e vāt
kāḍhī nākhī chhe. gnānamātrabhāvamān ātmānī badhī shaktio ek sāthe ūchhaḷī rahī chhe eṭale gnān ane darshananā
pariṇamanamān samayabhed nathī.
ātmānā gnān–darshan vagere khīlatān nathī, ne andar guṇ–guṇī–bhedanā vikalpanā āshraye paṇ gnān–darshan
vagere khīlatā nathī; abhed ātmānī āshraye ja badhī shaktionun pariṇaman khīlī jāy chhe.