to kAI vyavahArane paramArthano sAdhak kahevAto nathI, paramArtha draShTi vagarano bhed te kharekhar vyavahAr ja nathI.
abhed upar draShTi hoy to ja bhedane vyavahAr kahevAy. abhed vagar bhed kono? ane nishchay vagar vyavahAr
kono?
pratItamAn pUrNatA na AvI hoy to konA AdhAre pUrNatAne sAdhe? ane jo paryAyamAn pUrNatA pragaTI gaI hoy to
have sAdhavAnun shun rahyun? mATe banne paDakhAnne jem chhe tem samajavA joIe. sAdhakanun gnAn rAg vakhate rAgane paN
jANe chhe, rAganA kALe gnAnamAn paN tevA rAgane jANavAnun sAmarthya chhe, paN te vakhatey sAdhakane draShTimAnthI
abhedasvabhAvanI mukhyatA to samayamAtra paN khasatI nathI; rAganI mukhyatA karIne rAgane jANato nathI paN
svabhAvanI mukhyatA rAkhIne rAgane paN jANe chhe; eTale tene rAg kShaNekShaNe TaLato ja jAy chhe. agnAnIne to
rAgane jANatAn ‘rAg te ja hun’ em rAganI mukhyatA thaI jAy chhe ne svabhAvane te chUkI jAy chhe, eTale tene
rAganA abhAvarUp pariNaman bilakul thatun nathI.
nishchayathI shuddhagnAyakatattvamAn tevA bhed nathI; paramArthavastunA anubhavamAn gnAn–darshan–chAritranA bhedano vikalpa
nathI. ekalI abhed gnAyakavastu te ja nishchayanayano viShay chhe. bhedarUp vyavahAradvArA paN Avo abhed nishchay
ja sAdhya chhe. jo abhedarUp nishchayane na sAdhe–tene draShTimAn na lye–to to bhedane vyavahAr paN kaI rIte kahevo? je
abhedane lakShamAn laIne sAdhya kare tene bhedano vikalpa te vyavahAr chhe. ekalA bhedamAn ja aTake tene to te bhedano
vikalpa vyavahAr paN nathI.
vikalpa tUTI jAy chhe. ek rUp nirvikalpa gnAyakatattva te ja samyagdarshananun sAdhya chhe. vachche bhed Ave chhe kharo paN
abhedavastumAn ekAgra thavun te ja prayojan chhe. ‘gnAn te AtmA’ evA bhedathI paN Atmavastu je abhed chhe te ja
sAdhya chhe. mATe AchAryabhagavAn kahe chhe ke gnAnIne darshan–gnAn–chAritra paN vyavahArathI chhe. paramArthe gnAnIne
darshan–gnAn–chAritra nathI.–Ano artha evo nathI ke gnAnI darshan–gnAn–chAritra vagarano jaD chhe! shrI
kundakundabhagavAnanA kathanano Ashay shun chhe te gurugam vagar agnAnIone samajAy tem nathI. AchAryadev ahIn
em kahe chhe ke gnAnInI draShTi darshan–gnAn–chAritranA bhed upar nathI, abhed AtmA upar ja temanI draShTi chhe; mATe
nishchayathI darshan–gnAn–chAritranA bhed paN AtmAne nathI, kem ke draShTinA viShayamAn te abhUtArtha chhe. draShTino
viShay ek abhed gnAyak AtmA ja chhe. te abhedaAtmAno anubhav karAvavA mATe ahIn darshan–gnAn–chAritranA
bhedano niShedh karyo chhe. bhedanA niShedh vagar abhedamAn javAtun nathI. bhed upar lakSha rahe tyAn sudhI vikalpa thAy chhe
ne abhedavastuno anubhav thato nathI. bhedano niShedh karIne abhedasvabhAvamAn DhaLatAn pramANagnAn thayun tyAre ja
kharekhar bhedane vyavahAr kahevAy chhe. ‘bhedano niShedh karavo’ te paN samajAvavA mATenun kathan chhe, kharI rIte bhedano
niShedh karavo paDato nathI paN jyAn abhed taraph vaLI gayo tyAn bhedanun lakSha chhUTI gayun, tenun nAm ‘bhedano niShedh
karyo’ em kahevAy chhe. ‘A bhed chhe ane teno hun niShedh karun’ em jo lakShamAn levA jAy to te paN vikalpa ja
chhe ane tyAn bhedano niShedh thato nathI paN tenI utpatti thAy chhe; mATe gnAyakasvabhAvanI astine lakShamAn laIne
temAn ekAgra thavun te ek ja upAy chhe.
rAg AtmAnI paryAyamAn thAy chhe tethI te AtmAno ansh chhe, rAgane AtmAno jANavo te vyavahAr chhe;
‘vyavahAr’ kahetAn ja em nakkI thAy chhe ke jANavun te nishchay chhe ane temAn rAgano niShedh chhe.