: ૨૧૦ : આત્મધર્મ–૧૦૭ : ભાદ્રપદ : ૨૦૦૮ :
• મુક્તિ નો પંથ •
[જ્ઞાયકસ્વભાવની ઉપાસના]
શરીર વગેરે પદાર્થો જડ છે, તેનાથી આત્મા તદ્ન ભિન્ન છે.
હિંસા, અસત્ય, ચોરી, અબ્રહ્મ, પરિગ્રહ વગેરે અશુભ ભાવો
છે, તેનાથી પાપબંધન થાય છે;
અહિંસા, સત્ય, અચૌર્ય, બ્રહ્મચર્ય, ત્યાગ, સેવા–પૂજા–ભક્તિ,
વગેરે શુભભાવો છે, તેનાથી પુણ્યબંધન થાય છે;
વીતરાગી આત્મધર્મ તે બંનેથી જુદો છે; સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–
ચારિત્રરૂપ વીતરાગભાવ તે ધર્મ છે, તેનાથી બંધનનો નાશ થાય છે.
આત્મા પરને ગ્રહણ કરે કે છોડે એવો કોઈ સ્વભાવ તેનામાં
નથી;
શુભ–અશુભ વૃત્તિ પણ પરમાર્થે આત્માનું સ્વરૂપ નથી;
આત્માના એકરૂપ જ્ઞાયકસ્વભાવમાં અપ્રમત્ત અને પ્રમત્ત
એવા ભેદો પણ નથી.
આત્મા તો, પરદ્રવ્ય અને પરભાવોથી ભિન્ન અનાદિઅનંત
એકાકાર જ્ઞાયકભાવ છે.
આવો આત્મા જ સમસ્ત અન્ય દ્રવ્યના ભાવોથી ‘ભિન્નપણે
ઉપાસવામાં આવતો’ ‘શુદ્ધ’ કહેવાય છે.
આવા આત્મસ્વભાવની ઉપાસના કરવી તે જ મોક્ષમાર્ગ છે.
પહેલાંં શ્રદ્ધા અને જ્ઞાનમાં જ્ઞાયકસ્વભાવને ઉપાસવો તે
સમ્યગ્દર્શન અને સમ્યગ્જ્ઞાન છે; અને પછી તેમાં લીનતા વડે તેને
ઉપાસવો તે સમ્યક્ચારિત્ર છે;
આ જ મુક્તિપંથ છે.
–પ્રવચનમાંથી.
સુધારો :– પેજ નં. ૨૧૭ કોલમ ૧ લીટી નં. ૧૪માં ટાઈપ ઊડી જવાથી ‘જૈનધર્મ’ ને બદલે ‘જનધર્મ’
છપાઈ ગયું છે; તે સુધારીને વાંચવું.