Atmadharma magazine - Ank 111
(Year 10 - Vir Nirvana Samvat 2479, A.D. 1953).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 19 of 21

background image
: પોષ : ૨૪૭૯ : ૫૭ :
જીવે અનંતવાર કર્યા અને તેમાં ધર્મ માન્યો છતાં હજી સુધી તેના ભવભ્રમણનો કાંઈ નિવેડો ન આવ્યો કેમ કે
મૂળભૂત સાધન બાકી રહી ગયું છે, ખરું સાધન શું છે એની જ જીવને ખબર નથી. માટે શ્રીગુરુ કહે છે કે અરે
પ્રભુ! તું કેમ હવે અંતરમાં વિચારતો નથી કે તે બધાથી બીજું શું સાધન બાકી રહ્યું? હે ભાઈ! તું વિચાર તો કર
કે કલ્યાણ કેમ ન થયું? કલ્યાણનું મૂળસાધન સદ્ગુરુ વિના પોતાના સ્વચ્છ દે સમજાય તેવું નથી. શુદ્ધ આત્માના
સમ્યગ્દર્શન અને સમ્યગ્જ્ઞાન જ વિના જીવનું કલ્યાણ થયું નથી.
અરે આત્મા! તારી ચૈતન્યજાત બધાથી ભિન્ન છે, એમાં પુણ્ય–પાપ તે તારું સ્વરૂપ નથી, શરીરની
ક્રિયાઓનું પ્રવર્તન પણ તારું નથી, તુ તો જાણનાર ચૈતન્યમૂર્તિ છો. અંતરમાં આવા ચૈતન્યની મુખ્યતા તે જ
સાચું સાધન છે, સદ્ગુરુગમ વગર તે સમજાય તેમ નથી.
ચૈતન્યતત્ત્વ અંતરમાં છે તેને ભૂલીને જગતના જીવો બહારમાં બહુ દોડયા. ધર્મ તો અંતરમાં
આત્મસ્વભાવના આધારે છે તેના ભાન વગર પુણ્ય–પાપમાં ધર્મ માનીને બહારમાં દોડ કરી. પણ અંતરના
ચૈતન્યનો ચમકાટ કાંઈ બહારની દોડથી ખીલે? તારા આત્મધર્મને ખીલવવા હે જીવ! તું ધીરો થા, ધીરો થઈ
ગુરુગમને સાથે લઈને અંતરમાં ઉતર. અનંતકાળનું તારું ચૈતન્યતત્ત્વ તારા ખ્યાલમાં આવ્યું નથી અને તેં
બહારમાં દોટ મૂકી છે, પણ તારા કલ્યાણનો પંથ બહારમાં નથી. શુદ્ધાત્માની પ્રીતિથી વિચારતાં અંતરમાં સમીપ
જ કલ્યાણ છે, કલ્યાણનો પંથ અંતરમાં છે, પોતાના કલ્યાણનો પંથ પોતાથી દૂર નથી; પણ ગુરુગમથી સાચી
સમજણ કરીને ચૈતન્યમાં પ્રીતિ જોડવી જોઈએ. એક સમય પણ પોતાની સ્વભાવજાતને જાણવાનો સાચો પ્રયત્ન
જીવે કર્યો નથી, આત્માના સ્વભાવનો સીધો રસ્તો છોડીને ઊંધે રસ્તે જ દોડયો છે ને તેથી જ સંસારમાં રખડે છે.
અનાદિથી કદી નહિ કરેલો એવો સાચો ઉપાય જ્ઞાની તેને સમજાવે છે. ભાઈ, તું રસ્તો ભૂલ્યો! તારા કલ્યાણનો
ઉપાય તેં બહારમાં માન્યો પણ કલ્યાણનો માર્ગ તો અંતરમાં છે. તારા સ્વભાવના આશ્રયે જ તારી મુક્તિનો
માર્ગ છે. પ્રથમ આવા સાચા માર્ગને તું જાણ અને એનાથી વિપરીત બીજા માર્ગની માન્યતા છોડી દે તો આ
અંતરના માર્ગથી તારું કલ્યાણ થશે ને તારા ભવભ્રમણનો અંત આવશે.
–પ્રવચનમાંથી.
ધન્ય છે તે સમ્યગ્દ્રષ્ટિને.
સમ્યગ્દ્રષ્ટિ પોતાના પૂર્ણ આત્માને આમ માને છે કે
અહો! અમે તો ચૈતન્ય છીએ, આ દેહ અમે નથી. અમારા
આત્માને સિદ્ધ ભગવાનથી જરાય ઓછો માનવો અમને
પાલવતો નથી, અમે અમારા આત્માને સિદ્ધસમાન પરિપૂર્ણ જ
સ્વીકારીએ છીએ. અંર્તસ્વભાવના અવલોકન તરફ વળતાં
ન્યાલ કરી દ્યે એવો અમારો ચૈતન્યભંડાર છે. અંર્તસ્વભાવની
રુચિ વડે આઠ વર્ષની રાજકુમારિકા પણ આવું આત્મભાન કરે
છે. પૂર્વે આત્માની દરકાર કર્યા વગર વિષયકષાયમાં જીવન
વિતાવ્યું હોય છતાં પણ જો વર્તમાનમાં રુચિ ફેરવી નાંખીને
આત્માની રુચિ કરે તો આવું અપૂર્વ આત્મભાન થઈ શકે છે.
–પ્રવચનમાંથી.