
mūkavā māṭe so maṇanī moṭī keñchī upar chaḍatī hoy tyān bhramathī–sanyogī draṣhṭithī–agnānī em samaje chhe ke
pachās majūroe bhegā thaīne baḷ karyu tethī ā keñchī ūchī thaī. have kharī rīte jotān vastusvarūp to em chhe ke
majūro ane keñchī banne tadna bhinna bhinna chījo chhe, tethī koīnā kāraṇe bījāmān kāī kārya thāy nahi. majūronun
kārya majūromān chhe ne keñchīnun ūñchun thavānun kārya keñchīmān chhe. māṭe keñchī keñchīnā ja kāraṇe ūñchī thaī chhe, majūronā
kāraṇe nahi.
bhinna kāryane karī rahyo chhe, be rajakaṇo bhegān thaīne ekamekapaṇe kārya karatān ja nathī. jo ā pramāṇe rajakaṇe–
rajakaṇanā bhinna bhinna kāryane samaje to paranī kriyā karavānun abhimān ūḍī jāy, ne tenun valaṇ
ātmasvabhāv taraph vaḷī jāy.
tākāt bhegī thaī ja nathī to pachhī majūroe keñchī upāḍī–e vāt kyān rahī? shun ek majūrathī so maṇanī keñchī
ūpaḍe? na ja upaḍe. jo ek majūrathī keñchī na upaḍe to bījā majūrathī paṇ na upaḍe, trījāthī paṇ na upaḍe, e
pramāṇe koī majūrathī na upaḍe. to pachhī badhā majūro bhegā thaīne keñchī upāḍe e vāt paṇ rahetī nathī, kemake
darek majūranī tākāt potapotāmān ja chhe, koīnī tākāt potāmānthī nīkaḷīne bījāmān jatī nathī eṭale be
majūranī tākāt kadī bhegī thatī nathī. juo ā vītarāgī vignānanī draṣhṭi!! sāme keñchīmān be paramāṇu bhegā
thaīne kām karatān nathī ne ahīn be majūro bhegā thaīne kām karatān nathī, eṭale koīnā kāraṇe bījānun kārya thayun
e vāt rahetī nathī. ā pramāṇe samasta vastuomān paraspar akāryakāraṇapaṇun chhe.
thāy chhe. ‘akāryakāraṇ’ shabdamān je ‘a’ chhe te kārya ane kāraṇ bannenī sāthe lāgu paḍe chhe eṭale ke ātmadravya
paranun kārya nathī tem ja paranun kāraṇ paṇ nathī. je jīv kharekhar samasta par dravyo sāthe potānun akāryakāraṇapaṇun
samaje tene svadravyanā āshraye nirmaḷ kārya pragaṭyā vinā rahe nahi. ātmā paranā kāryanun kāraṇ thāy evī
shakti ja tenāmān nathī; tem ja potānā kāryane māṭe par kāraṇanī apekṣhā rākhe evī parādhīnatā paṇ tenāmān
nathī. ām samaje tene kyāy par sāthe ‘ā mārun kārya ne ā mārun kāraṇ’ evī ekatvabuddhi na rahe, eṭale
svabhāvanā āshraye nirmaḷ kārya pragaṭe. tenun kāraṇ paṇ ātmā pote ja chhe, bījun koī kāraṇ chhe ja nahi; ekek
samayanī paryāy pote ja potānā kāraṇ–kāryapaṇe varte chhe. param shuddhadraṣhṭimān to kāraṇ kāryanā bhed ja nathī,
kāraṇ–kāryanā bhed kahevā te paṇ vyavahār chhe.
kharekhar nimittane kāraṇ kārya thavānun mānī lye to tene sva–paratattvanī ekatvabuddhi chhe, tene yathārtha kāraṇ–
kāryanī khabar nathī. kāraṇ ane kārya judān judān dravyomān hoy ja nahi. kāraṇ ek dravyamān ne tenun kārya bījā
dravyamān em hoy nahi, chhatān je tem māne tene be dravyomān ekatvabuddhi chhe.
tem ja nimitta vaḍe, puṇya–pāp vaḍe ke vyavahār vaḍe ātmadravyanī rachanā thaī shakatī nathī eṭale ke te koī vaḍe