karashe? gnAnano nirNay karIne samyaggnAn thayA vagar puruShanI pramANatAnI parIkShA koN karashe? AptamImAnsA (–
devAgamastotra) mAn svAmI samantabhadraAchArya kahe chhe ke he nAth! ame to parIkShA vaDe ApanI sarvagnatAno
nirNay karIne Apane mAnIe chhIe. prayojanarUp mULabhUt tattvono to parIkShA karIne potAnA gnAnamAn nirNay
kare, ane pachhI bIjA aprayojanarUp tattvomAn na pahonchI shake to tene ‘puruSh pramANe vachan pramAN’ karIne mAnI
lye, te barAbar chhe. paN ekAnt ‘puruSh pramANe vachan pramAN’ kahIne rokAI jAy ne potAnA gnAnamAn mULabhUt
tattvonA nirNayano paN udyam na kare to tene samyaggnAn thatun nathI. puruShanI pramANatAno (eTale ke sarvagnano)
rahI, paN te pramANatA kaI rIte chhe te tArA gnAnamAn to bhAsyun nathI, puruShanI pramANatAno nirNay tArA gnAnamAn
to Avyo nathI, tethI ‘puruSh pramANe vachan pramAN’ e vAt tane lAgu paDatI nathI.
gnAnasvabhAvanI pratIt vagar tun kramabaddhaparyAyanI ke kevaLInI vAt kyAthi lAvyo? tun ekalA rAganI oth
laIne vAt kare chhe paN gnAnasvabhAvanI pratIt karato nathI, to te kharekhar kevaLIbhagavAnane ke kramabaddhaparyAyane
gnAyakasvabhAv taraph vaLI gaI hoy chhe; ene to gnAnanI ja adhikatA hoy chhe, rAganI adhikatA tene hotI ja
nathI. gnAnasvabhAv taraph vaLyA vagar dharmamAn ek pagalun paN chAle tem nathI.
prashna:– to shun atyAr sudhInun amArun badhun khoTun?
uttar:– hA, bhAI! badhun ya khoTun. antaramAn ‘hun gnAn chhun’ evun lakSha ane pratIt na kare tyAn sudhI shAstranAn
sarvagnatA, ane padArthonI kramabaddhaparyAy e badhAno nirNay karIne jyAn gnAyak taraph vaLyo, tyAn gnAyakabhAvarUpI
evI talavAr hAthamAn lIdhI ke ek kShaNamAn sansArane mULamAnthI chhedI nAnkhe!
hovAthI kharekhar mukta ja chhe, –– ‘
ane jIv nimitta thaIne mithyAtvAdi karmane bAndhe–e vAt paN mithyAdraShTine ja lAgu paDe chhe. karmano nimitta
kartA mithyAdraShTi chhe, gnAnI to akartA ja chhe; gnAnIne karma sAthe nimitta–naimittikapaNun nathI, tene gnAyak sAthe sandhi
thaI chhe ne karma sAthenI sandhi tUTI gaI chhe.
samyagdarshanano viShay chhe. AvA jIvatattvanI pratIt karavI te samyagdarshan chhe.