: phāgaṇ : 2011 : ātmadharma–137 : 131 :
‘nay’nā svarūp sambandhī spaṣhṭatā
* nay te jaḍ nathī paṇ shrutagnāno ansh chhe *
lekhāṅk pahelo
* * * * * *
hamaṇān hamaṇān jainapatronā keṭalāk lekhomān “nay”nā svarūpasambandhī ghaṇī viparīt prarūpaṇā chālī rahī
chhe; tethī “nay”nā svarūp sambandhamān ahīn keṭalīk spaṣhṭatā karavāmān āvī chhe, ane te sambandhī shāstrādhāro
āpavāmān āvyā chhe. [pū. gurudevanī preraṇāthī ā lekh taiyār thayo chhe.]
ā lekhanī bhūmikā
(1) “nay te jaḍ nathī paṇ shrutagnānano ansh chhe” e ā lekhano mukhya viṣhay chhe. bhagavān shrī
kundakundādi āchāryabhagavantoe samayasārādi tathā ṣhaṭkhaṇḍāgamādi shāstromān spaṣhṭapaṇe e siddhāntanun pratipādan karyun
chhe ke “nishchayanayanā āshraye ja mukti thāy chhe, ne vyavahāranayanā avalambanathī mokṣha thato nathī,” ane e
rahasyane āje pū. gurudev suprasiddha karīne samajāvī rahyā chhe. keṭalāk jīvone ā vāt īṣhṭa nathī lāgatī tethī,
‘nishchayanayanā āshraye mukti thāy’ e vātano virodh karavā māṭe teo em kahe chhe ke ‘nishchayanay te gnān
nathī paṇ jaḍ chhe. ’ gnānanā anshane jaḍ kahenārun temanun ā kathan āgamothī ekadam viparīt chhe. vāstavikapaṇe
‘nay’ te jaḍ nathī paṇ shrutagnānano ansh chhe evun darshāvanārā keṭalāk mukhya shāstra ādhāro ahīn āpavāmān
āvyā chhe.
(2) koī em kahe ke “nay shabdātmak ja chhe, ane nayane gnān kahevun te upachār chhe” to te vāt satya
nathī parantu viparīt chhe; kemake ‘nay’ te vāstavikapaṇe gnān ja chhe ane shabdane nay kahevo te upachārathī chhe;
nayane gnānātmak kahevo te upachār nathī paṇ nayane shabdātmak kahevo te upachār chhe. ā sabandhamān paṇ
keṭalāk mukhya shāstrādhāro ahīn āpavāmān āvyā chhe.
(3) shāstramān ghaṇīvār nay ane nayanā viṣhayanun abhedapaṇe kathan karavāmān āve chhe,– ane tevā
prasaṅgamān nayanā viṣhayabhūt padārthane paṇ nay kahevāmān āve chhe. te sambandhī paṇ keṭalāk shāstrādhāro āpavāmān
āvyā chhe.
(4) shāstramān anek sthaḷoe nayane tenā viṣhayabhūt padārthano “grāhak” kahevāmān āve chhe, tyān
“grāhak”no artha “jāṇanār” thāy chhe. jem “pramāṇ” potānā viṣhayanun grāhak eṭale ke jāṇanār chhe tem
‘nay’ paṇ potānā viṣhayano grāhak eṭale ke jāṇanār chhe. temān taphāvat mātra eṭalo chhe ke pramāṇ potānā
viṣhayabhūt padārthanun sarvadesh–grāhak chhe, jyāre nay tenā ekadeshane grāhak chhe. e rīte padārthane ane nayane
viṣhay–viṣhayīpaṇun chhe. jyān nayane ‘grāhak’ kahyo hoy tyān grāhak eṭale jāṇanār evo artha thāy chhe. ā
bābatamān paṇ keṭalāk mukhya shāstrādhāro āpavāmān āvyā chhe.