
pragaṭe evo tāro bhaṇḍār chhe. antaranī āṅkh ughāḍīne jue to khabar paḍe ne? tāro bhaṇḍār tane khūllo karīne
batāvīe chhīe. antaranā bhaṇḍārane dekh to potānā mokṣhane māṭe bahāranān kāraṇo shodhavānā jhāmvā na rahe. jene
potānī anrtashaktino bharoso nathī ne bahāramān kāraṇone shodhe chhe tene kahe chhe ke are jīv! tārā
mokṣhamārgarūpī kāryanun kāraṇ svabhāvaratnatray trikāḷ tārī pāse chhe, tenā āshraye tārun kārya pragaṭī jashe. e
sivāy bījā koī kāraṇanā avalambanathī mokṣhamārga pragaṭe tem nathī.
kāraṇashuddhaparyāyane (arthāt shuddhagnānachetanāpariṇāmane) ‘kāraṇaniyam’ kahīne mokṣhamārganā kāraṇanī ekadam
najīkatā batāvavī chhe. dravya guṇ ne kāraṇashuddhaparyāy e traṇenun kāī judun judun avalamban nathī, samyagdarshan
vageremān te traṇenī abhedatānun ja avalamban chhe. vartamānadhruvarūp ā kāraṇashuddhaparyāy vagar dravyanī vartamānamān
paripūrṇatā sābit thatī nathī,––dravyanī akhaṇḍatā siddha thatī nathī.
utpādavyayavāḷī paryāyo chhe te sadā ekarūp nathī, to te utpād vyay sivāyanī dhruvarūp evī kāraṇashuddhaparyāy
anādianant pāriṇāmikabhāve jīvamān varte chhe. kevaḷagnānādi pragaṭe tenī ā vāt nathī paṇ trikāḷīnī ā
vāt chhe. sansār ane mokṣha e banne paryāyo avyavasthit chhe eṭale ke te trikāḷ ekarūp nathī, sansār vakhate
mokṣhaparyāy na hoy, ne mokṣha vakhate sansāraparyāy na hoy–e rīte teno virah chhe, jyāre ā kāraṇashuddhaparyāy to
sadā ekarūp vyavasthit chhe, dravyamān trikāḷ abhedarūp hovāthī teno kadī virah nathī; te utpād–vyay vinānī
dhruvapariṇati chhe. dharmāstikāy vagere chār dravyomān to utpād–vyayavāḷī pariṇati pāriṇāmikabhāve sadā ekarūp
chhe, tyāre jīvamān utpād–vyay vinānī dhruvapariṇati pāriṇāmikabhāve ekarūp chhe. tenī utpād–vyayarūp paryāyamān
ekarūpatā nathī paṇ vividhatā chhe. kyārek mithyātvādi sansāraparyāy, kyārek samyagdarshanādik sādhakadashā, ne
kyārek pūrṇashuddhatārūp siddhadashā –em khaṇḍakhaṇḍ chhe paṇ ekarūpatā nathī. te khaṇḍ vinānī ekarūp dhruvapariṇati chhe
tene ahīn ‘shuddhagnānachetanāpariṇām’ kahyā chhe, te sadā ekarūp pāriṇāmikabhāve chhe.
tene pāriṇāmikabhāve paṇ kahevāy, chhatān temān nimitta tarīke to karmanā udayādinī apekṣhā chhe. jyāre ā
kāraṇashuddhaparyāyamān to nimitta tarīke paṇ karmanī apekṣhā nathī, te to karmanā udayādinī apekṣhā rahit sadā
pāriṇāmikabhāve varte chhe. audayikādi chāre bhāvo nimitta–sāpekṣha chhe, ne ā kāraṇashuddhaparyāy to
pāriṇāmikabhāvanī nirapekṣhapariṇati chhe.
trikāḷ ekarūp nathī, to te sivāyano sadā ekarūp bhāv kayo chhe jenā āshraye ekāgratā thaī shake? te ahīn
batāvavun chhe. chāre dravyonā akhaṇḍ pāriṇāmikabhāvane jāṇanār to ātmā chhe, to ātmāmān potāmān paṇ ek
dhruvapariṇati anādianant ekarūp shuddha pāriṇāmikabhāve varte chhe. dravya–guṇ ne kāraṇashuddhaparyāy e traṇe
akhaṇḍapaṇe dravyārthikanayano pūro viṣhay chhe. ā jainadarshananī mūḷ vāt chhe, ānā vagar dravyanī vartamān akhaṇḍatā
siddha thatī nathī, draṣhṭino viṣhay vartamānamān pūro thato nathī. jīvanī paryāyamān sansār ke mokṣha evī visadrashatā
hovā chhatān, dravya–guṇ ne kāraṇashuddhaparyāyanī ekarūpatā kadī tūṭatī nathī. jainadarshan kaho ke vastudarshan kaho tenī
ā vāt chhe. ā alaukik vāt chhe. aho! sanātan vītarāgamārganā sant munioe sarvagnabhagavānanā peṭanān
rahasya kholyān chhe.