
ā kāraṇashuddhaparyāy darek guṇamān paṇ chhe. pavananā nimitte samudranā pāṇīmān taraṅgo ūṭhe chhe te to uparanān mojān
chhe, pāṇīnun daḷ juo to te ekarūp chhe. tem ātmāmān rāgādi vikārī bhāvo athavā tenā abhāvathī pragaṭatī
nirmaḷ paryāyo chhe te badhā apekṣhitabhāvo chhe, kṣhaṇik utpād–vyayarūp chhe, te kṣhaṇik bhāvonā āshraye samyagdarshan
thatun nathī. dariyāmān jem pāṇīnun daḷ, pāṇīno shītaḷ svabhāv ane pāṇīnī sapāṭī–e traṇe abhedarūp te
samudra chhe, te traṇe hammeshān evā ne evā ja rahe chhe; tem ātmā chaitanya dariyo chhe, temān ātmadravya, tenā gnānādi
guṇo ane tenun dhruvarūp vartamān arthāt kāraṇae traṇe thaīne vasturūpanī pūrṇatā chhe, te ja param pāriṇāmik
bhāv chhe ane tenā ja āshraye samyagdarshan thāy chhe. hajī āgaḷ jatān (gā. 10 thī 1pamān) ā vāt
vistārathī āvashe.
avalamban lye eṭalī ja vār chhe kāraṇ to sadā shuddha ja chhe, temān ekatā karatān shuddha kārya pragaṭī jāy chhe.
antarmukh svabhāvamān vaḷatān dravya–guṇ ne kāraṇashuddhaparyāy e traṇenī abhedatānun avalamban thāy chhe, ne tenā
avalambane samyagdarshanādi nirmaḷ paryāy pragaṭī jāy chhe, te paryāy utpād–vyayarūp chhe– chaitanyanun ākheākhun
dhruvadaḷ vartamānamān kāraṇarūpe vartī ja rahyun chhe, temān ekāgra thaīne tenun manan karatān mokṣhamārga pragaṭī jāy chhe,
vyavahāraratnatray paṇ hoy chhe paṇ te kartavya nathī. vyavahāraratnatrayanā rāgane je kartavya māne chhe te jīv
mokṣhamārgamān āvyo ja nathī, niyamarūp kartavya arthāt mokṣhamārga shun chhe tenī tene khabar paṇ nathī.
jem chhe tem jāṇe to ja pramāṇ thāy chhe. ā āshayathī te te kāḷe vyavahāranay ‘jāṇelo’ prayojanavān chhe–em
kahyun chhe, paṇ vyavahāranay ‘ādarelo’ prayojanavān chhe–em kahyun nathī. vyavahāranayanā āshrayathī lābh māne to
mithyādraṣhṭi chhe. āchāryabhagavāne to vyavahāranayano āshray chhoḍāvīne nishchayanayanā āshraye ja mokṣha thavānun
spaṣhṭapaṇe jaṇāvyun chhe; tene bhūlīne ā bāramī gāthā vagerenā ūndhā artha karīne agnānī jīvo potānī ūndhī
draṣhṭine poṣhe chhe. ahīn paṇ āchāryadev spaṣhṭapaṇe kahe chhe ke: nishchayaratnatray te ja mokṣhamārga chhe eṭale te ja niyam
chhe, ane vyavahāraratnatray tenāthī viparīt chhe; te viparītanā parihār arthe eṭale ke vyavahāraratnatrayanā
āshraye mokṣhamārga nathī em batāvavā māṭe ‘niyam’nī sāthe ‘sār’ shabda mūkel chhe. vyavahāraratnatray te niyam
nathī–kartavya nathī–mokṣhamārga nathī, paṇ bādhakapaṇe vachche āvī paḍe chhe. kāraṇaparamātmānā avalambane je
vītarāgī nishchayaratnatray pragaṭe e te niyam chhe–kartavya chhe–mokṣhamārga chhe.