શ્રાવણ: ૨૪૮૧ : ૨૩૩ :
[૩]
ટીકાકારની શૈલિમાંથી કારણશુદ્ધપર્યાયનો ધ્વનિ
[નિયમસાર ગા. ૯ ઉપરના પ્રવચનોમાંથી]
આત્મા પોતે ઝીણો–અતીન્દ્રિયસ્વભાવી છે, એટલે તેની સમજણ
પણ ઝીણી જ હોય. આ વાત ઝીણી છે, છતાં તે સમજવાનું સામર્થ્ય પણ
આત્મામાં ભર્યું છે. પુણ્ય–પાપના ભાવો સ્થૂળ છે, તે સ્થૂળ ભાવો તો
અનાદિકાળથી જીવ કરતો જ આવ્યો છે, તેમાં કાંઈ હિત નથી. પુણ્ય–
પાપથી પાર અતીન્દ્રિય–આત્મસ્વભાવની સમજણ કરવી તે અપૂર્વ છે, ને
તેમાં જ આત્માનું હિત છે.
મુનિરાજ તો કહે છે કે ભવ્ય જીવોના કાનમાં અમૃત રેડનારી આ
વાત છે; આ વાત સમજે તો આત્માના અતીન્દ્રિય આનંદરૂપી અમૃતનો
અનુભવ થાય. ભાઈ! તારું સ્વરૂપ કેવું છે તેની જ આ વાત છે. જો પોતે
સમજવા માંગે તો પોતાનું સ્વરૂપ પોતાને ન સમજાય–એમ કેમ બને?
જેને પોતાના આત્માની ખરેખરી દરકાર હોય તેને પોતાના આત્માનું
સ્વરૂપ સમજાયા વગર રહે જ નહીં.
નિયમસારની નવમી ગાથા વંચાય છે.
जीवा पोग्गलकाया धम्माधम्मा य काल आयासं।
तच्चत्त्था इदि भरिगदा णाणागुरगपज्जएहिं संजुत्ता।।
જીવદ્રવ્ય, પુદ્ગલ, કાળ તેમજ આભ, ધર્મ અધર્મ–એ ભાખ્યાં જિને તત્ત્વાર્થ, ગુણપર્યાય વિધવિધ યુક્ત
જે. નિયમસારની આ નવમી ગાથામાં છ દ્રવ્યોનું કથન છે; તેમાંથી જીવનું વર્ણન કરતાં ટીકાકાર કહે છે કે–
(૧) શુદ્ધસદ્ભુતવ્યવહારથી કેવળજ્ઞાનાદિ શુદ્ધગુણોનો આધાર હોવાને લીધે ‘કાર્યશુદ્ધજીવ’ છે.