
gAthAmAn gnAnanI kAraNashuddhaparyAyanun spaShTa varNan chhe. AkhA AtmAnI kAraNashuddhaparyAyanun varNan to hajI pandaramI
gAthAmAn Avashe; A gAthAmAn jIvanun lakShaN je upayog, tenA bhedonun varNan karatAn svabhAvagnAnaupayogane kAraN
ane kAryarUpe batAvIne ghaNI saras vAt karI chhe. juo, mUL gAthA–
णाणुवओगो दुविहो सहावणाणं विभावणाणं त्ति ।।
gnAnopayog svabhAv tem vibhAvarUp dvividh chhe.
badhA prakAro paryAyarUp chhe–e vAt lakShamAn rAkhavI.
“AtmAno chaitanya–anuvartI pariNAm te upayog chhe.” juo, A upayoganI vyAkhyA. AtmAno je
‘chaitanya’ te guN;
‘anuvartI pariNAm’ te paryAy.
AtmA te dravya, ane chaitanya teno trikALI guN, te chaitanyane anusarIne vartanArA pariNAmane upayog kahe
em kahIne trikALI svabhAv taraphanun valaN karAvyun chhe.
dveSh nathI. rAg–dveSh te AtmAno svabhAv nathI, svAbhAvik gnAnaupayog te ja AtmAno svabhAv chhe, Avun
bhedagnAn karavun te muktinun kAraN chhe. ‘upayog’ te jIvanI paryAy chhe mATe te dharma chhe ne jIv te paryAyano dharanAr chhe
tethI te dharmI chhe. upayoganA jeTalA prakAro paDe te koI bIjAthI nathI paN jIvano ja dharma chhe. matignAn upayog ho ke
trikALashuddhaupayog ho, te badhAy upayog jIvano dharma chhe, ne jIv dharmI chhe. jem dIvo svabhAvathI ja prakAshavALo chhe,
dIvAno prakAsh parane lIdhe nathI, tem AtmA chaitanyadIpak chhe ne upayog teno prakAsh chhe. AtmA svabhAvathI ja
upayogasvarUp chhe, koI parane lIdhe teno upayog nathI. mati–shrutagnAnano upayog paN indriyo ke manane lIdhe thato
nathI, te upayog paN jIvono dharma chhe.
darshanopayog chhe. temAnthI gnAnopayoganA ekandar nav prakAr (ek kAraNarUp, ne ATh kAryarUp) varNavashe, tathA
darshanopayoganA pAnch prakAr (ek kAraNarUp, ne chAr kAryarUp) varNavashe. A rIte upayoganA badhA maLIne chaud bhed
lIdhA chhe. A badhA prakAranA upayog–dharmono AdhAr jIv chhe. pahelAn jem shvetAdiguNono (–paryAyono) AdhAr
pudgal kahyo hato, tem ahIn upayog pariNAmano AdhAr jIv chhe.
ane vibhAvagnAnaupayog–pariNAm em be prakArano gnAnano upayog chhe.
2pa4