
upayog evA be prakAr chhe; te be bhed batAvavAno e hetu chhe ke kAraNanA avalambane kArya thAy chhe.
(2) kAryasvabhAvagnAnaupayog pariNAm
(vibhAvagnAn upayoganA bhed have pachhI kaheshe.)
kArya svabhAvagnAn upayog te to paripUrNa nirmaL evun kevaLagnAn chhe. ane te kevaLagnAnanA kAraNarUp
upayog amUrta–avyAbAdh–atIndriy ane avinAshI chhe. temAnthI kAraNasvabhAvagnAnaupayog to sadAy–anAdi
anant amUrta–avyAbAdh–atIndriy ne avinAshI svabhAvavALo chhe, ne kAryasvabhAvagnAnaupayog paN pragaTayA pachhI
tevA ja svabhAvavALo chhe. kAraNarUp svabhAvagnAnaupayog to sadAy param pAriNAmikabhAvamAn sthit chhe ja, te kAI
navo thato nathI. temAnthI kevaLagnAn navun pragaTe chhe, tene kAryasvabhAvagnAnaupayog kahe chhe. A kAraNarUp ke kAryarUp
jeTalA upayog kahevAy chhe te badhA pariNAmarUp chhe, kemake chaitanyane anusarIne vartatA pariNAm te upayog chhe, ne
tenA prakAronun A varNan chAle chhe. kAraNasvabhAvagnAn upayog badhAy jIvomAn atyAre paN vartI rahyo chhe, tenI vAt
khAs samajavA jevI chhe.
upayog sAdianant chhe. kAraNasvabhAvagnAnane ‘paramapAriNAmikabhAvamAn sthit’ kahyun chhe, eTale shun?
paramapAriNAmikabhAv to trikALI dravya chhe ne A kAraNasvabhAvagnAn upayog te paramapAriNAmikabhAvamAn sthit chhe.
‘paramapAriNAmikabhAv’ te dravya chhe, ‘temAn sthit’ te paryAy chhe;–kaI paryAy? utpAd–vyayarUp paryAy nahi,–sansAr
mokSharUp paryAy nahi, paN trikAL svabhAvamAn sthitapaNe A paryAy varte chhe. te nirapekSha chhe, karmanI upAdhirahit chhe,
sadashapariNamanarUp chhe, sAmAnya pAriNAmikabhAvanI visheShapariNatirUp chhe, vartamAn varte chhe, te pUjya chhe–mahimAvant
chhe–Ashray karavA yogya chhe. A vartamAn dhuravakAraNarUp chhe, te dhuravakAraNanA Ashraye pUrun kArya pragaTI jAy chhe, ne pachhI
paN dhuravakAraNanA AdhAre ja pUrun kArya Take chhe. aho! Avun sadrasharUp dhuravakAraN paripUrNasvarUpe AtmAmAn vartamAn
ekarUp varte chhe. A kAraNane pakaDatAn nirmaL kArya thaI jAy chhe.
vartamAn birAjI rahyo chhe. kevaLagnAnarUp kArya to puruShArthathI navun pragaTe chhe, jyAre A kAraNasvabhAvagnAnaupayog to
AtmA sAthe anAdianant varte chhe, te kAI navo nathI pragaTato tenun bhAn navun pragaTe chhe.
chhe te to trikALI upayogapariNatinI vAt chhe. chhatAn A paN chhe to pariNAm! chaitanyaanuvidhAyI pariNAmane
upayog kahyo chhe te vyAkhyA AmAn paN lAgu paDe chhe, A upayog traNe kALe AtmAnA chaitanyasvabhAvane anusarIne
varte chhe; Ane ‘pariNati’ kahI, chhatAn vedan tenun nathI, vedan to tenA
pratham bhAdaravo 2481