Atmadharma magazine - Ank 145
(Year 13 - Vir Nirvana Samvat 2482, A.D. 1956).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 12 of 21

background image
શુદ્ધભાવ વગર જ તું અનંતકાળથી સંસારપરિભ્રમણ કરી રહ્યો છે, પણ શુદ્ધભાવને તે કદી નથી ભાવ્યા. માટે
હે જીવ! હવે તો આવા શુદ્ધભાવને ઓળખીને તેની ભાવના કર....હે મોક્ષના અભિલાષી! હવે તો પ્રયત્ન વડે
સમ્યગ્દર્શનાદિ શુદ્ધભાવને અંગીકાર કર. એ જ શિવપુરીનો પંથ છે.
મોક્ષમાર્ગમાં વચ્ચે વ્રતાદિના વિકલ્પ આવે તથા દ્રવ્યલિંગ પણ નગ્ન–દિગંબર દશારૂપ જ હોય, છતાં
શિવપુરીનો પંથ કાંઈ તે નથી, શિવપુરીનો પંથ તો એક શુદ્ધભાવ જ છે. સમ્યગ્દર્શન–સમ્યગ્જ્ઞાન ને સમ્યક્ચારિત્ર તે
ત્રણે શુદ્ધભાવ છે, ને તે જ મોક્ષનું સાધન છે. રાગ તે ખરેખર જૈનશાસન નથી, વ્રતાદિનો શુભરાગ તે જૈનધર્મ નથી,
જૈનધર્મ તો વીતરાગ છે, સમ્યગ્દર્શનાદિ શુદ્ધ વીતરાગભાવ તે જ જૈન શાસન અને જૈનધર્મ છે; એ વાત આ
ભાવપ્રાભૃતની ૮૩મી ગાથામાં આચાર્યદેવ સ્પષ્ટ કહેશે. આ રીતે રાગરહિત શુદ્ધ વીતરાગ ભાવ (સમ્યગ્દર્શનાદિક
ભાવ) જ મોક્ષનું કારણ છે–એમ જાણીને હે શિવપુરીના પથિક! તું પ્રયત્ન વડે તે સમ્યગ્દર્શનાદિ શુદ્ધભાવોને અંગીકાર
કર, ચૈતન્યસ્વભાવની શક્તિમાં એકાગ્ર થઈને તેમાંથી શુદ્ધભાવ પ્રગટ કર, એમ શ્રી જિનેન્દ્રભગવાનનો ઉપદેશ છે.
*
હવે આગળની ગાથાઓમાં આચાર્યદેવ કહેશે કેઃ હે સત્પુરુષ! સાંભળ.....હે સત્ સમજવાની જિજ્ઞાસાવાળા
જીવ! તું સાંભળ.......! .. તેં આ સંસાર પરિભ્રમણમાં અનંતીવાર દ્રવ્યલિંગ ધારણ કર્યા, પણ સમ્યગ્દર્શન વગર તારી
કાંઈ સિદ્ધિ ન થઈ, દ્રવ્યલિંગ ધારણ કરીને પણ, રે જીવ! તેં મિથ્યાત્વ–આદિક ભાવોને જ ભાવ્યા છે, પણ સમ્યક્ત્વ–
આદિક શુદ્ધભાવોને તેં કદી એક ક્ષણ પણ ભાવ્યા નથી; તે શુદ્ધ ભાવોને પ્રયત્નવડે તેં ઓળખ્યા પણ નથી, માટે તે
શુદ્ધભાવોને ઓળખીને હવે તો તેની જ ભાવના કર. હે જીવ! જિનભાવના વિના એટલે કે શુદ્ધ આત્માની ભાવના
વિના તેં ચાર ગતિના ઘોર દુઃખો અનંતવાર સહન કર્યાં, માટે હવે તું જિનભાવના ભાવ.
આ સંબંધી ગાથા ૭–૮ ઉપરનાં વૈરાગ્ય ભરપૂર પ્રવચન હવે પછી પ્રસિદ્ધ થશે.
*
જિનભાવના
भीषण नरयगईए तिरियगईए कुदेवमणुगईए ।
पत्तोसि तिव्वदुक्खं भावहि जिणभावणा जीव ।। ८।।
હે જીવ! તું ભીષણ–ભયંકર એવી નરકગતિમાં
તેમ જ તિર્યંચગતિમાં, તથા કુદેવ અને કુમનુષ્ય ગતિમાં
તીવ્ર દુઃખ પામ્યો; માટે હવે તું જિનભાવના એટલે કે
શુદ્ધઆત્મતત્ત્વની ભાવના ભાવ–કે જેથી તારું
સંસારભ્રમણ મટે.
(ભાવાર્થ) અનાદિકાળથી સંસારમાં આત્માની
ભાવના વિના ચાર ગતિનાં દુઃખ પામ્યો, માટે હે જીવ!
હવે તો તું જિનેશ્વરદેવનું શરણ લે, અને શુદ્ધસ્વરૂપનો
અભ્યાસ વારંવાર ભાવનારૂપે કર,–જેથી સંસારના
ભ્રમણથી રહિત એવા મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય.–આવો
ઉપદેશ છે.
– ભાવપ્રાભૃત.
પ્રજ્ઞા છીણી
પ્રશ્નઃ– આત્મા અને બંધ પ્રજ્ઞાવડે ખરેખર કઈ
રીતે છેદી શકાય?
સમાધાનઃ– આત્મા અને બંધના નિયત
સ્વલક્ષણોની સૂક્ષ્મ અંતરંગ–સંધિમાં પ્રજ્ઞા છીણીને
સાવધાન થઈને પટકવાથી તેમને છેદી શકાય છે–એમ
અમે જાણીએ છીએ.
* આત્માનું સ્વલક્ષણ તો ચૈતન્ય છે, કારણ કે
તે સમસ્ત શેષ દ્રવ્યોથી અસાધારણ છે.
* બંધનું સ્વલક્ષણ તો આત્મદ્રવ્યથી
અસાધારણ એવા રાગાદિક છે.
– શ્રી અમૃતચંદ્રાચાર્યદેવ.
*
કારતકઃ ૨૪૮૨ ઃ ૧૧ઃ