Atmadharma magazine - Ank 147
(Year 13 - Vir Nirvana Samvat 2482, A.D. 1956).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 14 of 21

background image
જેનાથી આત્માનું હિત થાય એવો જૈનશાસનનો ઉપદેશ છે. પરદ્રવ્ય તરફના ઝૂકાવથી
લાભ થાય એ કથન જૈનશાસ્ત્રનું છે જ નહિ. સ્વદ્રવ્ય તરફના ઝૂકાવથી જ લાભ છે ને સ્વદ્રવ્ય
તરફનો ઝૂકાવ તે જ જિનશાસન છે. ધર્મીને સાધકદશામાં રાગ પણ હોય, પરંતુ તે જાણે છે કે આ
રાગ તે ધર્મ નથી. ધર્મ તો મારા સ્વભાવના જ અવલંબને વીતરાગભાવરૂપ છે.
વીતરાગ સર્વજ્ઞ જિનદેવે કહેલું જિનશાસન તો એમ બતાવે છે કે હે જીવ! પરદ્રવ્યથી કે
પરદ્રવ્ય તરફના ઝૂકાવથી ધર્મ થાય એમ કદી કોઈ જીવને બનતું નથી. સ્વદ્રવ્ય તરફના ઝૂકાવથી
જ ધર્મ થાય છે, માટે તું તારા સ્વદ્રવ્યને ઓળખીને તેમાં અંતર્મુખ થા. ભગવાન પોતે પણ
પરદ્રવ્ય તરફના ઝૂકાવથી પરમાત્મપદ નથી પામ્યા પણ અંતરમાં સ્વદ્રવ્યમાં લીનતાથી જ
ભગવાને પરમાત્મપદ સાધ્યું છે; ને ઉપદેશમાં પણ એ જ માર્ગ બતાવ્યો છે કે હે જીવો! તમારી
પરમાત્મ શક્તિ તમારા આત્મામાં જ છે, તેમાં અંતર્મુખ થાવ.....અંતરના અવલોકનથી
પરમાત્મપદ પ્રગટે છે.
આ રીતે જૈનશાસનના સેવનથી જ જીવ શુદ્ધરત્નત્રયરૂપ બોધિ પામે છે; તે બોધિ ત્રણ
ભુવનમાં સાર છે. ત્રણલોકમાં ઉત્તમ સારભૂત એવી જે રત્નત્રયરૂપ બોધિ તે જૈનશાસનના
સેવનથી જ જીવ પામે છે, કેમકે તેનો યથાર્થ ઉપાય જૈનશાસનમાં જ છે, બીજે નથી. આથી
જિનશાસનનો જ મહિમા છે.
પ્રશ્નઃ– જો સમ્યગ્દર્શન જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ–શુદ્ધભાવ તે જ ધર્મ છે, ને શુભરાગ તે ધર્મ નથી,
તો સમકિતી ધર્માત્માને પણ શુભરાગ કેમ થાય છે?
ઉત્તરઃ– અરે ભાઈ! જેમ સમકિતી ધર્માત્માને અશુભભાવ પણ આવી જાય છે, તો તે શું
ધર્મ છે?–ના; બસ! જેમ સમકિતીને અશુભભાવ હોવા છતાં તે ધર્મ નથી તેમ સમકિતીને
શુભભાવ પણ થતો હોવા છતાં તે ધર્મ નથી; ધર્મ તો તે અશુભ ને શુભ બંનેથી પાર છે, રાગરહિત
સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ શુદ્ધભાવ તે જ ધર્મ છે; વીતરાગી શુદ્ધભાવ જ જૈનધર્મ છે.
એમ શંકા ન કરવી કે સમકિતીને શુભરાગ થાય છે માટે તેઓ તે શુભરાગને ધર્મ માનતા
હશે! સમકિતીની તો દ્રષ્ટિ જ પલટી ગઈ છે.......તેનું પરિણમન અંર્તસ્વભાવ તરફ ઝૂકી ગયું છે.
અસ્થિરતાને કારણ રાગ થતો હોવા છતાં તેની દ્રષ્ટિનું ધ્યેય પલટી ગયું છે. તેની દ્રષ્ટિનું ધ્યેય તો
શુદ્ધ જ્ઞાનાનંદ સ્વભાવ જ છે. હું તો શુદ્ધજ્ઞાનાનંદ સ્વભાવ જ છું એવી ધર્મીની દ્રષ્ટિ રાગ વખતે
પણ છૂટતી નથી. જોકે ગૃહસ્થપણામાં સમકિતીને વિષયકષાય હજી સર્વથા નથી છૂટયા પણ તેનું
ધ્યેય રહ્યું નથી, તેનું ધ્યેય પલટી ગયું છે, શુદ્ધ આત્મા જ તેનું ધ્યેય છે. અનાદિથી ધ્યેય પરમાં ને
રાગમાં જ માન્યું હતું તે પલટીને હવે શુદ્ધ આત્માને જ ધ્યેય બનાવ્યો છે. ને આવું ધ્યેય
જૈનશાસન જ બતાવે છે માટે જૈનશાસનના સેવનથી જ યથાર્થબોધિ (રત્નત્રય) પમાય છે.
અરે જીવ! તારા આત્મામાં પ્રભુતા ઊછળે.......ને તારી પામરતા નાશ પામે એવી અદ્ભુત
વાત આ જૈનશાસનમાં સંતોએ બતાવી છે. માટે હે ભાઈ! એકવાર તારી રાગની બુદ્ધિ છોડ ને
આ વાત સમજ. આ સમજ્યે જ તારું હિત છે.
ઃ ૪૮ઃ આત્મધર્મઃ ૧૪૭