ઉત્તર:– અરે ભાઈ! વિકાર વગરના તારા જ્ઞાયકસ્વભાવની આમાં જાહેરાત થાય છે.......... માટે ગભરા
કષાયની મંદતા કરે તેના કરતાં સ્વભાવ સમજવાનો પ્રયત્ન કરતાં કરતાં કષાયની ઘણી વધારે મંદતા સહેજે થઈ
જાય છે, વળી જો સ્વભાવને સમજીને પુણ્ય–પાપનો વિચ્છેદ કરશે તો તો વીતરાગતા અને કેવલજ્ઞાન થશે. –તે
તો કરવા જેવું જ છે, હજી તો પહેલેથી જ પુણ્ય–પાપનું કર્તાપણું સ્વીકારે, ને પુણ્ય–પાપથી ભિન્ન જ્ઞાયકસ્વભાવ
વિકારનો અકર્તા છે તેની શ્રદ્ધા પણ ન કરે તો તે વિકારનો અભાવ કરીને વીતરાગતા ક્યાંથી કરશે? માટે આ
વાત સમજીને તેની શ્રદ્ધા કરવા જેવું છે, તે સિવાય ક્યાંય જન્મ–મરણનો આરો આવે તેમ નથી.
ઉત્તર:– ભાઈ રે! જ્ઞાયકસ્વભાવને ચૂકીને ‘પુણ્ય–પાપ તે હું’ એમ અજ્ઞાનથી જ માન્યું છે, તેથી પુણ્ય–
કર્તાપણું ભાસ્યું છે. તે માન્યતા ફેરવી નાંખ કે હું તો જ્ઞાયક છું, શ્રદ્ધા–આનંદ વગેરે અનંતશક્તિનો પિંડ છું.
ક્ષણિક વિકાર તે હું નથી ને તે મારું કર્તવ્ય નથી. જ્ઞાતાપણાના ભાવ સિવાય બીજું કાંઈ મારું કર્તવ્ય જગતમાં
નથી. આત્મા જ્ઞાનમાત્ર ભાવ સિવાય બીજું શું કરે? જો આત્મા પરનું કરતો હોય તો જગતનો ઉદ્ધાર કરવા
ઉપરથી સિદ્ધભગવાન નીચે કેમ ન ઊતરે? તેમને એવી વૃત્તિ જ નથી ઊઠતી કેમકે તે આત્માના સ્વભાવમાં
નથી. જો સિદ્ધભગવાનમાં નથી તો આ આત્મામાં આવ્યું ક્યાંથી? સિદ્ધભગવાનમાં જે નથી તે આ આત્માના
સ્વભાવમાં પણ નથી. બસ! આત્માનો સ્વભાવ જ અકર્તૃત્વ છે એટલે વિકારથી નિવર્તવું... નિવર્તવું... નિવર્તવું
એ જ તેનું સ્વરૂપ છે, સ્વરૂપમાં ઠરવું... ઠરવું... ઠરવું એવું આત્માનું સ્વરૂપ છે. સિદ્ધભગવાનમાં જે કાર્ય નથી તે
આ આત્માનું પણ કર્તવ્ય નથી. સિદ્ધભગવાનથી પોતાના સ્વભાવમાં ફેર માને છે ને વિકારને આત્મસ્વભાવ
આ મારું સ્વરૂપ નથી, આ મારું કર્તવ્ય નથી, હું તો જ્ઞાયક જ છું ને મારું જ્ઞાયકતત્ત્વ આ વિકારી લાગણીનું કર્તા
નથી. રાગ ટાળીને મારા જ્ઞાયકસ્વરૂપમાં ઠરું તે જ મારું કર્તવ્ય છે. પુણ્યનો શુભરાગ તે પણ મારા ધર્મનો
વોળાવિયો નથી પણ લૂટારો છે. વિકાર પોતે અવિકારીને મદદ નથી કરતો પણ રોકે છે માટે તે લૂટારો છે. –માટે
તે મારું કર્તવ્ય નથી. આમ સમસ્ત વિકારના અકર્તારૂપ પોતાના જ્ઞાયકસ્વભાવને જાણીને તેના સેવન વડે
વિકારથી અત્યંત નિવૃત્તિરૂપ મોક્ષપદને પામે છે.
આવ્યું તેને કર્તાપણાનો (–મિથ્યાત્વનો) કાળ ભગવાને જોયો નથી; જ્ઞાયકસ્વભાવની સન્મુખતાથી મિથ્યાત્વનો
નાશ કરીને તેની પર્યાયમાં અકર્તાપણું પ્રગટ થયું છે, અને તેને જ સર્વજ્ઞનો નિર્ણય થયો છે, અને સર્વજ્ઞ પણ તે
જીવની પર્યાયમાં તેવું અકર્તાપણું જ દેખે છે. તું મિથ્યાત્વાદિના અકર્તાપણે પરિણામ અને સર્વજ્ઞ તારું કર્તાપણું
દેખે એમ બને નહીં. માટે તું તારા સ્વભાવસન્મુખ થઈને પર્યાયમાં વિકારનું અકર્તાપણું પ્રગટ કર–એવું
ભગવાનના ઉપદેશનું તાત્પર્ય છે.