Atmadharma magazine - Ank 171
(Year 15 - Vir Nirvana Samvat 2484, A.D. 1958).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 13 of 25

background image
ઃ ૧૨ઃ આત્મધર્મઃ ૧૭૧
અનેકાન્તમૂર્તિ ભગવાન આત્માની
(૩૯)
ભાવશક્તિ
આત્મા જ સ્વયં છ કારણરૂપ થઈને સુખરૂપ
પરિણમવાના સામર્થ્યવાળો છે. પોતાના સુખાદિ ભાવોને
માટે પરને કારક બનાવે એવો આત્માનો સ્વભાવ
નથી...જેણે આનંદમય સાચું જીવન જીવવું હોય તેણે અંતર્મુખ
થઈને આત્મામાં શોધવાનું છે...અંર્તદ્રષ્ટિથી જ્યાં
ચૈતન્યસ્વભાવનું સેવન કર્યું ત્યાં ચૈતન્યભગવાન પ્રસન્ન
થઈને કહે છે કે માગ! માગ! જે જોઈએ તે માગ–
સમ્યગ્દર્શનથી માંડીને સિદ્ધદશા સુધીના બધાય પદ
આપવાની તાકાત આ ચૈતન્યરાજા પાસે છે; માટે તે
ચૈતન્યરાજાનું સેવન કરીને તેને જ પ્રસન્ન કર, બીજા પાસે
ન માંગ; બહાર ફાંફા ન માર, અંર્તઅવલોકન કર.
આત્મામાં અનંત શક્તિઓ છે, તેનું આ વર્ણન ચાલે છે. આત્મા જ્ઞાનલક્ષણથી પ્રસિદ્ધ થાય છે, છતાં તે એકાંત
જ્ઞાનસ્વરૂપ જ નથી, જ્ઞાન સાથે બીજી અનંત શક્તિઓ રહેલી છે તેથી ભગવાન આત્મા અનેકાન્ત સ્વરૂપ છે.
અનેકાન્તમૂર્તિ ભગવાન આત્માની અનેક શક્તિઓનું વર્ણન ઘણા ઘણા પ્રકારે અલૌકિક રીતે આવી ગયું છે. અત્યાર
સુધીમાં ૩૮ શક્તિઓનું વર્ણન થયું, હવે નવ શક્તિઓ બાકી છે. તેમાં ૩૯મી ‘ભાવશક્તિ’ માં વિકારી છ કારકોનો
અભાવ બતાવે છે; પછી ૪૦મી ‘ક્રિયાશક્તિ’ માં સ્વભાવરૂપ છ કારકો બતાવશે; અને ત્યાર પછી કર્મ–કર્તા–કરણ–
સંપ્રદાન–અપાદાન–અધિકરણ તથા સંબંધ એ સાતે શક્તિઓને આત્માના સ્વભાવરૂપ વર્ણવીને આચાર્ય ભગવાન ૪૭
શક્તિઓનું કથન પૂરું કરશે.
કેવી છે આત્માની ભાવશક્તિ? કર્તા–કર્મ આદિ