જેઠઃ ૨૪૮પઃ ૧૯ઃ
कहत बनारसी अलप भवथिति जाकी,
सोइ जिनप्रीतमा प्रमाणें जिनसारखी
એકલા પ્રતિમાની વાત નથી પરંતુ પ્રતિમામાં જેમનું સ્થાપન છે એવા સર્વજ્ઞ ભગવાનના સ્વરૂપને
વાસ્તવિકપણે જે ઓળખે તેની ભવસ્થિતિ અલ્પ જ હોય. ‘जिनसारखी’ એમ કહ્યું છે એટલે સાક્ષાત્ જિનદેવ
સર્વજ્ઞપરમાત્મા કેવા હોય તેનું જેને લક્ષ હોય–ઓળખાણ હોય, તે જ જિનપ્રતિમાને જોતાં એવું સ્મરણ કરી શકે
કે ‘અહો! જિનેન્દ્ર ભગવાન આવ હોય.’–આ રીતે જિનપ્રતિમા ઉપરથી સ્મરણ કરીને જિનદેવનું યથાર્થ સ્વરૂપ
ચિંતવતાં આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ લક્ષમાં આવે છે, અને એ રીતે શુદ્ધ સ્વરૂપને લક્ષમાં લેનાર જીવને ઝાઝા ભવ
હોતા નથી. અને એ રીતે શુદ્ધસ્વરૂપના લક્ષ વગર એકલા જિનબિંબ વગેરેના દર્શનથી પુણ્ય બંધાય પરંતુ
ભવસ્થિતિ ન ઘટે.
ધર્મીના અંતરમાં સિદ્ધોની સ્થાપના
ધર્મી જીવે પોતાના આત્મામાં સિદ્ધભગવાનને સ્થાપ્યા છે, જેવા સિદ્ધભગવાન, તેવો જ પરમાર્થે મારો
આત્મા–એમ પ્રતીત કરીને આત્મામાં સિદ્ધપણું સ્થાપ્યું છે; આત્મામાં સિદ્ધોને સ્થાપીને સિદ્ધિના પંથની શરૂઆત
કરી છે, હવે અલ્પકાળમાં તે પોતે જ સિદ્ધ પરમાત્મા થઈ જશે.
આત્મામાં અરિહંતને સ્થાપે તે અરિહંત થાય
જુઓ, આ લીંબડીના જિનમંદિરમાં પાર્શ્વનાથ વગેરે ભગવંતોની સ્થાપનાના પ્રસંગે આત્મામાં
સિદ્ધભગવંતોની સ્થાપનાની પણ વાત આવી. ‘વિકાર જેટલો જ હું’ એમ માનીને અનાદિકાળથી
આત્મામાં વિકારની પ્રતિષ્ઠા કરી હતી. તેને બદલે વિકારથી ભિન્ન આત્મસ્વભાવને જાણીને, વિકાર
ભાવોની આત્મામાં પ્રતિષ્ઠા ન કરતાં, ‘સિદ્ધસમાન સદા પદ મેરો’ એમ આત્મામાં સિદ્ધ ભગવાનની
પ્રતિષ્ઠા કરવી. શ્રી અરિહંત ભગવાને પણ ‘વિકાર તે હું નહિ, અખંડ ચૈતન્ય સ્વભાવ તે હું’ એવા
જ્ઞાનદ્વારા પોતાના આત્મામાં ચૈતન્ય સ્વભાવની પ્રતિષ્ઠા કરી ને પછી તેમાં લીનતાથી રાગદ્વેષને ટાળીને
તેઓ સર્વજ્ઞ અરિહંત થયા. તેમની આ સ્થાપના થઈ. ખરેખર અરિહંત ભગવાનની સ્થાપના કરનારે
પોતાના આત્મામાં અરિહંત ભગવાન જેવા ભાવને સ્થાપવા જોઈએ, અને તેમનાથી વિરુદ્ધભાવને
આત્મામાં સ્થાપવા ન જોઈએ. આવા ભાવથી જે જીવ પોતાના આત્મામાં અરિહંત ભગવાનને સ્થાપે છે
તે પોતે પણ અલ્પકાળમાં અરિહંત બની જાય છે.
વાહ, સાધક સંતોની દશા!
અહો, આત્મશક્તિના સાધક સંતોની દશા
અદ્ભુત હોય છે. સાધક જ્ઞાની પોતાની અનંત
ચૈતન્યશક્તિનો બાદશાહ છે. જગતની તેને દરકાર
નથી, કેમકે જગત પાસેથી કાંઈ લેવું નથી.
ભગવાનના દાસ.....ને જગતથી ઉદાસ.....એવા
સમકિતી સંતો સદાય સુખીયા છે......અંર્તલક્ષે
પોતાના આત્મિક આનંદને અનુભવે છે. જ્ઞાન–
આનંદરૂપે પરિણમતો–પરિણમતો કંકુંવરણે પગલે
કેવળજ્ઞાન લેવા માટે સાધક ચાલ્યો જાય છે......
સાધક સંતોની આવી દશા બહારથી કલ્પી
શકાય એવી નથી........એની વાસ્તિવિક
ઓળખાણમાં પણ અપૂર્વ આત્માર્થિતા છે.