Atmadharma magazine - Ank 189
(Year 16 - Vir Nirvana Samvat 2485, A.D. 1959)
(English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 9 of 21

background image
8 Atmadharma 189
manaparyayagnAn jo ke manasambandhI sUkShma pariNAmone paN pratyakSha jANe chhe, parantu te pariNAmo rUpI–mananA
sambandhavALA hovAthI ahIn temane mUrta gaNavAmAn AvyA chhe. A rIte avadhi ane manaparyayagnAn ek anshe
pratyakSha chhe. manaparyayagnAn to uttam munione ja hoy chhe, tenun ghaNun sAmarthya chhe, chhatAn te paN ekadesh–pratyakSha chhe.
kevaLagnAn sakal–pratyakSha chhe ne avadhi–manaparyayagnAn vikal–pratyakSha chhe. manaparyayagnAnano viShay avadhignAn
karatAn thoDo chhe, parantu avadhignAn karatAn anantagaNI sUkShmatAne paN te jANI shake chhe.
‘matignAn ane shrutagnAn banne paramArthathI parokSha chhe ane vyavahArathI pratyakSha chhe’–ahIn paraviShayanI
apekShAe mati–shrutagnAnane parokSha kahyAn chhe–em samajavun. sva–viShayanI apekShAe to mati–shrutagnAn paN
kharekhar pratyakSha chhe. par viShayone Indriy ane mananA avalambanapUrvak aspaShTa jANe chhe tethI te gnAnane parokSha
kahyAn chhe, ane vyavahArathI ‘indriy–pratyakSha’ jANe chhe te apekShAe vyavahAre pratyakSha kahyAn chhe; paN IndriyadvArA je
pratyakSha thayun te kharekhar pratyakSha nathI paN parokSha ja chhe, tethI nishchayathI te mati–shrutagnAn parane parokSha ja jANe chhe;
ne svaviShayane svasamvedan–pratyakSha jANe chhe, svaviShayane jANavAmAn Indriyonun ne mananun avalamban nathI.
samyagdarshan–gnAn thatI vakhate mati–shrutagnAnamAn AtmAnun je svasamvedan thAy chhe tene pratyakSha kahevAy chhe.
AtmavedanamAn to samakitInA mati–shrutagnAn paN atIndriy chhe, pratyakSha chhe. nirvikalpa anubhavamAn mati–
shrutagnAnavaDe AtmAnun pratyakSha samvedan thayA vagar samyagdarshan thAy nahi.
chothA guNasthAne gRuhasthadashAmAn
rahelA avirat samyagdraShTine paN nirvikalpa anubhavarUp svasamvedanadashAmAn matishrutagnAn pratyakSha chhe. panchAdhyAyI
vageremAn paN A vAt spaShTa karI chhe.
mati–shrutagnAn paraviShayone jANavAmAn Indriyo ne mananA avalambanapUrvak pravarte chhe ne te paN aspaShTa
jANe chhe, tethI tene parokSha kahel chhe; tyAn, Indriyone lIdhe ja te gnAn thavAnun agnAnI jIv mAnI lye chhe. tenI e
mAnyatAnun bahu saras yuktithI jayadhavalAmAn vIrasenasvAmIe khanDan karI nAkhyun chhe. tyAn to kahe chhe jo
IndriyothI gnAnanI utpatti thavAnun mAnasho to AtmAnA abhAvano prasang Avashe
shankAkAr kahe chhe–IndriyothI utpanna thavAnA kAraNe matignAn vagerene kevaLagnAn kahI shakAtun nathI.
tenA samAdhAnamAn kahe chhe–em nathI, ma
ti gnAnAdi IndriyothI utpanna thatA nathI paN sAmAnya gnAnamAnthI
te visheSh Ave chhe. jo gnAn IndriyothI utpanna thAy chhe–em mAnI levAmAn Ave to, Indriy vyApAranI pahelAn
jIvanA guNasvarUp gnAnano abhAv thaI javAthI, guNI evA jIvanA paN abhAvano prasang Ave chhe.
tyAre pharIne shankAkAr dalIl kare chhe ke – indriyavyApAranI pahelAn jIvamAn gnAnasAmAnya rahe chhe, gnAnavisheSh
nahi; gnAnavisheSh to IndriyanA vepAradvArA thAy chhe. A rIte jIvano abhAv thato nathI.
tenA samAdhAnamAn kahe chhe ke em paN nathI; kemake gnAnasAmAnyathI gnAnavisheSh judun nathI. jIvano
gnAnasvabhAv pote ja visheSharUpe pariNamIne visheShagnAn thAy chhe. Indriyone lIdhe visheShagnAn thatun nathI.
(juo, kaShAyaprAbhRut bhAg 1, pRu. 49–pa0)
tyAn kaShAyaprAbhRutamAn prakaraN to kevaLagnAnanI siddhinun chhe. matignAnarUp ansh pratyakSha chhe tenA uparathI
kevaLagnAnanI siddhi karI chhe. tyAn antaranI alaukik yukti ApIne AchAryabhagavAn kevaLagnAnane siddha karatAn kahe
chhe ke–kevaLagnAn asiddha chhe–em nathI, kemake svasamvedan pratyakShadvArA kevaLagnAnanA ansharUp gnAnanI nirbhAvarUpe
upalabdhi thAy chhe. matishrutagnAn te kevaLagnAnanA ansharUp chhe, ne tenI upalabdhi svasamvedan pratyakShathI badhAne thAy
chhe; mATe kevaLagnAnanA ansharUp avayav pratyakSha hotAn kevaLagnAnarUp avayavIne parokSha kahevo te yukta nathI; kemake
em mAnatAn, chakShudvArA jeno ek bhAg pratyakSha jovAmAn Ave chhe evA thAmbhalAnI paN parokShatAno prasang AvI
jAy chhe. aho! matignAnanA svasamvedanamAn kevaLagnAnano virah nathI...matignAnanI sandhi kevaLagnAn sAthe chhe,
matignAnanun svasamvedan pratyakSha thayun tyAn kevaLagnAn paN pratyakSha thaI gayun. juo, A santonI vANI!!
santoe panchamakALe kevaLagnAnanA virah bhUlAvI dIdhA chhe.
(juo kaShAyaprAbhRut bhAg 1 pRu. 44–4p)