ભાન નથી ને વિષયોની ભાવના છૂટી નથી, તારો સંસાર જરાય છૂટયો નથી; ને ધર્માત્માને અંતરમાં
ધર્માત્માને વ્રત–તપ ન હોવા છતાં તે મોક્ષમાર્ગી છે. છતાં એને તારાથી હલકા માનીને, ને પોતાને તેનાથી
અધિક માનીને તું મોક્ષમાર્ગની મોટી વિરાધના કરી રહ્યો છે.
અનુકૂળતામાં સુખ લાગે છે, એટલે વ્રત–તપમાં તેને કલેશ–બોજો લાગે છે. ઘણા ઉપવાસ થાય ત્યાં ઘણો
કલેશ લાગે છે, ને જ્ઞાની મુનિને તો આત્માના આનંદની લીનતાપૂર્વક આહારાદિની ઈચ્છા તૂટી જતાં
સહેજે અનેક ઉપવાસાદિ તપ થઈ જાય છે. જ્ઞાનીને આત્માના આનંદ સિવાય બહારના કોઈ પણ
વિષયોમાં સુખબુદ્ધિ નથી તેથી તેને તેની ભાવના નથી. અજ્ઞાનીને આત્માના આનંદનું ભાન નથી એટલે
અજ્ઞાનીની અંર્તભાવનામાં આકાશ–પાતાળનું અંતર છે.ાા ૪૨ાા
તો આત્મામાં છે, આત્માની શક્તિઓ કાંઈ બહારમાં
નથી; તો બહારમાં શા માટે શોધવું પડે?–અંતરમાં
કહે છે કે અરે જીવ! તારો આત્મા અસંખ્યપ્રદેશમાં
અનંતશક્તિથી પૂર્ણ છે, તેની સન્મુખ જો...પોતાથી જ
તારી પરિપૂર્ણતા છે; તારા સ્વરૂપમાં એવી કઈ કમીના
છે કે તારે બહાર બીજા પાસે શોધવું પડે? તારા
સ્વભાવમાં શી ખોટ છે કે તું બીજામાં ગોતવા જાય
છે? આત્માની સ્વભાવશક્તિમાં જે પૂર્ણ જ્ઞાન–આનંદ–
કર્યું છે, કયાંય બહારથી નથી લાવ્યા...તારા આત્મામાં
પણ અમારા જેવું જ સામર્થ્ય છે તેને તું જાણ...તેનો
વિશ્વાસ કરીને તેની સન્મુખ થા...એટલે તારી
આત્મશક્તિમાંથી પરિપૂર્ણ જ્ઞાન–આનંદ ને પ્રભુતા
ખીલી જશે. પોતામાં જ જે ચીજ છે તેને બહારમાં શા
માટે શોધવી પડે?