Atmadharma magazine - Ank 203
(Year 17 - Vir Nirvana Samvat 2486, A.D. 1960).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 18 of 25

background image
ભાદ્રપદ : ૨૪૮૬ : ૧૭ :
છોડીને આવા ચૈતન્યનિધાનને કોણ અંગીકાર ન કરે? ઋષભદેવ ભગવાનની સ્તુતિ કરતાં
પદ્મનંદીમુનિરાજ કહે છે કે અહા નાથ! કેવળજ્ઞાન પામીને દિવ્યધ્વનિવડે આપે ચૈતન્યનાં નિધાન
ખુલ્લાં કરીને અમને બતાવ્યા, જગત પાસે આપે ચૈતન્યનિધાન ખુલ્લાં મુકયા.–તો હવે કયો બુદ્ધિમાન
ભવ્યાત્મા છે કે જે રાજ્ય વગેરે વૈભવને તૂચ્છ તરણાં જેવા સમજીને ન છોડે? એવો કોણ છે કે જે
આવા ચૈતન્યનિધાનને છોડીને બાહ્યવૈભવનો આદર કરે? બાહ્યવૈભવ છોડીને આવા અચિંત્ય
ચૈતન્યનિધાનને કોણ અંગીકાર ન કરે? પ્રભો! આપે બતાવેલા ચૈતન્યનિધાનને ઓળખતાં તેમાં
સન્મુખતા થાય છે, ચૈતન્યનિધાનની મહત્તા પાસે જગત આખાનો વૈભવ તૂચ્છ ભાસે છે.
* જેને સ્વતંત્ર થવું હોય, સુખી થવું હોય તેણે સુખના ધામ એવા આત્મતત્ત્વને જાણવું જોઈએ.
આત્મા પોતે જ સુખનું ધામ છે કેમકે તેનામાં સુખશક્તિ છે. સુખ વગેરે અનંતશક્તિનો ધરનાર આત્મા
છે, તેની શક્તિઓનું આ વર્ણન છે.
* દસપ્રાણથી જીવવું તે વ્યવહાર જીવત્વ છે, તે ખરેખર આત્માનો સ્વભાવ નથી, વ્યવહાર
જીવત્વ જેટલો આત્મા નથી. આત્મા તો ચૈતન્યપ્રાણથી ત્રિકાળ જીવનાર છે, તે જ તેનું ખરૂં જીવત્વ છે.
રાગથી આત્માને લાભ માનવો તે તો આત્માને રાગમય માનીને તેના ચૈતન્યજીવનને હણવા જેવું છે.
અને, ચૈતન્યસ્વભાવરૂપ જીવત્વને જે જાણે છે તે ધર્માત્મા ચૈતન્યમય જીવન જીવે છે ને રાગને હણી
નાંખે છે. આવું જીવન તે જ સાચું જીવન છે. નેમિનાથ પ્રભુની સ્તુતિમાં કહે છે કે
તારું જીવન ખરું તારું જીવન...
જીવી જાણ્યું નેમનાથે જીવન...
–કેવું જીવન? ચિદાનંદ સ્વભાવની સન્મુખ થઈને જ્ઞાન–આનંદમય વીતરાગી જીવન; એ જ ખરું
જીવન છે ને તે જ પ્રશંસનીય છે. ભગવંતો એવું જીવન જીવે છે; ને દરેક આત્મામાં એવા જીવત્વની
શક્તિ છે. (ચાલુ)
તારાથી થઈ શકે તેવી આ વાત છે
જ્ઞાનીઓ કહે છે કે આત્માની સમજણ કરો...ત્યાં
એમ ન જાણો કે, અરે! હજી તો હું બાળક છું, અમે તો
મંદબુદ્ધિ છીએ, અમે તો વૃદ્ધ થઈ ગયા, અમે તો હજી
જુવાન છીએ, અમારા માથે ઘણાં કામનો બોજો છે–તેથી
અત્યારે આત્માની સમજણ કયાંથી થાય?–ભાઈ રે! બધા
આત્મા સ્વભાવે સરખાં છે, કોઈ આત્મા નાનો કે મોટો
નથી, અને પરનાં કામનો બોજો કોઈ આત્મા ઉપર છે જ
નહિ. કેમકે આત્મા પરનાં કામ કરી જ શકતો નથી;
આત્માની સમજણ કરવી એ જ સૌએ કરવા જેવું મુખ્ય
કામ છે, ને જીવ જ્યારે કરવા માંગે ત્યારે થઈ શકે એવું
એ કામ છે. માટે “અમારાથી આ ન થઈ શકે” એવી બુદ્ધિ
છોડીને, અંદરથી આત્માની સમજણનો જિજ્ઞાસુ થઈને
તેનો પ્રયત્ન કર,–જેથી જન્મમરણના દુઃખસમુદ્રમાંથી તારો
ઉદ્ધાર થાય...
–પોરબંદરના પ્રવચનમાંથી