ભાવને તોડતો જાય છે.
પરમ પ્રીતિરૂપ વાત્સલ્ય હોય છે–એમ જે વાત્સલ્યઅંગનું વર્ણન છે તેમાં શુભરાગ છે, તેવું રાગરૂપ
વાત્સલ્ય ભગવાનને નથી. ભગવાનને વીતરાગભાવરૂપ વાત્સલ્ય છે. સમકિતીને દેવ–ગુરુ પ્રત્યે અને
સાધર્મી પ્રત્યે પ્રેમરૂપ વાત્સલ્ય હોય છે ને અંતરમાં ચિદાનંદ સ્વભાવની પરમ પ્રીતિરૂપ નિર્વિકલ્પ
વાત્સલ્ય હોય છે.
છો. મારા ઉપર વાત્સલ્ય છે એટલે હું તો કહું છું કે હે નાથ! આખા જગત ઉપર આપનું વાત્સલ્ય છે.
પોતાને અંતરમાં ભગવાન પ્રત્યે પ્રમોદ ઉલ્લસ્યો છે, તેથી ભગવાનમાં તેનો આરોપ કરીને કહે છે કે હે
નાથ! આપને અમારા ઉપર વાત્સલ્ય છે. હે પ્રભો! અમે આપનાં પુત્ર છીએ...
હે નાથ! આપ જ્ઞાતાભાવે સકલ જીવો ઉપર વાત્સલ્ય ધારણ કરનારા છો...અને અમારો
તેમને કોઈ ઉપર દ્વેષ કે રાગ નથી, નમે તેના ઉપર રાગ નથી, ને ન નમે તેના ઉપર દ્વેષ નથી.–એક
સરખી રીતે આખા જગતને જાણી રહ્યા છે, તેથી ભગવાને આખા જગત પ્રત્યે સાક્ષીભાવરૂપ વત્સલતા
છે. આ રીતે ભગવાનની સ્તુતિ કરીને જ્ઞાયકસ્વભાવની જ ભાવના ભાવે છે.
થઈ છે. અનંતગુણોના નિધાન આપે ખુલ્લા કર્યા છે, આવા નિર્મળગુણોના નિધાન હે ઋષભનાથ
પરમાત્મા આપનો ! જય હો.
નાથ! આ જગતમાં આપ સદા જયવંત રહો; અમારા હૃદયમાં આપ બિરાજો છો. અમારા હૃદયમાંથી
આપ કદી ખસશો નહીં.
સ્તુતિનું સ્વરૂપ સમજાવતાં સમયસારની ૩૧મી ગાથામાં પણ એ જ વાત કરી છે કે રાગથી અધિક
થઈને એટલે કે તેનાથી જુદો પડીને જ્ઞાયક સ્વભાવ તરફ જે ઝૂકયો તેણે સર્વજ્ઞની નિશ્ચયસ્તુતિ કરી.
આ સિવાય જે રાગથી લાભ માને છે તે સર્વજ્ઞનો ભક્ત નથી પણ સર્વજ્ઞનો વેરી છે, કેમકે તેણે
જ્ઞાનસ્વભાવ કરતાં રાગને અધિક બનાવ્યો ને જ્ઞાનસ્વભાવને હીણો બનાવ્યો. સર્વજ્ઞની સ્તુતિ તો
જ્ઞાનસ્વભાવના બહુમાનથી થાય, કે રાગના બહુમાનથી? રાગનું બહુમાન કરનાર સર્વજ્ઞનો અનાદર
કરનાર છે. અહીં તો ચિદાનંદ સ્વભાવ તરફ ઝુકેલો જીવ ભગવાનની કેવી ભક્તિ કરે છે તેનું આ
વર્ણન છે ભાવપૂર્વકની આ ભક્તિ છે.