
chhe te rūpe jāṇavāmān āve chhe te ja prakāre nayagnānanun prayojan paṇ yathāvasthit vastunun gnān karāvavānun chhe.
āchārya shrī pūjyapād sarvārthasiddhi (a. 1. sū. 33)mān kahe chhe ke:–
lakṣhaṇ karatān nayachakramān āvun vachan āve chhe ke– “vastunā ek anshane grahaṇ karavāvāḷo je gnānīno vikalpa
(vyāpār) hoy chhe ke je shrutagnānano ek bhed chhe tene ahīn nay kahevāmān āvel chhe, ane je nayagnānano
āshray kare chhe te gnānī chhe.” 174.
“kāraṇ ke nay vinā manuṣhyane syādvādanī pratipatti–(pratīti) thatī nathī tethī je ekāntanā āgrahathī mukta
thavā māge chhe tene nay jāṇavā yogya chhe.” 17p.
mukhyatā chhe” 176.
mānavānī shī jarūr chhe? samādhān em chhe ke je kāī vachanaprayog thāy chhe te nayasvarūp ja hoy chhe. lokamān
evun ek paṇ vachan hotun nathī ke je khās dharmavaḍe vastunun pratipādan na karatun hoy. udāharaṇarūpe ‘dravya’ shabda
ja laīe. tene āpaṇe ‘je guṇ–paryāyavāḷun hoy’ ke ‘utpād, vyay aneghrauvya sahit hoy’ ā arthamān rūḍh
karīne dravyanī vyākhyā karīe chhīe paṇ teno yaugik artha ‘je drave chhe arthāt anvit hoy chhe te dravya’ e
ja thāy chhe, māṭe jeṭalo vachanavyavahār chhe te to nayarup ja chhe. to paṇ āpaṇe pramāṇasaptabhaṅgīnā darek
bhaṅgamān koī ṭhekāṇe syāt shabda vaḍe abhedavr̥utti karīne ane koī ṭhekāṇe te ja vaḍe abhed upachār karīne te
sarva bhaṅgonā samudāyane pramāṇasaptabhaṅgī kahīe chhīe.
bākīnā pāñch bhaṅg kramathī akramathī (ek sāthe) banne nayonī mukhyatāthī kahevāmān āve chhe, māṭe temān e
ja vidhithī abhedavr̥utti ane abhedaupachāranī mukhyatā rahe chhe. darek vachan nayasvarūp ja hoy chhe paṇ te
vaktānī vivakṣhā (kahevāno īrādo) upar ādhār rākhe chhe ke te kaye ṭhekāṇe, kayā vachanano, kayā abhiprāyathī
prayog karī rahel chhe. tethī tattva ane tīrthanī sthāpanā