Atmadharma magazine - Ank 218
(Year 19 - Vir Nirvana Samvat 2488, A.D. 1962).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 12 of 23

background image
માગશર: ૨૪૮૮ : ૧૧ :
આનંદથી ભરેલું મંગલ પ્રભાત
સુપ્રભાતરૂપ સંતોનો આત્મા પોતે તો આનંદરૂપ છે
ને બીજા જીવોને માટે પણ તે આનંદનું કારણ છે.

આજે બેસતું વર્ષ છે. ખરેખર તો આત્મામાં સમ્યગ્દર્શનરૂપી સુપ્રભાતનો સૂર્ય ઊગે તે પ્રથમ
દરજ્જાનું સુપ્રભાત છે, અને આત્માની શક્તિમાંથી અનંત ચતુષ્ટય પ્રગટે, કેવળજ્ઞાન–કેવળદર્શન–
અનંતસુખ ને અનંતવીર્યરૂપ સ્વચતુષ્ટયનું પ્રગટ પરિણમન થઈને ઝળહળતું સુપ્રભાત પ્રગટે તે ઉત્કૃષ્ટ
સુપ્રભાત છે. તે મંગલ પ્રભાત ઊગ્યું તે ઊગ્યું, હવે કદી આથમે નહિ. બહારના સૂર્ય તો અનંતવાર
ઊગ્યા ને પાછા આથમી ગયા, પણ ચૈતન્યના અનુભવમાંથી જે અનંતચતુષ્ટયરૂપ સૂર્ય પ્રગટ્યો તે
આદિઅનંત પ્રકાશમાન છે, તેનો કદી અસ્ત નથી. આવું સાદિઅનંત આનંદરૂપ સુપ્રભાત પ્રગટ્યું તે મહા
મંગળ છે, તેમાં સંસારરૂપી રાત્રિના અંધકારનો અભાવ છે. મિથ્યાત્વરૂપી રાત્રિનો નાશ કરીને
સમ્યગ્દર્શનરૂપી સૂર્ય પ્રગટ્યો તે પણ મંગળ સુપ્રભાત છે. અને સંસારરૂપી રાત્રિના અંધકારનો નાશ
કરીને કેવળજ્ઞાનરૂપી ઝળહળતો ચૈતન્યપ્રકાશ પ્રગટ્યો તે મહામંગળરૂપ છે. આવા મંગળ સુપ્રભાતના
મહિમાનો કળશ આજે વંચાય છે.
चित्पिंडचंडिमविलासीबिकासहासः
शुद्धप्रकाशभरनिर्भरसुप्रभातः।
आनंदसुस्थितसदास्खलितैकरूपः
तस्यैव चायमुदयत्यचलार्चिरात्मा।। २६८।।
આત્મામાં સુપ્રભાતનો ઉદય થાય છે.–કઈ રીતે? કે દરેક આત્મામાં કેવળજ્ઞાનાદિ સ્વભાવચતુષ્ટય
શક્તિરૂપે તો ત્રિકાળ રહેલા છે, તેમાં અંતર્મુખ થતાં પર્યાયમાં કેવળજ્ઞાનાદિ સ્વચતુષ્ટયનો ઉદય થાય છે. જે
પુરુષ અનેકાન્તવડે ઓળખીને અનંતધર્મસ્વરૂપ આ ચૈતન્યપિંડનો આશ્રય કરે છે તેને ચૈતન્યના વિલાસથી
શોભતું, જ્ઞાન અને આનંદ વગેરે ચતુષ્ટયથી ઝળહળતું સુપ્રભાત ઉદય પામે છે. વિકાર તો અંધકાર છે ને
ચૈતન્ય તો પ્રકાશ છે. આ રીતે રાગ અને જ્ઞાનના ભેદજ્ઞાન વડે આત્મસ્વભાવની દ્રષ્ટિ કરતાં અતીન્દ્રિય
આનંદમય અમૃતના સ્વાદ સહિત સમ્યગ્દર્શનરૂપી સુપ્રભાત ઊગે છે. જેને આવું પ્રભાત ઊગ્યું તેને
આત્મામાંથી અનાદિના અંધારાં ટળ્‌યાં ને અપૂર્વ પ્રકાશ ખીલ્યો. તે આત્મા પોતે તો સ્વયં આનંદરૂપ છે ને
બીજા (તેને ઓળખનારા) જીવોને માટે પણ તે આનંદનું કારણ છે.
આવું સુપ્રભાત કેમ ખીલે? ચિદાનંદસ્વભાવનો આશ્રય, ને વિભાવનો આશ્રય નહિ,–એ રીતે
ચૈતન્યભૂમિકાના આશ્રયે ચૈતન્યકળી ખીલી જાય છે. સમ્યગ્દર્શનરૂપી પ્રભાત પણ ચિદાનંદસ્વભાવના
આશ્રયથી થાય છે ને કેવળજ્ઞાનરૂપી પ્રભાત પણ તેના જ આશ્રયથી થાય છે. આ સમ્યગ્દર્શન તેમજ
કેવળજ્ઞાન–એ બંને આનંદમય સુપ્રભાત છે, બંનેનો શુદ્ધપ્રકાશ અતિશય છે. અહો, જ્યાં સમ્યગ્દર્શન અને
કેવળજ્ઞાનરૂપી દીવડા પ્રગટ્યા ત્યાં આત્મામાં દીવાળી (–દીપાવલી, એટલે કે સમ્યગ્દર્શન આદિ
નિર્મળપર્યાયરૂપ દીપકોની હારમાળા) પ્રગટી, ને સાદિઅનંત મંગળરૂપ નવું