श्रावण : २४८८ : २१ :
बोधि दुर्लभ भावना
जैसे पुरुष कोई धन कारण, १हींडत द्वीप द्वीप चढ यान,२
आवत हाथ रत्न चिन्तामणि, डारत ३जलधि जान पाषण;
तैसे भ्रमत भ्रमत भव सागर, पावत नर शरीर परधान,
धर्म यत्न नहिं करत ‘बनारसि’ खोवत ४बादि जन्म अज्ञान. १
ज्यों मतिहीन विवेक विना नर, साजि मतंगज ईंधन ढोवै,
कंचन भाजन धूलि भरै शठ मूढ सुधारस सों पग धौवे;
बाहित काग उडावन कारण, डारि महामणि मूरख रौवे,
त्यों यह दुर्लभ देह “बनारसि” पाय अजान अकारथ खोवै. २
अर्थ:– जेम अज्ञानी अत्यंत दुर्लभ मनुष्य शरीर पामीने पण सर्वज्ञ वीतराग कथित स्वाधीन धर्मने
प्राप्त कर्या विना व्यर्थ ज खोवे छे ते मतिहीन शठ अविवेकीनी जेम मानो के हाथी मळ्यो तेने सजावी उपर
छाणां लाकडां भरी तेनी पासे गधेडानुं काम करावे छे; अथवा सोनानी थाळी भेट मळी तो तेनो धूळ भरवा
माटे उपयोग करे छे; कोई जन्मथी गलत कोढ रक्तपितनो महा रोगी तेने वैदराजे पीवा माटे अमृतनो कूपो
भरीने आप्यो तो पग धोवामां बगाडे छे. मह कष्टे चिंतामणि रत्न मळ्युं तो कागडाने उडाववा माटे फेंकी
पछी ते रत्न पाछुं नहिं मळवाथी रुवे छे.
ज्यों जडमूळ उखाडी कल्प तरु, बोवत मूढ धतुरको खेत,
ज्यों, गजराज बेचि गिरवर सम, कूर कुबुद्धि मोह खर लेत;
ज्यों छांडि रतन चितामणि, मूरख काच खंड मन देत,
तैसे धर्म विकार ‘बनारसि’ धावत अधम विषय सुख हेत. ३
अर्थ:– जे अधम पाप बुद्धिवान जीव, सर्वज्ञ वीतराग कथित सुशर्णरूप धर्मने छोडीने परथी सुख
दुःख मानीने विषय सुख भोगववा माटे दोडे छे ते महा मूर्ख छे ते शुं करे छे के–जेम कोईने कल्पवृक्ष फळ्युं ते
उत्तम वृक्षने जडमूळथी उखाडीने त्यां धतूरानुं खेतर वावे छे, अथवा ते कूरबुद्धि (दुष्ट–जडमूर्ख; खराब
बुद्धिवान.) पर्वत समान उत्तम हाथीने वेचीने तेना बदलामां गधेडो खरीद करे छे अथवा–मूर्खजन हाथमां
आवेला चिन्तामणि रत्न छोडीने काचना टूकडाने ग्रहण करे छे.
ज्यों जल बूडत कोई, वाहन तज पाहण ग्रहै,
त्यों नर मूरख कोई, धर्म छांडि सेवत विषै.
अर्थ:– जेम कोई जळमां बूडताने वहाण मळे ते छोडीने पथ्थरने पकडे तेम जे मूर्ख छे ते ज सर्वज्ञ
वीतराग कथित मोक्षमार्गरूप धर्मने छोडीने पुण्य पापने हितकर जाणे छे–अर्थात् विषय सेवन करे छे.
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
१ फरे छे, २. वाहन; जहाज, ३ समुद्ध, ४ व्यर्थ